واتيكان، زنان و نااميدي حقيقي
محمود فاضلي
در روزهاي اخير يك‌بار ديگر نقش كمرنگ زنان در كليساي كاتوليك با انتقاداتي روبرو شده است. خانم «لوچتا اسكارافيا» محقق و فعال حقوق زنان در كليسا، درباره حكم اخير پاپ در به رسميت شناختن حق بانوان براي قرائت انجيل در كليسا و همكاري با كشيش در اجراي آيين‌هاي ديني گفته است: «پاپ هيچ كاري براي زنان نكرده است.
پاپ ابتدا اميد را در ما زنان بسيار رشد داد، اما سپس ما را مايوس كرد. پاپ با حكم اخير خود فقط به قرائت انجيل و همكاري زنان در اجراي آيين‌هاي مذهبي، شكلي ثابت داده است. در واقع اسقف‌ها اجازه انجام آن را به زنان داده بودند و اين موارد بدون حكم پاپ انجام مي‌شد. پاپ در اين حكم اعلام كرد كه انجام اين امور توسط زنان به معناي اين نيست كه مي‌توانند كشيش شوند. هيچ زني از اين حكم پاپ خوشحال نيست. پاپ با اين حكم عملا به مساله كشيش شدن زنان خاتمه داد. زنان اين دو مورد را از زمان شوراي واتيكان دوم انجام مي‌دادند. حتي اين امر در مراسم عبادي خود پاپ نيز انجام مي‌شود و ضرورتي به صدور اين حكم نبود.»
خانم «اسكارافيا» بنيانگذار مجله «كميته جهاني زنان كليسا» سال گذشته به عنوان يكي از اعضاي هيات مديره مجله «زنان واتيكان» در اعتراض به «كنترل مستقيم مردان» و نقض آزادي بيان به همراه 11 زن ديگر از اين مجله استعفا كرده بود. او و تحريريه مجله پس از انتشار گزارش‌هايي در مورد آزار جنسي راهبه‌ها توسط كشيشان، تحت فشار قرار گرفته بود. اين مجله از سال 2012، هر ماه به عنوان ضميمه روزنامه «اوسرواتوره رومانو» واتيكان چاپ و تنها نشريه واتيكان است كه توسط زنان اداره مي‌شد. او سردبير روزنامه واتيكان را به كنترل محتواي مطالب اين مجله و نقض آزادي بياني كه پاپ فرانسيس بر آن تاكيد مي‌كند متهم كرده و مدعي است رويكرد آنها در گزينش زنان، ميزان «فرمانبرداري»
آنها است.
به باور او طبق حكم پاپ به معناي كنترل است، بنابراين زنان در حقيقت توسط سلسله‌مراتب كليسا انتخاب و تعيين مي‌شوند در حالي كه تاكنون آزادي بيشتري وجود داشت. پاپ اميدهاي زيادي در ما زنان ايجاد كرده بود، اما هيچ اقدام اساسي براي زنان انجام نمي‌دهد. هيچ زني نمي‌تواند از اين حكم خوشحال باشد، اين يك نااميدي حقيقي است.
در اين مجله موضوعاتي همچون «رسيدگي پاپ پس از آغاز رهبريت خود بر كليساي كاتوليك، موضوعات مبتلابه بانوان، احتمال انتساب آنان به عنوان شماس براساس اسناد و رويكردهاي شوراي دوم واتيكان، بازنگري در سنت ديرينه تمركز قدرت دركليسا در دست مردان، آزارهاي جنسي راهبه‌ها در كليسا و لزوم شنيدن زمزمه‌هاي افراد مروج مردسالاري در كليسا» مورد توجه بوده است. از ديدگاه اين مجله، هر چند برخي اوقات همانند مردان تلقي شده‌اند اما بيشتر مواقع حتي همانند افرادي با ارزش پايين عقلي و توانايي حرفه‌اي نسبت به مردان، هميشه آماده به خدمت و مطيع فرامين ارشدهاي‌شان، ديده شده‌اند لذا با اين اوصاف به ضرورت تخريب ديوار تبعيض ميان زنان و مردان در كليسا نيازمنديم. براساس آموزه‌هاي پاپ، كارگرداني تمام جامعه با ائتلاف ميان مرد و زن، امكان‌پذير است.»
او قبلا ادعا كرده بود سردبير جديد روزنامه رسمي واتيكان با وارد كردن نيروهاي جديد به تحريريه اين ماهنامه و اعمال كنترل بر تيم تحريريه آن، درصدد تضعيف مجله برآمده است. در اين راستا، زناني كه از فرمانبرداري بالايي برخوردار باشند و از آزادي بيان مدنظر پاپ فرانسيس چشم‌پوشي كنند، براي فعاليت در اين نشريه گزينش مي‌شوند. اگرچه پاپ چندي پيش شش زن غير روحاني (دو آلماني، دو اسپانيايي و دو بريتانيايي) را در شوراي اقتصاد واتيكان منصوب كرده بود، يا يك وكيل زن را به عنوان معاون بخش روابط خارجي واتيكان كه مسوول فعاليت‌هاي سياسي و ديپلماتيك دولت شهر مستقل در قلب شهر رم است، منصوب كرد، اما كليساي كاتوليك فقط به مردان اجازه مي‌دهد به عنوان كشيش منصوب شوند و بيشتر بروكراسي واتيكان تحت سلطه مردان است. پاپ معمولا در پيام‌هاي خود بر نقش زنان براي دستيابي به جهاني متحد‌تر در صلح و اينكه زنان بايد در فرآيندهاي تصميم‌گيري مشاركت داده شوند و يا بعضا از زناني كه براي كليسا كار مي‌كنند دلجويي مي‌كند، اما با قاطعيت موضع هميشگي كليساي كاتوليك را تكرار كرده است كه زنان نمي‌توانند كشيش شوند.