بازندگان بزرگ دومين استيضاح

محمدحسين لطف‌الهي

استيضاح به نتيجه نرسيد اما دونالد ترامپ و جمهوري‌خواهان، بزرگ‌ترين بازندگان راي‌گيري سيزدهم فوريه 2021 بودند. 
در تاريخ حاكميت دموكراسي در امريكا بسياري از اعضاي كنگره اين كشور، در مقاطع حساس و زماني كه مجبور بودند ميان منافع حزب متبوع يا آينده حضورشان در قدرت و منافع ملي دست به انتخاب بزنند ترجيح مي‌دادند كه كار آسان‌تر يعني تضمين آينده حزبي و شخصي‌شان را در دستور كار قرار دهند و شجاعت پيروي از آرمان‌هاي‌شان را نداشتند. در 1955 جان اف كندي، سناتور دموكراتي كه بعدتر رييس‌جمهور ايالات متحده شد طي 8 مقاله كوتاه نگاهي به تاريخ 150 ساله كنگره امريكا داشت و تلاش كرد تا مختصري از نمايندگاني بگويد كه آرمان‌خواهي آنها باعث شده بود تا برخلاف خواست حزب يا مصلحت شخصي راي به مصوبه‌اي بدهند كه به عقيده آنها منافع ملي شهروندان امريكايي را تامين مي‌كرد. در سيزدهم فوريه 2021 نيز 7 سناتور جمهوري‌خواه امريكايي نشان دادند كه فارغ از آنچه مصلحت پايگاه راي ايجاب مي‌كند و بدون توجه به آنچه اكثريت حزب مي‌خواهد، مي‌توان مستقل بود و راي به محكوميت كسي داد كه پايه‌هاي دموكراسي در ايالات متحده را لرزانده بود. ريچارد بار، بيل كسيدي، سوزان كالينز، ليزا موركوفسكي، ميت رامني، بن ساس و پت تومي با 50 نماينده دموكرات مجلس سنا همراه شدند تا در پايان راي‌گيري درخصوص محكوميت دونالد ترامپ، 57 سناتور به محكوميت و 43 سناتور نيز به تبرئه رييس‌جمهور پيشين ايالات متحده راي داده باشند.

محاكمه‌اي كه نااميد‌كننده نبود
هرچند اين راي تاريخي و اجماع اكثريت سنا براي محكوم كردن چهل و پنجمين رييس‌جمهور امريكا در پي عدم دستيابي به حدنصاب دو سوم آراي حاضر به سرانجام نرسيد اما اين نتيجه باعث شد تا بسياري از برنامه‌هايي كه دونالد ترامپ براي سال 2024 داشت و ممكن بود بخش اعظمي از جمهوري‌خواهان نيز با او همراهي كنند، نقش برآب شود. پايگاه امريكايي آتلانتيك در اين باره نوشته است: «با اينكه راي 57 سناتور نتوانست به محروميت ترامپ از حضور دوباره در كاخ سفيد منجر شود و رييس‌جمهور پيشين امريكا را با مجازات اعمالش روبه‌رو كند اما در عمل اين راي به نمادي رسمي و قابل توجه از خيانت ترامپ بدل شد.»
به نوشته آتلانتيك «عدم محكوميت ترامپ ممكن است باعث نااميدي شما از اجراي عدالت يا كاركرد يكي از مهم‌ترين اركان ديپلماسي يعني كنگره شده باشد اما زماني كه از دريچه نگاه مدافعان ترامپ يا كساني كه مي‌خواهند در انتخابات‌هاي آينده از او حمايت كنند به ماجرا نگاه كنيم، نتيجه دومين استيضاح نتيجه‌اي خوب و قابل قبول بود.» براساس اين تحليل جمهوري‌خواهان طرفدار ترامپ سعي داشتند كه استيضاح او را رفتاري «حزبي» و «برخلاف قانون اساسي» معرفي كنند و مدعي بودند كه دموكرات‌ها بر مبناي شواهدي بي‌پايه و اساس تصميم دارند تا از قدرتي كه در اختيارشان است عليه حزب رقيب بهره گيرند. اما در واپسين ساعات روز شنبه و زماني كه پس از پنج جلسه طولاني، زمان راي‌گيري درباره محكوميت دونالد ترامپ فرا رسيد، همراهي 7 سناتور مطرح جمهوري‌خواه با دموكرات‌ها، باعث شد تا اتفاقي تاريخي رقم بخورد و اميد جمهوري‌خواهان هم سو با ترامپ نااميد شود. پوليتيكو نوشته است از سال 1868 اين اولين‌بار بود كه اكثريت عادي سنا به محكوميت يك رييس‌جمهور راي مي‌دهد.
سناتور ريچارد بار، از جمهوري‌خواهاني كه راي به محكوميت ترامپ داد در توضيح اين اقدام خود مي‌گويد: «واقعيت‌ها كاملا روشن است. شواهد قانع‌كننده‌اي وجود دارد كه رييس‌جمهور ترامپ نقشي مهم در تحريك مهاجمان براي حمله به كنگره به عنوان بخشي از ساختار حاكميت در امريكا داشت و اين جرم را مي‌توان در ميان جرايم بسيار سنگين كه يك رييس‌جمهور را شايسته استيضاح مي‌كند، دانست.» ميچ مك كانل، رهبر جمهوري‌خواهان سنا كه حاضر نشد به محكوميت ترامپ راي دهد در واكنش‌ به اين اظهارات و همچنين انتقاداتي كه عليه او مطرح شد اظهار كرد كه هر چند گناهكار بودن ترامپ در واقعه ششم ژانويه و حمله به كنگره مسجل است اما به اين دليل كه او ديگر رييس‌جمهور نيست از نظر قانون اساسي امكان استيضاحش وجود ندارد.
ديويد فرام، تحليلگر امريكايي معتقد است: «از اين پس كار ترامپ براي بازگشت به قدرت و حضور دوباره در انتخابات بسيار سخت‌تر از قبل خواهد بود. هر چند عدالت به طور كامل اجرا نشده اما ساختار‌هاي دموكراتيك توانستند عملكردي موفق داشته باشند و اكنون، ترامپ به عنوان رييس‌جمهوري كه دوبار استيضاح شده و در استيضاح دوم اكثريتي دو حزبي به محكوميت او راي داده‌اند شناخته مي‌شود. او ديگر رييس‌جمهور امريكا نيست، براساس نظرسنجي‌ها اكثريت مردم قانع شده‌اند كه او مسوول حمله به دموكراسي بوده و در ذهن خويش او را محكوم مي‌دانند و اكنون چراغ سبزي جدي به نهادهاي قضايي و دادستان‌ها ارسال شده كه آنها مي‌توانند ترامپ را به دليل تخلفاتي كه در دوره رياست‌جمهوري داشته مورد تعقيب قرار دهند.»

دموكرات‌ها به هدف‌شان رسيدند
نشريه نيويوركر در تحليلي كه پس از راي تاريخي 57 سناتور به محكوميت ترامپ منتشر شد، آورده است كه «اين راي باعث شد بسياري از جمهوري‌خواهاني كه كمي پيش‌تر حاضر به مرزبندي با ترامپ و ترامپيسم نبودند نيز احساس خطر كنند و در پي موضع‌گيري عليه اقدامات رييس‌جمهور پيشين و طرفداران او برآيند.» اين نشريه در ادامه به نيكي هيلي اشاره كرده كه اخيرا در گفت‌وگويي رفتارهاي ترامپ در ششم ژانويه را «چندش آور» دانسته و افزوده است كه فكر نمي‌كند چهل و پنجمين رييس‌جمهور امريكا شانسي براي حضور دوباره در قدرت داشته باشد، چراكه او «سقوط وحشتناكي» را تجربه كرده است. 
نيويوركر همچنين اشاره كرده كه براساس گفت‌وگوهايي كه پيش از جلسات سنا با مسوولان برگزاري استيضاح صورت گرفته، بسياري از دموكرات‌ها مي‌دانستند كه از نظر عملي امكان محكوم كردن ترامپ و جلب همراهي 17 جمهوري‌خواه وجود ندارد اما اين حركت را آغاز كردند تا به جامعه امريكا نشان دهند كه حتي طرفداران ترامپ در سنا نيز قادر نيستند به دفاع از او برخيزند و صرفا با طرح استدلال‌هايي نظير «نمي‌توان رييس‌جمهوري را كه دوره‌اش پايان يافته استيضاح كرد» قصد دارند از محكوم كردن ترامپ خودداري كنند؛ هدفي كه مي‌توان در بيانيه جو بايدن، رييس‌جمهور جديد امريكا نشانه‌هايي از آن را مشاهده كرد. 
بايدن در بيانيه‌اي كه كاخ سفيد شنبه شب منتشر كرد، گفت با اينكه راي نهايي به محكوميت منتهي نشد، اما در مورد ماهيت اتهام، اختلاف نظري وجود نداشت. حتي افرادي مثل ميچ مك‌كانل رهبر اقليت سنا كه با اين محكوميت مخالف بودند، اعتقاد دارند كه دونالد ترامپ عملا و اخلاقا، مسوول تحريك خشونت روي داده در ساختمان كنگره بوده است. رييس‌جمهوري امريكا در بخش ديگر بيانيه‌ خود به وقايع مربوط به حمله حاميان رييس‌جمهوري سابق امريكا به ساختمان كنگره و مرگ يك پليس اشاره كرد و در نهايت نوشت: اين فصل غم‌انگيز در تاريخ ما يادآور شكننده بودن دموكراسي است. بايد هميشه از آن دفاع كرد... بايد هوشيار باشيم. اين خشونت و افراط‌گري جايي در امريكا ندارد. هر كدام از ما به ويژه رهبران، به عنوان امريكايي‌ها، يك وظيفه و مسووليت‌ داريم تا از صداقت دفاع كنيم و دروغ را شكست دهيم.
دموكرات‌ها معتقدند كه در وارد كردن ضربه‌اي كاري به حزب رقيب و «آنچه جمهوري‌خواهان از آن دفاع مي‌كنند» موفق بوده‌اند و توانسته‌اند اين واقعيت را به طور كامل در جامعه عيان سازند كه جمهوري‌خواهان به حزبي كه مدعي احياي اقتدار و ارزش‌هاي امريكا بوده‌اند اكنون مجبورند چشم بر واقعيتي به نام ترامپ ببندند و ناديده بگيرند كه او در ششم ژانويه چگونه زمينه را براي حمله افراطي‌ها به كنگره ايالات متحده فراهم كرد. هر چند كه خود دونالد ترامپ اين‌گونه فكر نمي‌كند و به نظر مي‌رسد كه مصمم است براي يك‌بار ديگر نيز شانس خود را در انتخابات رياست‌جمهوري 2024 امتحان كند. ترامپ پس از اعلام اين راي، در بيانيه‌اي ضمن ابراز خرسندي از شكست استيضاح و همچنين انتقاد از حزب دموكرات، خطاب به هوادارانش گفت: «جنبش وطن‌پرستانه و زيباي امريكا را دوباره با شكوه مي‌كنيم. مسير تازه شروع شده است. در ماه‌هاي آينده چيزهاي زيادي براي به اشتراك گذاشتن با شما دارم. ما كارهاي بسيار زيادي در پيش داريم و به زودي با ديدگاهي درخصوص آينده روشن، بدون محدوديت و درخشان براي ايالات متحده امريكا ظهور خواهيم كرد.»

كارزار ترقي‌خواهانه براي آغاز تحقيقات قضايي عليه ترامپ

يك گروه ترقي‌خواه امريكايي روز يكشنبه از «مريك گارلند» گزينه رييس‌جمهور امريكا براي تصدي مقام دادستان كل درخواست كرد، دونالد ترامپ رييس‌جمهور سابق امريكا را مورد محاكمه قرار دهد. به نوشته پايگاه خبري «هيل»، «كميته كمپين تغييرات ترقي‌خواهانه» در واكنش به تبرئه ترامپ در دادگاه استيضاح، در طوماري با حدود يك ميليون امضا، از گارلند خواستند درباره جرايم ترامپ و نزديكانش تحقيق كرده و آنها را محاكمه كند. در بيانيه اين گروه آمده است: «اگر خواستار پاسخگويي ترامپ درقبال شبكه جنايتكارش هستيد، نمي‌توان فقط به رهبران دموكرات اتكا كرد. نياز داريم با شدت زيادي آنها را به جلو هدايت كنيم.» جو بايدن رييس‌جمهور جديد امريكا، پيش‌تر در كمپين انتخاباتي خود گفته است، بحث محاكمه ترامپ به خاطر جرايم و تخلفاتش را به وزير دادگستري خواهد سپرد. براساس نظرسنجي جديد «ايپسوس/ رويترز» 53درصد مردم امريكا معتقدند رييس‌جمهور سابق اين كشور نبايد بار ديگر حق ورود به رقابت‌هاي انتخاباتي را داشته باشد.