تحليل وزير علوم دولت اصلاحات از شرايط اجتماعي پيش از انتخابات 1400
اميد اجتماعي دفعتا و از پايين به بالا به وجود نمي‌آيد
شهروندان سرخورده از دولت، دست به گريبان با تحريم و معترض به برخي بي‌عدالتي‌ها و تبعيض‌ها از صندوق‌هاي انتخابات نااميد شده‌اند. اين را ماه‌هاست كه ناظران به انحاي گوناگون مي‌گويند. اگرچه در ميان بدنه اجتماعي اصلاح‌طلبان اين نااميدي بيشتر به چشم مي‌آيد و نظارت استصوابي اعمال شده در انتخاب كانديداهاي مجلس يازدهم اين نااميدي را تشديد كرده، ميان شهرونداني كه شايد چندان تعلقات جرياني و گروهي ندارند و بيش از هر چيز نگران معاش خود و خانواده‌شان هستند نيز اين نااميدي ديده مي‌شود؛ نااميدي‌اي كه شايد با سيري كوتاه در فضاي مجازي و نگاهي به سبك زندگي آقازاده‌ها و مقايسه آن با وضعيت اكثريت شهروندان فزوني مي‌يابد. همين موضوع باعث شده كه در آستانه انتخابات رياست‌جمهوري سال ۱۴۰۰ «مشاركت» در ميان جريان‌هاي سياسي -به‌خصوص اصلاح‌طلباني كه همواره با افزايش مشاركت، بخت بالاتري براي خود متصورند- به مساله‌اي مهم مبدل شده است. مصطفي معين، پزشك اصلاح‌طلبي كه در دوران رياست‌جمهوري سيدمحمد خاتمي وزير علوم بوده، در گفت‌وگوي اخيرش به مساله جلب اعتماد توده ناراضي اشاره كرده و آن را تنها برگ برنده اصلاح‌طلبان عنوان كرده است. معين به پايگاه خبري- تحليلي خبرآنلاين گفته است كه «برگ برنده واقعي عبارت است از تلاش و برنامه‌ريزي براي جلب اعتماد توده ناراضي، اعاده حيثيت از تفكر اصلاحي مبتني بر رفع تبعيض و فساد، نقد مشفقانه ناكارآمدي موجود در مديريت كشور و نيز كمك به بالا رفتن آگاهي و اميد اجتماعي و توانمندي شهروندان و جوانان، فارغ از اينكه در اين مقطع بتوانند يا نتوانند دولت را در اختيار بگيرند.» او همچنين معتقد است كه «قرائن و برخي شواهد به دست آمده در نظرسنجي‌ها كاهش اعتماد عمومي را به جريان‌هاي سياسي از جمله اصلاح‌طلبان و اصولگرايان نشان مي‌دهد، ولي به نظرم اين آسيب قابل ترميم است. اگر فرهنگ انتقاد از خود و ارزيابي درست و بي‌طرفانه ضعف‌هاي عملكرد كلي جريان اصلاحات يا رفتار برخي از عناصر بدلي آن انجام شود، مردم به صداقت آنها اعتماد خواهند كرد.»به نظر مي‌رسد كه كنار بي‌اعتمادي و نااميدي نسبت به كارآمدي حاكميت، برخي چهره‌هاي سياسي نيز در معرض انتقاد قرار گرفته و مردم از آنها نيز نااميد شده‌اند. مشخصا پس از انتخابات سال ۹۶ و مجموعه اتفاقات رخ داده كه البته تماما متاثر از حضور دولت مورد حمايت اصلاح‌طلبان نيز نبوده، برخي معتقدند از محبوبيت سيدمحمد خاتمي و تاثيرگذاري‌اش كاسته شده است. معين اما نظري خلاف اين گزاره دارد و معتقد است «نمي‌توان بر پايه برخي اظهارنظر‌ها كه عكس‌العملي در مقابل نقض عهدها و ضعف‌هاي دولت يا فضاسازي‌هاي افراطيون است و در برخي از نشريات يا شبكه‌هاي اجتماعي بازتاب داده مي‌شود، پيش‌داوري كرد. آري، محوريت و محبوبيت آقاي خاتمي نزد اصلاح‌طلباني كه قصد خدمت به جامعه را بدون چشم‌داشتي از قدرت و رانت‌هاي آن دارند، مانند گذشته وجود دارد. در واقع پايگاه اجتماعي ايشان نيز كاهش نيافته است، هرچند كاهش انگيزه مردم براي شركت در انتخابات به‌دليل مشكلات اقتصادي و فراگير شدن فقر و فساد در كشور هم واقعيت ديگري است كه احساس مي‌شود.» وزير علوم دولت اصلاحات همچنين تاكيد دارد كه در اين شرايط نمي‌توان اميد اجتماعي را دفعتا و به‌صورت خودبه‌خودي يا از پايين به بالا شكل داد ولي اگر ازسوي نظام تغييري اطمينان‌بخش در ساختار انتخابات اعمال شود و انتخاباتي آزاد، عادلانه و رقابتي تضمين شود، بالا رفتن ميزان اميد اجتماعي و نگاه مثبت به آينده در سطح عمومي قابل پيش‌بيني و تحقق است.