دولت لايحه بودجه را اصلاح و مجلس هم تصويب كرد
پايان خوش
مناقشه بودجه ختم به خير شد. اين را از حرف‌هاي محمدباقر نوبخت كه ديروز به همراه لايحه اصلاحي به مجلس رفته بود، مي‌توان فهميد. گويا آن همه بگو مگو و معطلي براي تصويب سند دخل و خرج كشور در سال جديد، زياد هم بيراهه و نالازم نبوده است كه اگر بود، رييس سازمان برنامه و بودجه ديروز نمي‌گفت «از بازگشت بودجه به دولت كراهت داشتيم اما اصلاحيه آثار مثبتي دارد.»دولت دوازدهم از نيمه آذر به بعد كه مرافعه دو قوه درباره بودجه كليد خورد، اصرار داشت كه نبايد شاكله لايحه دولت به‌هم ريخته و بودجه تبديل به طرحي شود كه مجلس ارايه داده است. با انتشار متن اصلاحيه لايحه بودجه ۱۴۰۰ اما معلوم شد كه دولت عملا بخشي از نقدهاي مجلس را وارد دانسته و نسبت به اصلاح آن اقدام كرده است. مجلسي‌ها اين اصلاحات‌را حداقلي شمرده و برخي از آقايان نماينده نيز ترجيح مي‌دهند كه اين مساله را مثل هميشه سياسي كرده و به عنوان يك پيروزي بزرگ در كارنامه خود ثبت كنند. مساله مهم براي مردم اما قطعا ارايه بودجه‌اي متناسب با شرايط كشور است كه بر مصايب و تنگناهاي موجود نيفزايد. اينكه باني ارايه بودجه‌اي با اين ويژگي‌ها مجلس باشد يا دولت نيز اهميت چنداني براي‌شان ندارد. لذا رسانه‌هاي مكتوب و غيرمكتوب نيز به عنوان ركن چهارم دموكراسي بايد صداي مردم بوده و از ارايه بودجه مناسب استقبال كنند ولو اينكه اين تناسب به ضرب و زور مجلس اصولگرا ايجاد شده باشد.
اصلاحات بودجه
دولت روحاني آن‌طور كه در نامه خود به مجلس ذكر كرده، اصلاحاتي در لايحه پيشنهادي خود اعمال كرد تا به صورت حتي‌المقدور نظر مجلسي‌ها در اين باره تامين شود. به گواه متن اصلاحيه اما اصلي‌ترين تغييرات به ارز 4200 توماني، كاهش تراز عمليات منفي، وابستگي به نفت و ميزان اوراق مالي براي تامين منابع بودجه مربوط است. لازم به ذكر است كه مهم‌ترين نقد مجلس يازدهم به لايحه دولت اين بود كه ارز 4200 توماني رانت‌زا است. دولت در لايحه اوليه پرداخت 8 ميليارد دلار ارز 4200 را پيش‌بيني كرده بود و كميسيون تلفيق نيز با حذف آن و درنظر گرفتن توزيع مابه‌التفاوت ارز با نرخ 17500 تومان، يارانه نقدي را دو برابر كرد. براساس لايحه اصلاحي دولت اما دولت پذيرفت كه ارز 4200 توماني از نيمه دوم 1400 رد شود.نكته دومي كه در اصلاحيه دولت قابل توجه است بحث تراز عملياتي منفي است. تراز عملياتي به اين معناست كه دولت براي مخارج جاري خود تا چه اندازه مي‌تواند علاوه بر درآمدهاي واقعي (درآمدهاي مالياتي و گمركي) به فروش نفت، واگذاري دارايي‌ها و استقراض متكي باشد. طبق لايحه اوليه يك كسري 320 هزار ميلياردي دركار بود و اكنون بعد از اصلاحات دولت اين كسري 34 هزار ميليارد تومان كمتر شده است.وابستگي به نفت ديگر ايرادي بود كه‌منتقدان بودجه مي‌گرفتند. آنها پيش‌بيني دولت براي فروش 2.3 ميليون بشكه نفت در روز را خلاف سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي و موجب خلع سلاح كشور در قبال سياست‌هاي تحريمي مي‌دانستند. اكنون اما دولت كه قبلا سهم صندوق توسعه از منابع حاصل از صادرات نفت و ميعانات گازي را برخلاف قانون برنامه 20درصد درنظر گرفته و تصميم داشت مابه‌التفاوت آن تا 38درصد را به عنوان استقراض از صندوق توسعه ملي بردارد از موضع خود عقب‌نشيني كرده است.علاوه بر اين، در لايحه اصلاحي دولت ميزان اوراق مالي براي تامين منابع بودجه كاهش يافته است به‌طوري كه از 178 هزار ميليارد تومان به 128 هزار ميليارد تومان رسيده است. همچنين در اصلاحيه بودجه ارسالي از سوي دولت، 4.4 هزار ميليارد تومان در هزينه‌هاي شركت‌هاي دولتي صرفه‌جويي شده و منابع حاصله صرف تامين بخشي از منابع عمومي بودجه گرديده است. علاوه بر اين، ميزان اعتبارات عمراني از حدود 104 هزار ميليارد تومان به 109 هزار ميليارد تومان افزايش يافته است. تغيير مهم ديگري كه در اصلاحيه بودجه به عمل آمده مربوط به حقوق‌هاي بالاست. در لايحه اوليه سقفي براي حقوق‌هاي پيش‌بيني نشده بود اما اكنون دولت سقف مشخصي براي حداكثر حقوق مشخص كرده تا ميزان پرداختي به كاركنان دولت، از عدالت بيشتري برخوردار شوند.افزايش حق تعرفه واردات گوشي‌هاي هوشمند لوكس، اصلاح حق‌پروانه اپراتورها، اصلاح درآمد دولت از حق امتياز معادن نيز از ديگر اصلاحات صورت گرفته است.
عقب‌نشيني به سبك نوبخت
مجلس امروز كار خود را با بررسي بودجه در جلسه غيرعلني شروع كرد و در جلسه علني نيز به لايحه اصلاحي دولت راي مثبت داد. موافقان و مخالفان نظرات خود را گفته و بحث كردند، قاليباف نيز بعد از تصويب كليات، لايحه را به كميسيون تلفيق فرستاد. به اين ترتيب كار بررسي جزييات از يكشنبه آتي در صحن علني پيگيري خواهد شد. مجلس يازدهم اين تغييرات را در بودجه يك پيروزي بزرگ قلمداد مي‌كند و اين را از لابه‌لاي اظهارات آقايان به روشني مي‌توان دريافت. مثلا وقتي كه رييس مجلس مي‌گويد: «مجلس شوراي اسلامي از زماني كه لايحه بودجه اوليه به مجلس ارايه شده اولين جلسه را با دولت تشكيل داد و بنا شد با تفاهم پيشنهادات درخصوص لايحه بودجه بررسي شود و بنا بود جهت حل مشكلات مردم لايحه با همفكري مجلس و دولت اصلاح شود، چراكه لايحه بودجه در حقيقت وضعيت اقتصادي مردم را در طول يك سال رقم مي‌زند. اما در بين راه تعامل لازم دولت با مجلس صورت نگرفت و مجلس لايحه را براي اصلاح به دولت بازگرداند. خوشبختانه در لايحه ارايه شده ۷ مورد از اصلاحاتي كه مد نظر مجلس بود اعمال شد و امروز مجلس با راي بالايي كليات بودجه را به تصويب رساند.»مهم‌ترين حرف‌ها را در اين جلسه اما نوبخت يعني نماينده دولت زد. حرف‌هايي عيان كرد دولت نيز از ميانه اين بگو مگوهاي اخير به اين نتيجه رسيده كه انجام برخي اصلاحات لازم است. براي همين فارغ از اينكه مدال افتخار در اين پيروزي به سينه چه كسي زده مي‌شود، ايرادات را پذيرفته و اقدام به اصلاح كرده است.شاهد آنكه نوبخت گفت: گرچه كراهتي از بابت بازگشت لايحه بودجه به دولت وجود داشت و ما قدري زمان را از دست داديم، ولي آثار مثبت اصلاحيه باعث مي‌شود با وفاق و همدلي مجلس شوراي اسلامي سال ۱۴۰۰ را با قوت آغاز كنيم و به نحو شايسته پيش برويم و كشور را در برابر بدخواهي دشمنان نظام و رژيم امريكا مصون كنيم. آرزومندم كه جلوه و نماد همراهي و همگامي و همفكري دولت و مجلس شوراي اسلامي را در اين بودجه شاهد باشيم.او تاكيد كرد: حداقل ۱۵ مورد اصلاحات مدنظر نمايندگان در اصلاحيه بودجه انجام شده است؛ همچنين با توجه به اينكه نظرات مقام معظم رهبري بعد از تقديم لايحه بودجه واصل شده بود ما در اصلاحيه فرصت كافي داشتيم كه منويات ايشان را در راستاي كاهش منابعي كه نسبت به مابه‌التفاوت بالاي ۲۰درصد وجود دارد اعمال كنيم.