يك نماينده مجلس از تقديم طرح استيضاح وزير اقتصاد
به هيات رييسه مجلس به دليل وضعيت بازار بورس خبر داد
آژير بلند بورس بر سر دژپسند
گروه سياسي
ديروز، روبه‌روي ساختمان شيشه‌اي ۱۷ طبقه واقع در بلوار شهرداري سعادت‌آباد تهران شلوغ بود؛ همان‌طور كه خيابان ملاصدرا. ده‌ها نفر مقابل نيروي انتظامي كه جلوي درهاي ورودي را بسته بودند، ايستاده و با پلاكاردهايي در دست شعار مي‌دادند. اين چندمين روز پياپي است كه رفت‌و‌آمد به اين خيابان در غرب تهران و محدوده ملاصدرا بيش از پيش سخت شده. آژير قرمز بورس به صدا درآمده است؛ نه اين يكي، دو روز اخير، از ميانه تابستان كه شاخص بورس شروع به ريزش كرد و اين روند ريزشي در دي ماه تشديد شد. مردمي كه با تورم ۴۰ و اندي درصد و دلار نزديك به ۳۰ هزار تومان و سكه و طلاي گران شده در يكي، دو سال گذشته زندگي كرده‌اند، از ترس آب شدن سرمايه‌هاي اندك داشته و نداشته‌شان و البته با مانور تبليغات حاكميتي به بورس پناه بردند تا از بي‌ارزش شدن همين اندك سرمايه خود در دوران گراني و تحريم و جنگ اقتصادي جلوگيري كنند. حالا اين سرمايه‌هاي اندك در بازار سرمايه با تركيدن حباب مثل يخي در حال آب شدن است و كسي كاري نمي‌كند. دولت در نشست هفتگي ستاد هماهنگي اقتصادي به رياست رييس‌جمهوري موضوع را بررسي كرده و كميسيون اقتصادي مجلس هم با حضور رييس مجلس تشكيل جلسه داده است. تنها آنچه طي ديروز رقم خورده تقديم استيضاح وزير اقتصاد به هيات رييسه مجلس و استعفاي رييس سازمان بورس و اوراق بهادار كشور است كه هيچ كمكي به از دست رفتن سرمايه‌هاي خرد مردم نكرده و نمي‌كند.
جلسات بورسي و شعار عليه برجام
ديروز و پس از چند روز پياپي اعتراض به وضعيت بازار سرمايه، كميسيون اقتصادي مجلس با حضور محمدباقر قاليباف رييس مجلس، فرهاد دژپسند وزير امور اقتصادي و دارايي، رييس و مديران ارشد سازمان بورس و نمايندگان به منظور بررسي آخرين وضعيت بازار سرمايه نشستي برگزار كرد. در اين نشست محمدباقر قاليباف از جلسات و نشست‌هاي مكرر در حوزه بورس گفت و تاكيد كرد «هر چه كه وزارت اقتصاد درباره اين بازار از مجلس درخواست كرد، آن را انجام داديم. حتي لايحه دوفوريتي افزايش سرمايه شركت‌ها از محل صرف سهام با سلب حق تقدم از زمان اعلام وصول تا تصويب و ابلاغ آن حدود 25 روز طول كشيد، يعني از شوراي عالي اقتصادي نيز زودتر مسير طي شد.»
او البته يادآور شد كه ۴۰ روز پيش از اين به وزير اقتصاد تذكر داده كه بازار سرمايه دچار سوءمديريت است و بايد اصلاح شود اما با وجود اينكه شوراي عالي بورس هر اختياري «از اعمال مديريت و نظارت تا اختيار درباره سهام‌هاي حقوقي» خواسته، به اين شورا واگذار شده، آسيب‌هاي اين بازار برطرف نشده است.
رييس پارلمان البته با كنايه گفت كه چون دولت و رييس‌جمهوري شخصا از مردم دعوت كرده و به آنان اطمينان داده كه در بورس سرمايه‌گذاري كنند، امروز و در شرايط كنوني بايد كاري انجام دهد البته او تاكيد كرد كه «منظور اين نيست كه منطق اقتصادي بورس را عوض كنيم، اما فراز و نشيب يك ميليون واحدي قابل قبول نيست، فراز و نشيب معني‌داري كه در آن عده خاص يا برخي شركت‌هاي حقوقي از آن منفعت بردند، اصلا قابل قبول نيست.» قاليباف همچنين اذعان كرد «با توجه اختيارات گسترده مسوولان بورسي، برخورد نكردن با متخلفان حقيقي و حقوقي قابل پذيرش نيست.»
همچنين در جلسه علني ديروز مجلس سيدكاظم دلخوش، نماينده صومعه‌سرا نسبت به وضعيت بورس تذكر داد و خواستار شفاف‌سازي وضعيت بازار سرمايه شد و علي نيكزاد، نايب‌رييس مجلس نيز در پاسخ به اين تذكر گفت «افرادي كه مردم را به بورس دعوت كردند، امروز بايد پاسخگوي اين وضع باشند و نبايد توپ را به زمين مجلس انداخت.»
بعدازظهر ديروز هم در يكصد و نود و هفتمين جلسه ستاد هماهنگي اقتصادي دولت كه روز سه‌شنبه به رياست حسن روحاني برگزار شد، وزير امور اقتصادي و دارايي گزارشي از تحولات بازار سرمايه ارائه كرد كه مورد بحث و بررسي قرار گرفت. در اين راستا رييس‌جمهوري تاكيد كرد «شوراي عالي بورس بايد براي حفظ تعادل در بازار سرمايه و شفافيت و صيانت از حقوق سرمايه‌گذاران تصميمات لازم را اتخاذ و اجرايي كند.»
شاخص كلي بورس در چند هفته گذشته حدود ۱۸ درصد افت داشته است. همزمان با برگزاري اين نشست‌هاي بي‌نتيجه برخي سرمايه‌گذاران در بورس كه مقابل ساختمان‌هاي اصلي بورس كشور و تهران تجمع كردند و خواستار رسيدگي به وضعيت بورس، عدم حمايت و نوسان‌گيري شركت‌هاي بورسي، ابطال معاملات صندوق پالايش يكم و محاكمه متخلفان شدند. معترضان در اين تجمع شعارهايي عليه دولت سر دادند. تجمع‌هايي كه يادآور تجمع مالباختگان موسسات مالي و اعتباري در سال ۹۶ شايد در ابعادي كوچك‌تر بود كه آرام آرام براي اعتراض به مساله‌اي اقتصادي آغاز شد، تداوم پيدا كرد و پس از آن به اعتراضات گسترده‌اي در دي ماه آن سال مبدل شد. اعتراضاتي كه حسن روحاني در چندين نوبت از آن به عنوان اتفاقي كه منجر به تصميم‌گيري نهايي ايالات متحده براي خروج از برجام شد، ياد كرده است. با اين حال اگر چه در اعتراض مالباختگان موسسات مالي و اعتباري قصوري متوجه دولت نبود اما در شرايطي كه دولت و البته تمام اركان حاكميت مردم را به سرمايه‌گذاري در بورس تشويق كرده و به آنها اطمينان داده‌اند كه سرمايه‌شان حفظ مي‌شود، مقامات دولتي و فرادولتي امروز بايد فكري به حال مالباختگان بورسي كنند، مالباختگان عصباني كه هم پرچم ساختمان بورس را پايين كشيدند، هم تخم‌مرغ به سمت ساختمان پرتاب كردند اما هنوز نتيجه‌اي نديدند و بيم آن مي‌رود كه اين اعتراضات در ابعادي گسترده‌تر برگزار شود.
از استعفا تا استيضاح
پس از برگزاري نشست كميسيون اقتصادي با وزير اقتصاد و دارايي و برخي مسوولان و نمايندگان سازمان بورس يك نماينده مجلس در توييترش خبر داد كه طرح استيضاح فرهاد دژپسند تقديم هيات رييسه شده است. احمد نادري، نماينده تهران در توييترش نوشت: «استيضاح وزير بي‌كفايت اقتصاد كه شامل 11 محور است با 102 امضا به هيات رييسه مجلس ارسال شده و افتضاح بورس در صدر همه محورها است. علاوه بر اين آنها كه در تلويزيون مردم را تشويق به سرمايه‌گذاري در بورس كردند و سرمايه‌هاي مردم را به قتلگاه كازينوي دولتي كشيدند، امروز بايد پاسخگو باشند.»
دژپسند اوايل دي ماه براي پاسخ به سوال سيدنظام موسوي و احمد نادري به مجلس رفته بود اما پس از قانع نشدن اكثريت نمايندگان مجلس از پاسخ وزير اقتصاد طرح استيضاح او از همان زمان كليد خورده بود. پيش از اين و در آبان امسال نادري بار ديگر از تحويل طرح استيضاح وزير اقتصاد با بيش از ۸۰ امضا به هيات رييسه مجلس خبر داده و محورهاي استيضاح را مسائلي چون خصوصي‌سازي، بورس و بازار سرمايه، ارز، اختلال در تجارت بين‌الملل و... توضيح داده بود.
دژپسند، سومين وزير اقتصاد حسن روحاني است. در دولت اول علي طيب‌نيا اين سمت را به مدت ۴ سال برعهده داشت. پس از آن در دولت دوازدهم مسعود كرباسيان وزير اقتصاد شد كه از سوي مجلس دهم استيضاح و در نهايت بركنار شد.
در صورتي كه طرح استيضاح اعلام وصول شود و دژپسند بايد طي ۱۰ روز راهي بهارستان شده و از عملكرد خود دفاع كند. با وجود انتقاداتي كه به عملكرد وزير اقتصاد وجود دارد اما به دليل طي شدن ماه‌هاي پاياني دولت احتمال دارد اين استيضاح منتفي شده يا در صورت برگزاري دژپسند را بار ديگر به صندلي وزارت بازگرداند.
در اين حال ديروز حسن قاليباف‌اصل، رييس سازمان بورس و اوراق بهادار كشور نيز طي نامه‌اي خطاب به وزير اقتصاد از مقام خود به عنوان رييس و همچنين عضويت در هيات‌مديره اين سازمان استعفا كرد. او در متن نامه استعفا از اقدامات سياسي و ورود غيرحرفه‌اي و بيش از حد اشخاص و مسوولان به مباحث بازار سرمايه و بروز افت و خيز شديد شاخص كل بورس تهران و همچنين فراهم نشدن شرايط اعلامي عنوان كرد. اگر چه اين استعفا يك بار از سوي قاليباف‌اصل تكذيب شد اما طي اقدامي غيرمنتظره روابط عمومي سازمان بورس اين استعفا را تاييد كرد.
سيداميرحسين قاضي‌زاده هاشمي، نايب‌رييس اول مجلس ۲۹ دي و يك روز پيش از طرح اين استعفا و استيضاح در نامه‌اي خطاب به رييس قوه قضاييه گزارشي از جزييات تخلفات و ترك فعل‌هاي صورت گرفته در بازار سرمايه ارائه كرده بود. همچنين چند روز پيش از آن سيدناصر موسوي لارگاني، عضو هيات ريسه مجلس شوراي اسلامي نيز خبر داده بود كه بررسي مفاسد احتمالي رخ داده و حمايت از حقوق سهامداران، طرح تحقيق و تفحص از سازمان بورس با امضاي ۵۰ نماينده تدوين و در كميسيون اقتصادي تصويب و به زودي در جلسه علني مطرح مي‌شود.