چشمه آب اراز و اردوغان
علي صارميان
در نزديكي سبزه‌ميدان شهر خرم‌آباد لرستان، چشمه‌اي هست كه از دوران قاجار به نام اراز ناميده مي‌شود. اين چشمه اصلي هنوز هم در افسانه‌هاي محلي مردم لر، شفا‌دهنده غم است. بنا بر باور مردم لرنشين، آب اراز برطرف‌كننده غم‌هاي مردم است و هر كس از آن بنوشد، غم از دلش مي‌رود. انگار عباس ميرزا در ارس گريه كرده است. سبب چه بود؟ خاك ايران و هموطنان ترك زبان ما، عباس ميرزا را صدا مي‌زنند كه به اين سوي ارس بازگشته است و خاك ايران در شمال ارس به يغما رفته است.
در ريشه‌يابي اين افسانه محلي، به هموطناني مي‌رسيم كه در اوايل دوران قجر، از باكو و نخجوان و ساير شهرهاي ايراني، آواره شدند و در بين هموطنان مردم لرنشين سكنا گزيدند. از نظر آنها اراز يا ارس به معناي غم است كه با آب چشمه اين غم برطرف مي‌شود.
آنها احتمالا سازنده افسانه چشمه اراز در خرم‌آباد بودند. اراز يا ارس، براي ايشان غمي بزرگ است كه يادآور كوچ و مهاجرت از ايران شمالي است كه توسط روس‌ها اشغال شد. در ذهن هم‌ميهنان‌شان بازگشت به موطن و بازپس‌گيري شهرهاي شمالي به شكل‌هاي شعر و قصه و افسانه، هنوز در بازماندگان آذربايجان شمالي ايران و شهرهاي ديگر از دست رفته است.
در سال‌هاي اخير سعي شده كه اين قصه و شعرها به جاي آنكه در مسير تاريخي‌شان كه بازگشت شهرهاي شمالي ايران كه غصب روس شده است و الحاق‌شان به اردبيل و اروميه و خوي و ميانه و تبريز، منحرف گردند و قصه‌ها را به گونه‌اي بخوانند كه مادر داغدارشان ايران، فرزندان ديگري را نيز از دست دهد. اينك گستاخي اردوغان در باز كردن زخمي كه دو قرن است در قلب ايران خنجر مي‌زند، آرزوي گذشتن از ارس و بازپس‌گيري ايران كنده شده از نقشه را بر ترك و لر و كرد و بلوچ و تركمن زنده مي‌كند. ستارخان در گوش اين مردم خوانده است كه خاك مي‌خوريم و خاك نمي‌دهيم.
شايد لازم باشد اين مسائل را به اردوغان يادآوري كنيم.
1- قطعا اگر اردوغان در قدرت است به خاطر مديريت ايران در 24 ساعت كودتاي تركيه بود. آيا مايل است جزييات اقدام ايران در پذيرش اردوغان فاش شود؟ 2-در تمام دوران تحريم، آقاي اردوغان و حزبش نقش يك باجگير از ايران را بازي كرده است. مي‌توانست با همكاري ايران لااقل هزينه‌هاي كشور ما در سوريه را كاهش دهد. حرف درست ما راي‌گيري در سوريه بود و اردوغان ارتش آزاد و النصره ساخت. 3- ايرانيان، موطن كردها را ايران مي‌دانند و تاريخ هم تا دو، سه قرن پيش بر اين منوال بوده. برعكس آن معنا نداشته. لذا ملت ايران از عمليات چشمه جنايت تا رفت و آمد او و خيالاتش را در شمال ايران تحمل نمي‌كند. 4- ملت ايران حاضر است مناطق جداشده كردنشين در تركيه فعلي را به وطن قديمي خود اتصال دهد. قطعا با همين حكمراني فعلي، كردهاي تركيه كه حتي فاقد ابتدايي‌ترين حقوق سياسي هستند، در پيوستن به ايران زندگي بهتري خواهند داشت. ما طلبكار تاريخي هستيم كه ايران در ضعف، قسمت‌هايي از خاكش را جدا كرده‌اند. آن بي‌خبري و ضعف اكنون براي هر ايراني ننگ است و ايران در صورت ماجراجويي، بي‌تمايل به الحاق شهرهاي هزار ساله جدا شده از خود نيست و در اين كار نيز ناتوان نخواهد بود. از چشمه اراز تا آن‌سوي ارس در انديشه اين بازگشت هستند.