فراجناحي در سياست داخلي هم‌افزايي در سياست خارجي
محمود صادقي
شهيد سردار سليماني، پاسدار، نظامي، انقلابي و وفادار به ارزش‌هاي اصيل انقلاب بود. كسي كه دوران جنگ تحميلي و دفاع مقدس در همه مواضع حضور داشت و فعاليت خود را از سطوح پايين شروع كرد و ارتقا يافت تا به فرماندهي رسيد. ايشان از سربازي به سرداري رسيد. كساني كه از نزديك شاهد ايثارگري، فداكاري‌ها و خلاقيت اثرگذار ايشان در دفاع مقدس بودند، خاطرات خوبي از آن شهيد به خاطر دارند؛ ازجمله وقتي در جريان حوادث تلخ روزهاي پاياني دفاع مقدس، پس از پذيرش قطعنامه 598، دشمن بعثي از فضا سوءاستفاده كرد و حملات گسترده و جديدي را عليه ايران به راه انداخت، شهيد سليماني در آن روزهاي سخت، در بازگرداندن روحيه و بازسازي نيروها براي مقابله با حملات جديد نقش مهمي ايفا كردند. جزو حركت‌هاي اثرگذار ايشان در دوران دفاع مقدس همين نقشي بود كه براي بازگشتن نيروها به مرزهاي بين‌المللي داشتند و با پيگيري و تلاش‌هاي بي‌وقفه كمك كردند تا نيروها دوباره آماده و در مرزهاي نبرد حق عليه باطل آماده شوند.با پايان يافتن روزهاي سخت دفاع مقدس، ايثارگري‌هاي ايشان در اموري مختلف ازجمله در ماموريت‌هاي نيروي قدس سپاه زبانزد خاص و عام است. به نظرم شهيد سليماني در چند سال اخير نقش بسيار مهمي در سركوب و نابودي نيروهاي بنيادگرا و داعش در منطقه داشتند. در حقيقت مي‌شود گفت كه به نوعي منطقه و جهان را تا حد زيادي از خطر افراطي‌گري نجات داد.نكته ديگري كه بارها از زبان مسوولان مختلف به‌خصوص آقاي ظريف، وزير امور خارجه، در جلسات عمومي و خصوصي شنيدم، اين است كه شهيد سليماني همواره بر لزوم هماهنگي در ماموريت‌ها با ساير دستگاه‌ها ازجمله دستگاه ديپلماسي و وزارت امور خارجه كشور تاكيد ويژه داشت. برخلاف برخي ديدگاه‌ها كه عكس اين ماجرا را نشان مي‌دهند ولي آن شهيد از موازي‌كاري پرهيز داشتند و بر همدلي و همكاري بين نهادهاي مسوول و ذي‌ربط به خصوص در مسائل سياست خارجي تاكيد مي‌كرد و آن‌گونه كه مطلع هستم، تلاش ايشان بر اين اساس استوار بود كه از موازي‌كاري‌ها پرهيز شود و همواره بر هم‌افزايي تاكيد داشت؛ اين نكته را بارها از زبان آقاي ظريف هم شنيده‌ام. بيان جزييات اثرگذاري‌هاي ايشان در عمليات‌هاي مختلفي كه انجام داد و به هدف‌هايي كه رسيد، كار كساني است كه در آن جريانات حاضر بودند و از نزديك فعاليت‌هاي ايشان را مشاهده كرده‌اند اما در تبيين و تحليل رويكرد كلان او مي‌توان گفت كه شهيد سليماني فردي بود كه خود را ملتزم به توصيه امام خميني(ره) مي‌دانست. امام‌خميني (ره) همواره توصيه مي‌كردند و تاكيد داشتند كه نظامي‌ها از ورود به سياست و به‌خصوص دسته‌بندي‌هاي سياسي پرهيز كنند و شهيد سليماني يكي از مصاديق نمونه و مثال‌زدني اجرا كردن اين توصيه امام خميني (ره) بود. ايشان درواقع به اينكه نقش بايسته خود را انجام دهد، التزام داشت و برخلاف كساني كه فكر مي‌كنند نيروي نظامي بايد در ساير حوزه‌ها دخالت كند تا اقتدار به دست بياورد، شهيد سليماني اقتدار را در همان اجراي نقش بايسته خودشان تعريف كرده بود و نظر به اين داشت كه راهبرد عدم مداخله در ساير حوزه‌ها را سرلوحه كار خود قرار دهد. اين رفتار ناشي از نگاه ملي ايشان بود. شهيد سليماني نگاهي ملي و فراگير داشت و سعي مي‌كرد با همه جريان‌ها و نيروها همكاري كند. نگاه غيرحذفي و شمول‌گرا به همه ازجمله ويژگي‌هاي ايشان بود.من خاطره‌اي شخصي نيز از ايشان دارم؛ به غير از حوزه‌هاي مختلفي كه توفيق داشتم و ايشان را ديده بودم، يك‌بار در همايشي در شهر كرمان -كه سالانه براي تجليل از شهدا، نخبگان و نيروهاي ملي استان كرمان- برگزار مي‌شود، حاضر بودم و شهيد سليماني هم سخنران مراسم بود و وقتي مي‌خواست از چهره‌هاي ملي استان كرمان نام ببرد، پيش از همه از مرحوم آقاي هاشمي رفسنجاني به عنوان يكي از شخصيت‌ها و سرمايه‌هاي استان كرمان كه نقش ملي داشتند، نام برد. اين اشاره ايشان، در جوي بود كه مرحوم هاشمي رفسنجاني مورد هجمه قرار داشت اما شهيد سليماني صادقانه و بي‌ريا از مرحوم هاشمي رفسنجاني نام برد. جالب است كه به تازگي صداوسيما هم بخش‌هايي از سخنان شهيد سليماني را پخش مي‌كند كه نشان مي‌دهد نگاه ايشان به اقشار مختلف نگاهي براساس ايده «جذب حداكثري و دفع حداقلي» بوده است. ايشان عدم حذف و حس خدمتگزاري به همه را -هم در بيان و تاحدي كه شنيديم در اجرا و عمل- در رويكردهاي خود مدنظر داشت و همين ويژگي‌ها بود كه شهيد سليماني را به يك چهره نظامي ملي تبديل كرد.بايد درنظر داشت كنار اينكه ايشان يك چهره نظامي و ملي بودند، نحوه شهادت ايشان هم به آن شكل كه ترور و رويارويي مستقيم امريكا و شخص ترامپ بود، باعث شد تا احساسات مردم جريحه‌دار شود. با اين پيش‌زمينه‌ها و جايگاه ايشان، شاهد تشييع جنازه مردمي آن شهيد بوديم و ديديم كه مردم از همه اقشار حضور پيدا كردند و آن جريان به يك نمادي از همبستگي ملي تبديل شد. البته برخي جريانات همواره تلاش مي‌كنند به نوعي برخلاف سيره اين بزرگان، آنها را به نفع خود مصادره كنند و خلاف مشي آنان پس از شهادت‌شان، نوعي انحصار را براي خودشان ايجاد مي‌كنند. متاسفانه بايد گفت كه با اين نوع رفتار در درجه نخست به نوعي به چهره اين شخصيت‌ها آسيب مي‌زنند. شخصا توصيه مي‌كنم همه كساني كه به نظام و انقلاب تعلق دارند، اين وجه چهره‌هاي ملي را حفظ كنند و با نگاه تماميت‌خواه خود، شهيد سليماني را آلوده نكنند و بگذارند ايشان براي ملت بماند.در پايان بايد تاكيد كنم كه مراسم باشكوه تشييع آن شهيد، پس از حوادث آبان ماه 98، فضا را تغيير داد و به‌سمت نوعي همبستگي ملي پيش برد، ولي حوادث پس از آن، ازجمله اتفاقات و ناهماهنگي مديريتي كه در تشييع كرمان رخ داد و سپس، قضيه بسيار تاسف‌بار سقوط هواپيما و بعد مواجهه و مديريت غيرحرفه‌اي ازجانب مسوولان ذي‌ربط، متاسفانه فضايي را كه ايجاد شده بود، تحت شعاع قرار داد. به نظرم مديريتي كه در آن حوادث اعمال شد، خلاف مشي و رويه شهيد سليماني بود.
دبيركل انجمن اسلامي مدرسين دانشگاه‌ها