خيزش دموكراتيك عليه كاتماندو

براي مردم ميانمار كه براي دهه‌ها تحت لواي حكومتي نظامي زيسته بودند و به تازگي در سال 2015 و در پي پيروزي حزب آنگ سان سوچي توانستند حكومتي دموكراتيك و غيرنظامي داشته باشند، پيروزي كودتاگران و انتقال كامل قدرت به ارتش به معناي پايان روياي دستيابي به دموكراسي كامل خواهد بود و به همين دليل روز يكشنبه ده‌ها هزار نفر از شهروندان اين كشور تصميم گرفتند در يانگون، بزرگ‌ترين شهر ميانمار به خيابان بيايند و خواستار كنار رفتن نظاميان از قدرت و آزادي رهبر مردم ميانمار شوند. واشنگتن پست در گزارشي از اعتراضات روز يكشنبه در ميانمار، تجمع اعتراضي ده‌ها هزار نفره در يانگون را بزرگ‌ترين اعتراضات مردمي از زمان انقلاب زعفران در سال 2007 توصيف كرده و نوشته است كه اين جمعيت بزرگ نشان‌دهنده اراده مردم براي ايستادگي در برابر كودتاست. در سال 2007 و زماني كه مردم ميانمار براي مقابله با دولت نظامي وقت به خيابان آمده بودند، سركوب شديدي در دستور كار ارتش اين كشور موسوم به كاتماندو قرار گرفت و صدها نفر بازداشت و ده‌ها نفر نيز كشته شدند. بسياري از سياستمداران و شخصيت‌هاي شناخته شده در جهان ضمن آرزوي موفقيت براي مردم ميانمار از ارتش اين كشور خواسته‌اند كه هرچه سريع‌تر به ممانعت از انتقال قدرت به دولتي دموكراتيك دست بردارد. ارتش ميانمار در پي ماه‌ها تلاش به منظور بي‌اعتبار كردن انتخابات پيش از طلوع آفتاب روز دوشنبه هفته گذشته از طريق كودتا قدرت را از اختيار دولت غيرنظامي منتخب به رهبري سوچي و حزب ليگ ملي براي دموكراسي خارج كرد. به نوشته آسوشيتدپرس، ارتش و احزابي كه به صورت نيابتي در پي قدرت گرفتن ارتش در عرصه سياست داخلي ميانمار هستند براي ماه‌ها ادعا مي‌كردند كه قرار است در انتخابات ماه نوامبر در اين كشور تقلب رخ دهد و پس از برگزاري انتخابات و پيروزي حزب آنگ سان سوچي نيز بر همين موضوع پافشاري كردند. اين در حالي است كه تاكنون هيچ شواهد و مستنداتي از سوي اين احزاب در خصوص تقلب در انتخابات ارايه نشده و تحليلگران طرح اين ادعا طي ماه‌هاي اخير را زمينه‌سازي براي كودتا توصيف مي‌كنند.

جواناني كه از سركوب نمي‌ترسند
از زمان وقوع كودتا، جرياني براي مقاومت در برابر اين اقدام غيردموكراتيك كاتماندو شكل گرفته كه مهم‌ترين بروز آن در اعتراضاتي است كه به‌رغم محدوديت‌هايي كه به بهانه شيوع ويروس كرونا اعمال شده و قطعي سراسري اينترنت در بسياري از شهرهاي ميانمار، اواخر هر هفته شكل مي‌گيرد و نشان مي‌دهد كه هنوز مردم تصميم ندارند در برابر كودتا و بازگشت دوباره نظاميان به راس قدرت تسليم شوند. همزمان با اين اعتراضات، آنگ سان سوچي به همراه وين مينت، رييس‌جمهور ميانمار در حبس خانگي به سر مي‌برند و ژنرال مين اونگ هلاينگ، فرمانده كل ارتش دولت را در اختيار خود گرفته است. او همچنين تعدادي از ژنرال‌هاي ارتش را به جايگزين وزراي كابينه كرده است.
دختر دانشجوي 23 ساله‌اي به نام «ثو» كه در اين اعتراضات خياباني حضور يافته به خبرنگار واشنگتن پست مي‌گويد: «ارتش خيال مي‌كند كه آنها مي‌توانند قانون را بشكنند و هر كاري را كه دوست دارند انجام دهند.» او تاكيد دارد كه «مردم اين اجازه را نخواهند داد» و آنگ سان سوچي را «رهبر» و «اميد آينده معترضان» توصيف مي‌كند. ريچارد هارسي، خبرنگاري كه از نزديك اين اعتراضات را دنبال كرده، حجم جمعيت را كم سابقه ارزيابي كرده و نوشته است: «معترضان سه انگشت خود را همانند معترضاني كه چند ماه پيش در تايلند به نشانه اعتراض عليه حكومت پادشاهي به خيابان آمدند، بالا گرفته بودند و ماشين‌ها نيز براي ابراز همراهي و همدلي خود با معترضان مرتب بوق مي‌زدند. در اين ميان نيروهاي پليس مسلح به ابزارهاي ضد شورش راه معترضان به سوي مراكز حساس شهر به ويژه سفارتخانه ايالات متحده را سد كرده بودند و مانع از آن مي‌‌شدند كه اين جمعيت عظيم حركتي هدفمند داشته باشد.» براساس توصيف اين خبرنگار، معترضان با تعارف كردن آب، اسنك، شاخه گل و سيگار به افسران پليس آنها را به دوري جستن از خشونت دعوت مي‌كردند و مي‌گفتند «شما هم يكي از ما هستيد، بايد در كنارمان باشيد.» اعتراضات فقط به شهر يانگون محدود نمي‌شد. در هر شهري معترضان با ابتكاراتي جديد تلاش مي‌كردند اعتراض خود را به گوش حاكمان نظامي جديد ميانمار كه با كودتا روي كار آمده بودند برسانند. در شهر پاتئين در 120 كيلومتري جنوب غرب پايتخت، بيش از 400 موتورسوار در حالي كه سه انگشت‌شان را به نشانه اعتراض بالا گرفته بودند از خيابان‌هاي اصلي شهر عبور كرده و عليه نظاميان شعار مي‌دادند. در ديگر شهرها نيز جمعيت زيادي كه اغلب نيز جوان بودند به خيابان آمدند. يك فروشنده كه مغازه‌اش دقيقا در كنار يكي از محل‌هاي اصلي اعتراضات عليه نظامي‌ها قرار دارد در توصيف اين تظاهرات در شهرهاي مختلف ميانمار مي‌گويد: «شايد كساني كه سركوب 1988 را ديده‌اند اين روزها از ترس و نگراني سركوب به خيابان نيايند اما جوانان بي‌واهمه از تهديدها آمده‌اند تا اعتراض‌شان را فرياد بزنند.» در 1988 ميليون‌ها نفر از مردم ميانمار براي قيام عليه دولت نظامي وقت به خيابان آمده بودند اما ارتش تصميم به سركوب گرفت و تا پايان آن روز هزاران نفر كشته شده و قيام سركوب شده بود.
قطعي سراسري اينترنت
اين بار نيز راهبرد ارتش مبتني بر سركوب است اما با شيوه‌هايي نسبتا متفاوت از گذشته. از روز شنبه كه نشانه‌هايي از هماهنگي شهروندان براي برگزاري يك اعتراض بزرگ در شبكه‌هاي اجتماعي ديده شد، يكي از بزرگ‌ترين اپراتورهاي تلفن همراه و اينترنت در ميانمار سرويس‌دهي خود را متوقف كرد و در ادامه نيز تعدادي ديگر از شركت‌ها به سرويس‌دهي به مشتريان خود پايان دادند. بر‌اساس برآورد وبسايت نت بلاكز، در ابتدا صرفا وبسايت شبكه‌هاي اجتماعي بزرگ نظير توييتر، فيس‌بوك و اينستاگرام هدف قرار گرفت و دسترسي به آنها ناممكن شد و در ادامه قطعي سراسري اينترنت در دستور كار قرار گرفت به‌طوري كه در شامگاه شنبه سطح دسترسي به اينترنت در ميانمار تنها 14 درصد بود. بعد از ظهر روز يكشنبه يعني ساعاتي پس از پايان تظاهرات، تله‌نور بزرگ‌ترين اپراتور موبايل و اينترنت در ميانمار اعلام كرد كه سرويس دهي را از سر گرفته اما ناظران گزارش داده‌اند كه دسترسي به شبكه‌هاي اجتماعي همچنان مسدود بود. توماس اندرو، نماينده ويژه سازمان ملل در امور ميانمار گزارش داده است كه از زمان وقوع كودتا بيش از 160 نفر از سوي ارتش دستگير و زنداني شده‌اند كه نام آنگ سان سوچي، اعضاي كابينه و رييس‌جمهور نيز در ميان اين افراد ديده مي‌شود. اندرو وضعيت حقوق بشر در ميانمار را وخيم توصيف كرده و از اعضاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد خواسته است كه هرچه سريع‌تر جلسه‌اي فوري براي بررسي آنچه در ميانمار مي‌گذرد تشكيل دهند. او روز گذشته تاكيد كرد كه «ارتش ميانمار بايد مخالفاني را كه خواسته‌ اصلي‌شان دموكراسي و برقراري عدالت است به رسميت بشناسد و از سركوب بپرهيزد. ما نيز در شرايطي كه مردم ميانمار روزهاي سخت و خطرناكي را مي‌گذرانند بايد در كنارشان بايستيم و از خواسته آنان حمايت كنيم.» پاپ فرانسيس رهبر كاتوليك‌هاي جهان به اعتراضات ميانمار واكنش نشان داده و ضمن ابراز «نگراني عميق» خواستار پايان دادن به كودتاي نظاميان شده است.