رييس‌جمهوري در تشريح فرمول احياي برجام:
تكليف روشن است؛ امروز تحريم‌ها را برداريد، امروز به تعهدات‌مان عمل مي‌كنيم
همه‌چيز در عين حال كه ساده به نظر مي‌آيد و انگار فرمولي سرراست دارد اما پيچيده شده‌است. سياست خارجي ايران و رابطه با برخي كشورهاي 1+5 بار ديگر به كلافي سردرگم تبديل شده و گويي عرصه ديپلماسي ميان خاورميانه و ينگه دنيا گرفتار يك لوپ. از سويي صداي سياست جمهوري اسلامي از زبان رهبري و از زبان رييس‌جمهوري اعلام مي‌كند كه بايد گام اول را ايالات متحده بردارد و به برجام بازگردد؛ چرا كه سال ۹۷ آنها بودند كه از يك قرارداد بين‌المللي خارج شدند. از سوي ديگر بر اساس قانون مصوب مجلس نهايتا تا ۵ اسفند ايران از پروتكل الحاقي خارج مي‌شود؛ امري كه شايد دولت هم با آن چندان موافق نيست اما موظف به اجراي قانون است، قانوني كه مي‌تواند حساسيت‌هاي پرونده هسته‌اي را به همان سال‌هاي دهه ۸۰ بازگرداند. سوي ديگر ماجرا هم ايالات متحده ايستاده‌است. تصور بر آن بود كه حضور دموكرات‌ها شرايط را به‌مراتب آسان‌تر خواهد كرد تا اينكه ترامپ دوباره بر مسند قدرت بنشيند اما فعلا جو بايدن در قبال ايران سياست سكوت پيش گرفته‌است. حساب كاربري توييتر وزارت‌خارجه ايالات متحده با خط نستعليق مي‌نويسد «آمريكا بازگشته‌است. ديپلماسي به كانون سياست خارجي ما بازگشته‌است» و حساب كاربري توييتر «پاد»، «پيام رساي تهران» را با نقل قولي از حسن روحاني منتشر مي‌كند كه اگر به تعهدات‌تان عمل كنيد به تعهدات‌مان عمل مي‌كنيم. رييس‌جمهوري سوييس به عنوان كشور حافظ منافع آمريكا در ايران هم با روحاني در مورد برجام گفت‌وگو كرده اما آنچه مشخص و مسلم به نظر مي‌رسد اين است كه جو بايدن و دستگاه ديپلماسي هنوز اقدامي عملياتي انجام نداده‌اند و حتي آن‌طور كه محمدجواد ظريف ديروز در حاشيه نشست دولت هم به پرسش «اعتماد» پاسخ داد؛ خبري از پيك و پيغامي از سوي بايدن نيست. روحاني همچنان مي‌گويد كه اگر امروز تحريم‌ها را بردارند، امروز به تعهدات‌مان عمل مي‌كنيم. بنابراين بايد منتظر ماند تا موعد خروج از پروتكل الحاقي، معادلات اندكي روشن‌تر شود.
خروج از پروتكل الحاقي اما حضور بازرسان
روحاني در مورد اقدامات هسته‌اي جمهوري اسلامي در پي فرارسيدن پنجم اسفندماه و زمان خروج از پروتكل الحاقي توضيحاتي ارايه داد. او تاكيد كرد كه در برنامه دفاعي كشور جايي براي سلاح كشتار جمعي و سلاح هسته‌اي وجود ندارد و نه طي يكي، دو سال اخير بلكه از همان دهه ۷۰ رهبري بارها بر اين نظر واحد تاكيد داشته‌اند كه به‌دنبال سلاح هسته‌اي نخواهيم بود. روحاني به فتواي رهبري در اين خصوص نيز پرداخت و براي تاكيد بيشتر گفت حتي اگر همه دنيا، اروپا و آمريكا هم از ما بخواهند سلاح هسته‌اي داشته‌باشيم، نظر جمهوري اسلامي تغيير نخواهد كرد.او تاكيد كرد كه جمهوري اسلامي به‌دنبال فعاليت مخفيانه هسته‌اي نيست. او به قانون مصوب مجلس تحت عنوان «اقدام راهبردي براي لغو تحريم‌ها» اشاره كرد و گفت فارغ از آنكه دولت در مورد آن چه نظري دارد، جمهوري اسلامي از پروتكل الحاقي كه داوطلبانه پذيرفته، خارج مي‌شود اما همچنان بازرسان آژانس مي‌توانند بازديد داشته باشند. كما اينكه مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي نيز خواسته به تهران سفر و مذاكره كند. روحاني در نهايت اعلام كرد كه «پادمان اجرا خواهد شد يعني مقررات پادمان و «سيف گارد» اجرا مي‌شود، بازرسان آژانس هستند و آنها هم مي‌توانند نظارت كنند و مشكلي در اين جهت نداريم.» سال ۸۲، زماني كه روحاني دبير وقت شوراي‌عالي امنيت ملي بود، جمهوري اسلامي در جريان مذاكرات سعد‌آباد به‌صورت داوطلبانه و در راستاي اعتمادسازي پذيرفت كه پروتكل الحاقي را امضا و اجرا كند.
روايت روحاني از 8 درخواست ملاقات ترامپ
در اين حال كه قرار است تا اوايل اسفند ماه، جمهوري اسلامي از اين اقدام داوطلبانه دست بكشد، انتظار دارد گام اول از سوي ايالات متحده برداشته شود. حسن روحاني ديروز براي چندمين‌بار روند مذاكرات صورت گرفته فاصله سال‌هاي ۸۲ تا ۹۴ را مرور كرد و در خلال سخنانش به راي سال ۹۲ مردم اشاره كرد و گفت: «رأي مردم در سال 92 بر مبناي تعامل سازنده و اعتدال بوده است. اين قابل تغيير نيست، مردم رأي دادند به اين 2 اصل مهم، هم تعامل سازنده كه بعد مقام معظم رهبري فرمودند تعامل سازنده گسترده. و هم اعتدال كه خود مقام معظم رهبري فرمودند، اعتدال متن قرآن است.» با اين حال تاكيد كرد كه سياست خارجي ايران در قبال ايالات متحده آن هم پس از خروج آمريكا از برجام تنها از مسير لغو تحريم‌ها مي‌گذرد. او در ادامه به حضورش در سازمان ملل و سفرش به نيويورك پرداخت و روايت كرد كه بعد از خروج ترامپ از برجام و در جريان اين سفر، او ۸ نوبت پيغام داد كه خواستار ملاقات با اوست. به‌گفته روحاني حتي مكرون، رييس‌جمهوري فرانسه ازسوي ترامپ پيغام آورد كه يك ملاقات، ملاقات «سه نفره، دو نفره يا چند نفره» انجام شود كه او رد كرده‌است. آن‌طور كه رييس‌جمهوري روايت كرده ترامپ پيشنهاد داده دو كلمه ديگر به برجام اضافه شود؛ «مساله موشك و مسائل منطقه» تا بعدا در مورد آنها نيز مذاكراتي صورت گيرد كه روحاني تاكيد مي‌كند: «به هيچ عنوان به برجام يك كلمه اضافه و كم نمي‌شود.»
سال بعد از آن يعني در شهريور ۹۸ نيز مقامات اروپايي اصرار داشتند كه جلسه 1+ ۵ تشكيل شود و ترامپ و روحاني نيز حضور داشته باشند. روحاني اين درخواست و پيغام و پسغام را اين‌طور روايت كرد كه «حرف آنها اين بود كه بعد از اين جلسه ترامپ اعلام خواهد كرد به برجام برمي‌گردد. من گفتم من حاضرم در اين جلسه شركت كنم، 1+5 هم اشكالي ندارد به شرط اينكه قبل از جلسه ترامپ اعلام كند به برجام برگشتم، بعد ما اين جلسه را مي‌گذاريم. همه اين اختلاف قبل و بعد، همش قبل و بعد بود. بعضي‌ها مي‌گويند اين قبل، اين بعد، اين اول، اين دوم، هميشه بحث اول و دوم بود. اگر اول و دوم نداشتيم آن جلسه را در سال 98 مي‌گذاشتيم. اصلا عده‌اي از سران دنيا آنجا آمده بودند به خاطر همان جلسه كه 1+5 در سطح سران تشكيل شود. بنابراين حرف ما كاملا روشن است.» آنچه جمهوري اسلامي بر آن تاكيد دارد همان است كه بارها از زبان روحاني شنيده شد و ديروز هم در جلسه هيات دولت به آن اشاره كرد و گفت: «امروز تحريم را بردارند، فردا صبح به همه تعهدات عمل مي‌كنيم. امروز تحريم را بردارند بعد از ظهر به همه تعهدات عمل مي‌كنيم. چند ساعت نياز داريم كه ببينيم اين تحريم برداشته شد، در اين چند ساعت راستي‌آزمايي مي‌كنيم بعد از آن به همه تعهدات برمي‌گرديم، اين را بالاترين مقام ايران مقام معظم رهبري به صراحت اعلام كرد، تكليف روشن است و مسير واضح است و مشكلي وجود ندارد.»