خسارت جهاني بازار كار
ناشي از شيوع ويروس كرونا
بيش از يك ميليارد شغل
از بين مي‌رود
گروه اجتماعي| با گذشت بيش از 270 روز از شيوع ويروس كرونا در جهان، بيكاري گسترده و افزايش مشكلات اقتصادي مردم به دليل از دست دادن درآمد، به بزرگ‌ترين نگراني نهادهاي بين‌المللي و دولت‌ها تبديل شده است.
به گزارش سازمان بين‌المللي كار ILO ظرف سه ماهه دوم 2020 (آوريل، مه و ژوئن) ۴۹۵ ميليون شغل از دست رفته و اين نهاد بين‌المللي برآورد كرده كه در 9 ماه باقيمانده از سال جاري ميلادي، بيش از يك ميليارد شغل (345 ميليون شغل در سه ماهه سوم و 245 ميليون شغل در سه ماهه چهارم) از بين خواهد رفت و حالا از دست دادن درآمد شاغلان كه ناامني غذايي، تنزل شديد كيفيت زندگي، گسترش فقر، افزايش جرايم خرد و تهديد امنيت خانوارها از تبعات اين اتفاق است، به نگراني مشترك دولت‌ها و نهادهاي بين‌المللي تبديل شده است.
گزارش‌هاي پراكنده‌اي ظرف هفته‌هاي گذشته منتشر شده كه درباره افزايش بيكاري مرتبط با شيوع كرونا در كشورهاي فقير و جهان سوم هشدار مي‌دهد. بنا به اين هشدارها، جنوب آسيا و خاورميانه از نقاطي است كه آمار بيكاري در آن رو به افزايش است. اخيرا گزارش‌هايي درباره موج‌هاي گسترده بيكاري در پاكستان و عربستان منتشر شده و در حالي كه كارگران، در تمام كشورها اولين گروهي هستند كه در معرض خطر از دست دادن درآمد و تبعات اقتصادي آن قرار مي‌گيرند، خالي شدن بازارهاي مختلف از مشتريان دايمي و فصلي به دليل كاهش ترددهاي ناشي از شيوع بيماري، كاهش درآمد كارگران در تمام مشاغل غيرصنعتي و غيرحرفه‌اي را هم به دنبال داشته چنانكه سازمان بين‌المللي كار هشدار داده كه ظرف 9 ماه گذشته، درآمد كارگران در جهان هم به‌طور متوسط افت 11درصدي داشته است.
گردشگري، ورزش، هنر، خدمات مرتبط با حمل و نقل، آموزش، خدمات غذايي و خوراكي، پوشاك و مد از جمله مشاغلي بودند كه ظرف 9 ماه گذشته آسيب‌هاي اقتصادي جدي را متحمل شدند، اما شايد بتوان از صنعت گردشگري به عنوان مادر بروز اين خسارات نام برد كه در واقع با شيوع ويروس كرونا، بهار تمام مقاصد توريستي دنيا و حتي كشورهايي همچون تركيه و ايتاليا و فرانسه و يونان و روسيه كه به روال معمول، با ورود قابل‌توجهي درآمد صنعت توريسم داشتند، از ژانويه 2020، يك شبه خزان شد و به زمستان رسيد و هنوز هم از خواب زمستاني بيرون نيامده است.
البته هنوز درباره اعداد و ارقام واقعي يا حتي تقريبي از ميزان خسارات اقتصادي شيوع كوويد 19 نمي‌شود مانور داد چون جامعه پزشكي در هيچ كشوري هنوز موفق به تعيين سرنوشتي براي ويروس كرونا نشده و بنابراين، حالا بايد اين واقعيت را پذيرفت كه «بايد تا مدت نامعلوم با كرونا زندگي كنيم.»
اما نحوه زندگي با اين ويروس نمي‌تواند و نبايد به قيمت فقيرتر شدن مردم تمام شود در حالي كه تصاوير به دست آمده از وضعيت تمام كشورها، گواهي جز اين نيست كه به دنبال زمين خوردن اقتصاد نفتي يا سرمايه‌اي و كالايي و خدماتي در تمام كشورها، حتي تامين بودجه و اداره كشورها هم در معرض تهديدهاي بسيار جدي قرار گرفته است . قطعا خطر مهم‌تر و جدي‌تر، راه افتادن آشوب‌ها و توسعه ناامني‌ها به دليل افزايش تعداد جمعيت بيكار و فقير در تمام كشورهاست كه به نظر مي‌رسد از همين حالا بايد براي آن تدابيري انديشيده شود.
چندي قبل، حسن طايي، استاد دانشگاه علامه طباطبايي هم در نگاهي به وضعيت اشتغال و بيكاري پس از شيوع ويروس كرونا در جهان گفت: «قبل از بحران كرونا ۲۰۰ ميليون بيكار و ۳ ميليارد شاغل در جهان وجود داشته اما پس از بحران كرونا زندگي ۱۵درصد شاغلان تحت‌تاثير قرار گرفته چون به دنبال شيوع بيماري كوويد19، بيش از ۴۰۰ ميليون شغل از دست رفت و مي‌توان گفت كه اكوسيستم كسب و كارها دچار تغييرات اساسي شده و اين وضعيت در كشور ما نيز وجود داشته به‌گونه‌اي كه نظام تجاري و اداري ما در سطح ملي و بين‌المللي تغييرات اساسي را تجربه كرده است.»
گزارش‌هاي 9 ماهه اخير نشان مي‌دهد كه تقريبا تمام كشورها پس از مواجهه با ويروس كرونا و پذيرش واقعيت تلخ سرعت غيرقابل مهار آسيب‌هاي رو به افزايش كرونا به پيكره اقتصاد كشورشان، حمايت‌هايي از ضعيف‌ترين اقشار و جمعيت شاغل خود به صورت موقت اجرا كرده‌اند. در ايران، علاوه بر سبدهاي غذايي و كمك‌هاي معيشتي كه توسط دولت و نهادهايي همچون بنياد مستضعفان و كميته امداد براي اقشار آسيب‌ديده درنظر گفته شد، حمايت‌هاي موقت همچون وام با سود حداقل و تقبل پرداخت حق بيمه برخي شاغلان از سوي دولت و همچنين پرداخت بيمه بيكاري ويژه كرونا هم براي مدتي محدود درنظر گرفته شد كه طايي هم در صحبت‌هاي خود به اين حمايت‌ها اشاره كرده بود و يادآور شده بود كه سازمان بين‌المللي كار هم در اين مدت، دست به كار تقويت و تحريك بازار كار، حمايت از كسب و كار و جلوگيري از تعطيلي آنها، محافظت از كارگران در محل كار و تكيه بر اتحاديه‌هاي كارگري براي تقويت گفت‌وگوي اجتماعي براي گذر از بحران كرونا شده است.