22 بهمن 1357 و دولت ملی
در ایران
عباس آخوندی
22بهمن سالروز یک تغییر بنیادین در تاریخ ایران است. جدا از هر اندیشه‌اى که داشته‌باشیم، بر این امر اجماع داریم که در این روز رژیم سلطنتى فروریخت و سپس به نظام جمهورى اسلامی تغییر یافت. افزون بر صورت و شکل حکومت، مفهوم استقلال، آزادی و اراده‌ی ملی یک‌بار دیگر در سطح عموم مورد توجه اذهان ملت ایران قرار گرفت و در قانون اساسی نهادینه شد. این رویداد ، حق شهروندی و حاکمیت ملی را برای مردم این سرزمین تثبیت کرد. اسلام را رسما به عنوان جزو جدایی ناپذیر فرهنگ ایرانی تثبیت و به ضرورت عدم مغایرت اقدام‌های حکومت با اصول اسلامی در تمام فرایندهای حکمروایی ایران به عنوان یک اصل رسمیت بخشید.
آنچه پس از 42 سال از آن واقعه، باید از آن بیاموزیم این است که این روز آغاز یک فرایند جدید در نظام حکمروایی ملی مبتنی بر کرامت و حفظ حقوق شهروندی و نه اعلام یک وضع نهایی بود. فرایندی که در سیر خود باید ریشه‌های استقلال، آزادی و اراده‌ی ملی را هرچه بیشتر تثبیت کند. گرامیداشت این روز یاد آور ضرورت اندیشیدن در باره فرایندهای حکمروایی و افزایش کارایی آن و تشکیل دولت ملی است. رویکرد به بزرگداشت سالروز پیروزی انقلاب صرفاً گرامیداشت یک واقعه تاریخی که موجبات غرور ملی را فراهم آورد نیست، بلکه افزون بر آن یادگیری اجتماعی برای ایجاد یکپارچگی ملی به منظور سرعت بخشیدن به حرکت چرخ های توسعه ایران اسلامی است.
در فرمانی که حضرت امام (ره) برای تشکیل دولت موقت به‌نام شادروان مهندس بازرگان رحمه الله علیه صادر کردند آمده بود که شما را “مأمور تشکیل دولت موقت می‌نمایم تا ترتیب اداره امور مملکت و خصوصاً انجام رفراندم و رجوع به آرای عمومی ملت درباره تغییر نظام سیاسی کشور به جمهوری اسلامی و تشکیل مجلس مؤسسان از منتخبین مردم جهت تصویب قانون اساسی نظام جدید و انتخاب مجلس نمایندگان ملت بر طبق قانون اساسی جدید را بدهید”. جان مایه این فرمان ایمان به حاکمیت اراده‌ی ملی و اراده‌ی عمومی در فرایند حکمروایی و شکل‌دهی دولت ملی بر مبنای آن است.
امروز نیز بر این باورم که نمی توان در تاریخ باقی ماند و باید حرکت رو به جلو داشت و در اندیشه سرافرازی ایران اسلامی در جهان متحول امروزی بود. جهان همواره در تحول و پیشرفت است ، دانش بشری در این عصر با سرعت رو به توسعه بوده و قدرت، از آنِ ملت هایی است که در عرصه‌ی جهانی، کارایی بیشتری نشان دهند. افزون بر این، بزرگداشت این روز باید موجب فراهم آوردن فضای نقد تاریخی برای آموختن از تاریخ و گشودن پنجره‌های جدید به روی مردم این سرزمین و خلق فرصت و ظرفیت‌های جدید برای توسعه‌ی ملی باشد. واقعیت این است که بر اساس برخی بی‌توجهی‌ها دولت ملی تا حد زیادی تضعیف شده و وحدت سرزمینی گاهی مورد تهدید قرار می‌گیرد. باید همراه با نگرانی به‌هوش بود. برای نسل من این روز نشانه‌ای است برای شروعِ دوباره، خلاقیت و دیدن افق‌های دوردست، افق‌هایی كه باید برای نسل‌های بعدی خود ایجاد كنیم.