واشنگتن در توافق دوستي دولت ترامپ
با شبه‌نظاميان طالبان بازنگري مي‌كند
گفت‌وگوهاي دوحه معطل سفرهاي طالبان
شهاب شهسواري
درست يك سال بعد از امضاي توافقنامه جنجالي دولت ايالات متحده امريكا و گروه شبه‌نظامي طالبان، وزير خارجه جديد امريكا، آنتوني بلينكن در گفت‌وگو با رييس‌جمهور افغانستان وعده داده تا در تعهدات دولت امريكا در اين توافقنامه بازنگري كلي انجام دهد. دولت امريكا بهمن ماه سال گذشته در مراسمي در پايتخت قطر، توافق دوستي با گروه شبه‌نظامي طالبان امضا كرده و وعده داده بود كه از اين طريق به سرعت به راه‌حلي سياسي براي پايان جنگ در افغانستان و خروج نظاميان خارجي از اين كشور دست يابد. يك سال بعد از امضاي اين توافق،نه تنها از ميزان خشونت‌ها عليه شهروندان افغانستان كاسته نشده بلكه مذاكراتي كه در پي امضاي اين توافق ميان دولت افغانستان و طالبان در دوحه قطر آغاز شده، بعد از ماه‌ها بدون نتيجه متوقف مانده است. حالا دولت جديد امريكا هر چند مي‌گويد كه به فرآيند صلح پايبند خواهد ماند اما قصد دارد توافق سال گذشته را مورد بازنگري قرار دهد. اين اظهارات بعد از آن بيان مي‌شود كه وزارت دفاع امريكا اعلام كرد كه به دليل عدم رعايت مفاد توافق دوحه توسط گروه شبه‌نظامي طالبان، نظاميان امريكايي ديگر تعهدي براي عقب‌نشيني كامل از خاك اين كشور تا ارديبهشت ماه سال 1400 ندارند. با وجود اين تحولات، آنتوني بلينكن، وزير خارجه امريكا طي حكمي ماموريت زلمي خليل‌زاد، فرستاده ويژه وزارت خارجه امريكا در امور افغانستان را تمديد كرده است. زلمي خليل‌زاد، معمار توافق امريكا با طالبان بود كه به گفت‌وگوهاي جاري ميان گروه شبه‌نظامي طالبان و دولت افغانستان در دوحه منتهي شد.گفت‌وگوهايي كه به گفته هيات فرستادگان دولت افغانستان فعلا چندين روز است كه متوقف مانده و مقام‌هاي ارشد مذاكره‌كننده طالبان دوحه را به مقصد تهران و مسكو براي انجام رايزني‌هايي ترك كرده‌اند. بر اساس بيانيه وزارت خارجه امريكا، آنتوني بلينكن بعدازظهر پنجشنبه در تماس تلفني با اشرف غني، رييس‌جمهور افغانستان به او خبر داده كه دولت امريكا، مفاد توافق بهمن ماه سال گذشته ميان واشنگتن و طالبان را بازنگري و بررسي خواهد كرد كه آيا گروه طالبان تعهدات خودش در قطع تماس‌ها و روابط با گروه‌هاي تروريستي و آغاز مذاكرات معني‌دار با دولت افغانستان و ديگر گروه‌هاي بازيگر را اجرايي كرده است يا نه؟ وزارت خارجه ايالات متحده امريكا نوشته است كه وزير خارجه در اين گفت‌وگو بر «حمايت قاطع ديپلماتيك براي فرآيند صلح با هدف كمك به همه طرف‌ها براي رسيدن به توافق پايدار سياسي و آتش‌بس دائمي كه شامل همه افغان‌ها بشود» تاكيد كرد. بلينكن پس از اين گفت‌وگوي تلفني با انتشار پيامي در حساب كاربري خود در شبكه اجتماعي توييتر گفت: «با رييس‌جمهور اشرف غني در باره تعهد ما به همكاري پايدار بين ايالات متحده و افغانستان صحبت كرديم. من خواست امريكا را مبني بر حمايت همه رهبران افغان از فرصت تاريخي كه براي صلح فراهم شده البته با حفظ دست‌آوردهاي كه در جريان 20 سال اخير به دست آمده‌اند، بازگو كردم» وعده بلينكن در مورد بازنگري در توافق با طالبان در حالي بيان مي‌شود كه او در پاسخ به خبرنگاران در نخستين نشست خبري‌اش گفته بود كه ماموريت زلمي خليل‌زاد، نماينده ويژه وزارت خارجه امريكا در امور افغانستان را تمديد كرده است. سياست‌هاي خليل‌زاد اخيرا با انتقادهاي جدي از سوي دولتمردان افغانستان مواجه شده است. خليل‌زاد در واپسين سفرش به كابل پيش از پايان دوره ترامپ موفق به انجام ديداري با اشرف غني، رييس‌جمهور افغانستان نشد. ناظران افغان معتقدند كه رييس‌جمهور افغانستان به شدت از رفتارهاي خليل‌زاد در دور زدن حكومت افغانستان و فشار براي سازش با طالبان ناخرسند است. مقام‌هاي دولت افغانستان مي‌گويند، تعهد واشنگتن براي آزاد كردن هزاران محكوم طالبان و فشار به دولت كابل براي آزادي اين افراد از حبس باعث شده تا بسياري از اين افراد به ميدان‌هاي نبرد بازگردند و به گسترش ناامني در افغانستان دامن بزنند.
پنتاگون: نيروهاي امريكايي صفر نمي‌شوند
وزارت دفاع امريكا اعلام كرده كه قصد ندارد بر اساس تعهد دولت پيشين امريكا، نظاميان امريكايي را تا ارديبهشت ماه سال ديگر از افغانستان خارج كند. جان كربي، سخنگوي وزارت دفاع امريكا، روز پنجشنبه در نخستين نشست خبري‌اش گفت كه طالبان به تعهدات‌شان به كاهش خشونت و دست كشيدن از پيوند با القاعده عمل نكرده‌اند. او گفت كه عملي نشدن تعهدات طالبان باعث شده كه چشم‌انداز يك راه مشخص براي يك توافق سياسي دشوار شود؛ اما امريكا هنوز هم به اين توافقنامه پايبند است. او همچنان مي‌گويد كه تصميم درباره سطح نيروهاي امريكايي در افغانستان به نيازهاي امنيتي و شرايط بستگي دارد و امريكا درباره صفر كردن شمار نيروهايش در افغانستان با همكاران و متحدانش مشورت مي‌كند. او گفت:«طالبان به تعهدات‌شان عمل نكرده‌اند. بدون عملي شدن تعهدات‌شان در نكوهش تروريسم و توقف حمله‌هاي خشن بر نيروهاي امنيتي افغان و بر مردم افغانستان، اين بسيار دشوار است تا راه مشخصي را براي يك راه‌حل از طريق گفت‌وگو ببينيم.» او گفت كه ايالات متحده امريكا به تلاش براي رسيدن به يك راه‌حل از طريق گفت‌وگوها ميان طالبان و حكومت افغانستان متعهد باقي مي‌ماند. او افزود:«چيزي كه من مي‌خواهم بگويم اين است كه هر تصميمي درباره شمار سربازان در افغانستان وابسته به نيازهاي امنيتي ما خواهد بود و نيز وابسته به شرايط خواهند بود.»
ذبيح‌الله مجاهد، سخنگوي طالبان در واكنش به اظهارات سخنگوي وزارت دفاع امريكا گفته است كه طالبان به تعهدات خود عمل كرده و امريكا هم بايد به اجراي تعهداتش در توافق دوحه ادامه دهد. او در حساب كاربري خود در شبكه اجتماعي توييتر نوشت:«ادعاي وزارت دفاع امريكا كه گويا امارت اسلامي بر توافقنامه دوحه عمل نكرده است، حقيقت ندارد. امارت اسلامي به همه بند‌هاي توافقنامه دوحه تعهد دارد و از طرف خود آن را عملي مي‌كند. عملي كردن پيمان دوحه يگانه راه‌حل معضل فعلي است. از طرف امريكايي هم مي‌خواهيم كه پيمان دوحه را رعايت كند.»
توقف مذاكرات دوحه
نادر نادري، عضو هيات مذاكره كننده جمهوري اسلامي افغانستان به رسانه‌ها گفته است كه نشست هيات‌هاي دو طرف در دوحه به دليل عدم علاقه‌مندي طالبان از 10 روز پيش برگزار نشده‌اند. از سوي ديگر رحمت‌الله اندر، سخنگوي مشاور امنيت ملي رييس‌جمهور اظهار كرد: «طالبان به جاي مذاكرات به سفرهاي بيروني مصروف هستند و نشان‌دهنده اين است كه طالبان به مذاكرات و صلح متعهد نيستند و كشتار مردم به آنان هيچ ارزش ندارد.» هفته گذشته اعلام شد كه هياتي از طالبان به رياست ملا عبدالغني برادر آخوند به تهران سفر كرده است. يك روز بعد هيات بلندپايه ديگري از طالبان به رياست شيرمحمد عباس استانكزي از دوحه به مسكو سفر كرد تا عملا بخش عمده‌اي از هيات طالبان براي ادامه مذاكرات با فرستادگان دولت افغانستان در قطر حضور نداشته باشند.
استنكزي: تنها مانع صلح اشرف غني است
شيرمحمد عباس استانكزي، معاون دفتر سياسي طالبان در دوحه قطر كه براي گفت‌وگو با مقام‌هاي روسيه به مسكو سفر كرده است در سخناني در جمع خبرنگاران مدعي شد كه تنها راه صلح در افغانستان، كناره‌گيري اشرف غني رييس‌جمهور اين كشور است. استانكزي افزود:«آرزو داريم كه در افغانستان صلح برقرار شود اما در حضور قواي خارجي توقع نداشته باشيد كه ما سلاح خود را زمين بگذاريم.» به گزارش اسپوتنيك او مي‌گويد كه اگر اشرف غني احمدزي رييس‌جمهور افغانستان از جنگ دست بردارد و بگويد كه استعفا مي‌دهم و حكومت را به خاطر صلح كنار مي‌گذارم ما حاضر هستيم صلح كنيم. اين عضو رهبري طالبان مي‌گويد كه يگانه مانع صلح در حال حاضر حكومت اشرف غني است. او گفت كه يكي از غيرصادق بودن آنها اين است؛ تيمي را كه انتخاب كردند و بالاي ميز مذاكره گفت‌وگو مي‌كنند، صلاحيت مكمل ندارند. استانكزي همچنين در بخشي از سخنانش تاكيد كرد كه نيروهاي طالبان در خاك افغانستان براي اجراي توافق دوستي با امريكا به صورت روزمره با نظاميان امريكايي در ارتباط هستند.