تاثير افزايش قيمت‌ها بر بازار مصالح ساختماني
اسكلت بتني جاي اسكلت فلزي را گرفت
ندا جعفري
عراق تا سال ۱۳۹۶ يكي از جذاب‌ترين بازارهاي صادراتي سيمان كشور بود اما در سال‌هاي اخير به دليل اتفاقاتي كه در عراق رخ داد، اين بازار پرتقاضا نيز از دست رفته؛ به گونه‌اي كه صادرات سيمان به اين كشور بيش از يك سال است كه متوقف مانده است. در اين ميان عراقي‌ها مدعي بودند كه شركت‌هاي صادراتي ايران در حال قيمت شكني هستند و با اين ابزار، محصول سيمان توليدي ايران را در اين كشور به فروش مي‌رساندند؛ شركت‌هاي صادراتي ايراني هم اسنادي را براي رد اين موضوع در دست نداشتند.
حميد حسيني، دبير كل اتاق مشترك ايران و عراق چندي پيش در اين باره گفته بود: صادرات سيمان ايران به عراق و اقليم كردستان متوقف شده و عراقي‌ها براي توليد ۴۰ ميليون تن سيمان ظرفيت‌سازي كرده‌اند و حالا نيازي به واردات سيمان از ايران نمي‌بينند. عراقي‌ها ابتدا تعرفه واردات سيمان از ايران را افزايش دادند و بعد به شكل مقطعي واردات سيمان از ايران ممنوع شد. حالا تنها نياز وارداتي عراقي‌ها از ايران در حوزه مصالح ساختماني به كلينكر (يكي از مواد اوليه توليد سيمان) محدود شده است.
عبدالرضا شيخان، دبير انجمن صنفي كارفرمايان صنعت سيمان در مورد وضعيت تجارت خارجي اين محصول به «اعتماد» مي‌گويد: در ۵ ماهه ابتداي سال جاري ميزان صادرات سيمان با ۲۴ درصد كاهش و ميزان صادرات كلينكر با ۲۵ درصد رشد همراه بوده كه البته علت اصلي افت صادرات سيمان كاهش تقاضاي كشورهاي منطقه به ويژه كشور عراق به واسطه افزايش توليدات خودشان بوده است.
دبير انجمن صنفي كارفرمايان صنعت سيمان در ادامه با اشاره به ميزان صادرات سيمان و كلينكر در ۵ ماهه ابتداي سال ۱۳۹۹ مي‌گويد: در اين مدت ۳ ميليون و ۶۰۰ هزار تن كلينكر و يك ميليون و ۸۵۰ هزار تن سيمان و كلينكر به كشورهاي افغانستان، آذربايجان، ازبكستان، ارمنستان، بنگلادش، پاكستان، سومالي و امارات متحده صادر شده است.
شيخان در خصوص افزايش صادرات كلينكر نسبت به سيمان توضيح مي‌دهد: هزينه توليد كلينكر براي بسياري از كشورهاي منطقه بالاست و ترجيح مي‌دهند اين محصول را وارد كنند و خود اقدام به توليد سيمان كنند و همين موضوع هم باعث كاهش صادرات سيمان ايران به عراق شده و تنها كشوري كه بيشترين واردات سيمان از ايران را دارد كشور افغانستان است زيرا واردات سيمان از پاكستان براي اين كشور به صرفه نيست و براي هر تن سيمان بايد حدود ۵۰ تا ۶۰ دلار هزينه كنند.
او در مورد قيمت سيمان صادراتي نيز مي‌گويد: قيمت سيمان صادراتي ايران حدود ۲۵ دلار در هر تن است كه با هزينه باربري و ترانسپورت و هزينه‌هاي گمركي اين رقم افزايش پيدا مي‌كند.
رشد ۶۰ درصدي كرايه حمل و نقل
شيخان با انتقاد از افزايش هزينه‌هاي باربري از ابتداي سال مي‌گويد: كرايه حمل و نقل از ابتداي سال تاكنون۶۰ درصد رشد داشته و به‌رغم تمامي مشكلاتي كه سازمان حمايت براي اين صنعت به وجود آورده ما تنها صنعتي بوده‌ايم كه تعديل نيرو و كارگر نداشته‌ايم. البته در كنار اين موضوع بايد به اين نكته هم اشاره كنم كه تنها براي خريد آجرنسوز كه بايد هر ۶ ماه براي توليد اين محصول تعويض كنيم بايد براي هر يك عدد ۴۰۰ هزار تومان هزينه كنيم اين در حالي است كه سال گذشته قيمت اين نوع از آجر يك سوم اين قيمت بود. اين عضو انجمن صنفي كارفرمايان صنعت سيمان با اشاره به افزايش توزيع و قيمت سيمان در داخل كشور نيز مي‌گويد: نسبت به سال گذشته حدود ۱۸ درصد توزيع سيمان در داخل كشور افزايش داشته است و هر تن سيمان حدود ۲۲۰ هزار تومان و يك بسته سيمان ۵۰ كيلوگرمي ۱۳ هزار و ۳۰۰ تومان قيمت‌گذاري شده است و اين موضوع بسيار مهم است كه قيمت پايين سيمان نسبت به ساير مصالح ساختماني باعث شده در خصوص ساخت و ساز تغييراتي به وجود بيايد به گونه‌اي كه در حال حاضر شاهد آن هستيم اسكلت سيماني جايگزين اسكلت فلزي شده و يا اينكه به جاي آجر كه گران شده از بلوك سيماني استفاده مي‌شود و حتي سيمان جايگزين آهك در ساخت ساختمان شده
است.
شيخان در مورد انتقاد به كيفيت برخي بلوك‌هاي سيماني نيز ادامه مي‌دهد: در صورتي كه آب مصرفي و ميزان تركيب شن و ماسه براي توليد بلوك سيماني به اندازه و بر اساس استانداردها انجام شود اين بلوك‌ها مقاومت بهتري خواهند داشت ضمن آنكه اگر كارخانه توليدي معتبر باشد آزمايش‌هاي مختلفي روي بلوك‌هاي سيماني انجام خواهد شد.
دبير انجمن صنفي كارفرمايان صنعت سيمان با اشاره به مشكلات مختلف در حوزه حمل و نقل محصولات مي‌گويد: با توجه به رسيدن فصل سرما و افزايش نرخ حمل و نقل پيش‌بيني مي‌شود ميزان صادرات نسبت به سال قبل با افت مواجه شود.
بر اساس اين گزارش مشكل در صادرات سيمان به عراق از حدود يك سال و نيم قبل آغاز شد و در اين مدت واردات سيمان به عراق ممنوع شد، كشور عراق به كمك كشورهاي اروپايي دست به ساخت كارخانه سيمان زد، از اين رو از آن زمان به بعد اين كشور واردات سيمان را محدود و قوانين سختگيرانه‌اي براي واردات آن وضع كرد تا آنجايي كه بر اساس مصوبه دولت عراق واردات سيمان ممنوع اعلام شد.
توليدكنندگان سيمان در عراق و شركت فرانسوي لافارژ كه براي توليد سيمان در اين كشور سرمايه‌گذاري كرده، نسبت به واردات سيمان انتقاد داشتند.
اين در حالي است كه قيمت سيمان ايراني حدود نصف قيمت تمام شده سيمان در عراق محسوب مي‌شد و با وجود اينكه تعرفه‌هاي ١٠٠ درصدي براي اين بخش در نظر گرفته شده بود، صادرات سيمان به طور كل ممنوع شد و پس از توقف صادرات به عراق، شركت‌هاي جنوب و غرب كشور دچار ركود شده و مجبور به صادرات كلينكر به اين كشور حتي پايين‌تر از نرخ مصوب شدند.
به گفته كارشناسان اين بخش، در گذشته حدود ۳۰ درصد از حجم صادرات سيمان به كشور عراق انجام مي‌شد و در حال حاضر كشور افغانستان جايگزين عراق شده است و در ۵ ماهه ابتداي سال ۱۳۹۹ حدود ۵۸۴ هزار تن سيمان به افغانستان صادر شده است اين رشد صادرات به افغانستان به دو دليل صورت گرفته است؛ اول اينكه ميزان ساخت و سازها در اين كشور بالا رفته و دومين مورد به موضوع قيمت بالاي سيمان پاكستان - شريك قبلي تجارت خارجي اين كشور - در حوزه سيمان برمي‌گردد به گونه‌اي كه سيمان ۲۵ دلاري ايران را پاكستان بيشتر از ۵۰ دلار به افغانستان عرضه مي‌كرد و اين موضوع باعث شد تا افغانستان سيمان ايران را جايگزين پاكستان كند.
قيمت پايين سيمان نسبت به ساير مصالح ساختماني باعث شده در خصوص ساخت و ساز تغييراتي به وجود بيايد به گونه‌اي كه در حال حاضر شاهد آن هستيم اسكلت سيماني جايگزين اسكلت فلزي شده و يا اينكه به جاي آجر كه گران شده از بلوك سيماني استفاده مي‌شود و حتي سيمان جايگزين آهك در ساخت ساختمان شده
است.