گزارش « اعتماد» از نگاه ايران به اقدام‌هاي نمادين جو بايدن
كافي نيست
سارا معصومي
دونالد ترامپ، رييس‌جمهور پيشين ايالات متحده از توافق هسته‌اي با ايران خارج و انواع تحريم‌هاي هسته‌اي و غيرهسته‌اي را بر ايران تحمل كرد. ايران يك سال پس از بازگشت تحريم‌ها، تعهدات هسته‌اي خود طبق برجام را در 5 گام كاهش داد. دولت ترامپ در اقدامي يكجانبه و بدون برخورداري از حمايت بازماندگان در توافق هسته‌اي و در حالي كه پيش از اين خروج از برجام را اعلام كرده بود، ادعا كرد كه مكانيسم ماشه (سيستم بازگشت خودكار تحريم‌هاي شوراي امنيت عليه ايران) را فعال كرده است. مجلس شوراي اسلامي در پاسخ به تداوم نقض برجام از سوي بازماندگان در توافق هسته‌اي، دولت حسن روحاني را مكلف به برداشتن گام‌هاي بيشتري كرد. ادامه اين رفت و برگشت توپ به زمين ايران و ايالات متحده، به دوره رياست‌جمهوري جو بايدن دموكرات رسيده است. در يك ماه گذشته از عمر دولت جو بايدن، ايران مصوبه مجلس شوراي اسلامي را گام به گام اجرا و تاكيد كرده كه در پنجمين روز اسفندماه اجراي داوطلبانه پروتكل الحاقي را كه تعهدي برجامي به حساب مي‌آيد، متوقف خواهد كرد. توپ تا اين مرحله در زمين بازماندگان در برجام و امريكايي بود كه با خروج از برجام، وضعيت اين توافق را به اينجا رساند. با اين همه چهار روز گذشته، فضاي سياسي و رسانه‌اي بين‌المللي ساعتي از اخبار مربوط به توافق هسته‌اي ايران با تركيب اوليه 1+5 خالي نمانده است. از يك سو حسن روحاني، رييس‌جمهور ايران با رهبران كشورهاي اروپايي تماس تلفني داشته و از سوي ديگر وزراي خارجه فرانسه، بريتانيا و آلمان در روزهايي كه جهان درگير محدوديت‌هاي مخصوص كرونا است، در پاريس با هدف رايزني درباره فرجام برجام با هم ديدار كردند. ديدار وزراي خارجه تروييكاي اروپايي به ويديو كنفرانسي با آنتوني بلينكن منتهي شد تا تركيب جديد 1+3 جاي خود را در ادبيات برجام باز كند.
بيانيه دو پهلوي 1+3
وقتي تحريم نقض حقوق بشر نيست!
دوران تنهايي سه كشور اروپايي در توافق هسته‌اي با ايران با پيروزي جو بايدن به اتمام رسيده است. هرچند كه سياست دقيق جو بايدن در قبال پرونده‌هاي متفاوت بين‌المللي هنوز مشخص نيست اما آنچه كه مشخص است اين است كه امريكا در مسير ترميم روابط سنتي با متحدان فراآتلانتيكي قرار گرفته و چندجانبه‌گرايي به سياست خارجي اين كشور كه در چهار سال گذشته تحت لواي شعار «امريكا اول» به «امريكاي تنها» تبديل شده بود، بازگشته است. سه كشور اروپايي كه در چهار سال گذشته عملا از مسير تصميم‌گيري‌هاي برجامي تيم ترامپ كنار گذاشته شده بودند، دوباره سخن گفتن درباره چند و چون برجام با امريكا را از سر گرفته‌اند. اتحادي كه مانند يك شمشير دو لبه است . از يك سو سه كشور اروپايي مي‌توانند به منظور جلوگيري از پايان برجام، دولت جو بايدن را براي بازگشت به توافق تشويق كنند و از سوي ديگر اين اتحاد دوباره مي‌تواند به ضرر ايران حداقل در چند حوزه تمام شود. نمونه اين فوائد متضاد بازگشت اتحاد به جبهه امريكا و اروپا را مي‌توان در بيانيه‌اي خواند كه وزراي خارجه 4 كشور پس از رايزني مشترك درباره برجام منتشر كردند.
در بخش‌هايي از اين بيانيه آمده است: «درباره ايران، سه كشور اروپايي و ايالات متحده منافع بنيادي مشترك خود در زمينه حفظ نظام منع اشاعه هسته‌اي و جلوگيري ابدي از دستيابي ايران به سلاح هسته‌اي را ابراز كردند. سه كشور اروپايي از نيت اعلام‌شده ايالات متحده براي بازگشت به ديپلماسي با ايران و از سر‌گيري گفت‌وگوهاي عميق و قابل‌اتكا ميان سه كشور اروپايي و ايالات متحده استقبال كردند. وزيران خارجه، بر تمايل خود براي ادامه رايزني و هماهنگي با طرف‌هاي مختلف از جمله چين و روسيه در خصوص اين مساله كليدي تأكيد كرده و نقش مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا در كسوت هماهنگ‌كننده كميسيون مشترك برجام را يادآور شدند. سه كشور اروپايي و ايالات متحده بر هدف مشترك خود مبني بر بازگشت ايران به پايبندي كامل به تعهداتش در برجام تأكيد كردند. چنانچه ايران به رعايت دقيق تعهداتش در برجام برگردد ايالات متحده نيز اقدام مشابه انجام خواهد داد و آماده رايزني با ايران در جهت اين هدف خواهد بود. در همين راستا، سه كشور اروپايي و ايالات متحده امريكا از ايران خواستند از برداشتن گام‌هاي بيشتر به خصوص در زمينه تعليق اجراي پروتكل الحاقي و محدودسازي فعاليت‌هاي راستي‌آزمايي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در ايران خودداري كند. سه كشور اروپايي و ايالات متحده در خصوص ماهيت خطرناك هر گونه تصميم براي محدودسازي دسترسي آژانس اتمي هم‌نظرند و از ايران مي‌خواهند تبعات چنين اقدام پرمخاطره‌اي را به خصوص در اين برهه كه فرصت جديدي براي ديپلماسي فراهم شده، در نظر بگيرد. آنها حمايت كامل خود را از نقش حرفه‌اي و بي‌طرف آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و مدير كل آن و تلاش‌هاي‌شان در جهت راستي‌آزمايي و نظارت بر تعهدات هسته‌اي ايران ذيل برجام مورد تأكيد قرار دادند. سه كشور اروپايي و ايالات متحده علاوه بر اين، نگراني‌هاي مشترك خود را از اقدامات اخير ايران در توليد اورانيوم غني‌شده تا سطح ۲۰ درصد و اورانيوم فلزي ابراز كردند و گفتند اين فعاليت‌ها هيچ توجيه منطقي براي فعاليت‌هاي صلح‌آميز ندارد. توليد اورانيوم فلزي گامي اساسي در جهت ساخت سلاح هسته‌اي است. سه كشور اروپايي از احتمال بازگشت ايران و امريكا به پايبندي برجام استقبال كردند. سه كشور اروپايي و ايالات متحده عزم خود را براي قوي‌تر كردن برجام و همكاري با شريكان منطقه‌اي و جامعه بين‌المللي جهت رسيدگي به نگراني‌هاي گسترده‌تر امنيتي مربوط به برنامه موشكي و فعاليت‌هاي منطقه‌اي ايران، مورد تأكيد قرار دادند. ما به همكاري با يكديگر در راستاي اين اهداف متعهديم. وزيران خارجه همچنين از ايران خواستند همه اتباعي را كه خودسرانه بازداشت شده‌اند را آزاد كرده و آنها را به جمع خانواده‌هاي‌شان برگرداند. آنها همچنين نگراني عميق خود را از تداوم نقض فاحش حقوق بشر در ايران ابراز كردند.»
به گزارش اعتماد، محتواي بيانيه سه كشور اروپايي به اضافه امريكا تصوير جديدي از طرف‌هاي مقابل ايران در توافق هسته‌اي را به نمايش گذاشت. در حالي كه موضع ايران مبني بر لزوم رفع تمام تحريم‌هاي وضع شده در دوره ترامپ پيش از بازگشت ايران به اجراي تعهداتش تغيير نكرده، اروپا نيز با امريكا همصدا شد كه لغو تحريم‌ها پس از اجراي تعهدات از سوي تهران صورت خواهد گرفت. از سوي ديگر ابراز نگراني چهار كشور درباره پايان اجراي داوطلبانه پروتكل الحاقي از سوي ايران و همچنين توسعه ساير ابعاد برنامه هسته‌اي ايران كه البته نگراني مشترك اين كشورها با چين و روسيه نيز است نشان داد كه برداشته شدن كامل اين گام از سوي ايران مي‌تواند بازگشت همه به توافق را سخت‌تر كند. شايد براساس همين درك مشترك ميان 1+4 و امريكاي بايدن است كه رافائل گروسي، مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي امروز راهي تهران مي‌شود تا در ديدار با مقام‌هاي ايراني آخرين تلاش‌ها براي منصرف كردن ايران از معلق كردن اجراي داوطلبانه پروتكل الحاقي را به تصوير بكشد. هرچند كه موضع ايران همواره اين بود كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي نهادي كاملا فني است كه بايد از هر گونه جهت‌گيري سياسي پرهيز كند اما به نظر مي‌رسد كه مديركل آژانس اين‌بار قصد دارد از ظرفيت فني خود براي زنده نگاه داشتن توافق هسته‌اي استفاده كند.
آنچه كه در بيانيه 1+3 بايد مورد توجه قرار بگيرد همنوايي سه كشور اروپايي و امريكا در طرح ادعاهاي تكراري درباره نقض حقوق بشر در ايران و ابراز نگراني نسبت به آن است. اروپا و امريكا در حالي در نخستين بيانيه مشترك درباره نقض حقوق بشر در ايران سخنراني كردند كه بازگشت تحريم‌هاي امريكا عليه ايران و تبعيت كشورهاي اروپايي از اين تحريم‌ها عملا 80 ميليون ايراني را در روزهاي مبارزه جهان با ويروس كرونا در آسيب‌پذيرترين شرايط قرار داده است. با اين‌همه سه كشور اروپايي كه در چهار سال رياست‌جمهوري ترامپ حتي از راه‌اندازي كانال مالي ويژه تراكنش مالي با ايران موسوم به اينستكس محروم بودند در بيانيه مشترك برجامي با امريكا از كنار اين تعلل در وفاي به عهد گذشتند.
ساعتي پس از انتشار اين بيانيه، محمدجواد ظريف وزير امور خارجه در واكنش به بيانيه تروييكاي اروپا و ابراز نگراني از اقدامات جبراني ايران در توييتي نوشت: «به جاي سفسطه و قرار دادن بار مسووليت بر دوش ايران، تروييكاي اروپايي/اتحاديه اروپا بايد به تعهدات خود عمل كرده و خواستار آن شود كه ميراث تروريسم اقتصادي ترامپ عليه ايران پايان يابد.تدابير جبراني ما پاسخي هستند به نقض‌هاي ايالات متحده و تروييكاي اروپايي. اگر از معلول هراسانيد، علت را حذف كنيد.ما «اقدام» را با اقدام پاسخ مي‌دهيم.»
اقدام اول بايدن: عقب‌نشيني از سياست شكست خورده با يك نامه
با پايان نشست وزراي خارجه سه كشور اروپايي و امريكا انتظار براي اجرايي شدن تصميم‌هاي مشترك و مورد تاييد چهار كشور در اين جلسه آغاز شد. انتظاري كه چندان هم طول نكشيد و بامداد جمعه به وقت ايران بود كه كاخ سفيد با انتشار دو خبر پياپي درباره ايران بمب خبري كه همه منتظر آن بودند را منتشر كرد. نخستين نامه دولت جو بايدن براي جبران مسيري كه دونالد ترامپ رفت با آنچه كه از سوي بسياري از كارشناسان پيش‌بيني شده بود، متفاوت بود. بر اساس گزارشي كه خبرگزاري رويترز منتشر كرد، «ريچارد ميلز» نماينده موقت امريكا در سازمان ملل در نامه‌اي به شوراي امنيت ادعاي دولت پيشين اين كشور مبني بر احياي همه تحريم‌هاي سازمان ملل عليه ايران را پس گرفت. ايالات متحده در اين نامه از ادعاي دولت «دونالد ترامپ» مبني بر بازگشت همه تحريم‌هاي سازمان ملل عليه ايران عقب‌نشيني كرده است.
اقدام دولت جو بايدن به فعال‌سازي يكجانبه مكانيسم ماشه توسط امريكا بازمي‌گردد. به گزارش خبرگزاري فارس، دولت «دونالد ترامپ»، مردادماه سال جاري بعد از شكست در تمديد تحريم‌هاي تسليحاتي عليه ايران تحركاتي ناكام را براي بازگرداندن تحريم‌هاي سازمان ملل عليه ايران آغاز كرد. امريكا ابتدا روز ۲۵ مرداد قطعنامه‌اي را به رأي گذاشت كه خواستار جلوگيري از انقضاي اين محدوديت‌ها عليه ايران بود. آن قطعنامه ۱۱ رأي ممتنع، ۲ رأي موافق (امريكا و جمهوري دومينيكن) و ۲ رأي مخالف (روسيه و چين) رد شد.واشنگتن چند روز بعد (روز ۳۰ مرداد) با ارايه ابلاغيه‌اي به رييس وقت شوراي امنيت اعلام كرد كه قصد دارد با استفاده از مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شوراي امنيت تمامي تحريم‌هاي شوراي امنيت عليه ايران را بازگرداند.امريكا در اين نامه ايران را به «نقض اساسي» تعهداتش در «برنامه جامع اقدام مشترك» (برجام) متهم كرده بود.چنانچه امريكا از برجام خارج نشده بود، اين نامه، روند ۳۰ روزهاي را آغاز مي‌كرد كه مي‌توانست به «بازگشت خودكار» تحريم سازمان ملل عليه ايران منجر شود.در آن حالت، تمامي تحريم‌هاي سازمان ملل نيمه شب ۲۰ سپتامبر به وقت گرينويچ (برابر با 31: 04 بامداد ۳۰ شهريورماه) عليه ايران از سر گرفته مي‌شدند.با اين حال، تلاش امريكا از همان آغاز با مخالفت‌هاي جدي روبرو شد و خبرگزاري رويترز ۱ شهريورماه گزارش داد ۱۳ عضو شوراي امنيت با نگارش نامه‌هايي مخالفت خودشان را با خواست امريكا براي بازگرداندن تحريم‌ها عليه ايران اعلام كرده‌اند.دو رييس دوره‌اي شوراي امنيت و دبير كل سازمان ملل متحد نيز با توجه به مخالفت اكثر اعضاي شورا اعلام كردند كه قادر به انجام اقدامات بيشتر در زمينه خواست امريكا براي بازگرداندن قطعنامه‌هاي تحريمي عليه ايران نيستند.پس از اين تحولات، «دونالد ترامپ» روز ۳۱ شهريورماه اعلام كرد فرمان اجرايي جديدي براي بازگرداندن تحريم‌هاي سازمان ملل عليه ايران و جلوگيري از انجام مبادلات تسليحاتي با ايران صادر كرده است.
اقدام دوم: لغو يك محدوديت غيرقانوني
دومين گامي كه دولت جو بايدن براي نشان دادن حسن نيت به ايران انجام داد به لغو محدوديتي غيرقانوني اختصاص داشت كه از اساس وضع آن نشان‌دهنده عدم پايبندي امريكا به قوانين مربوط به ميزباني از سازمان ملل متحد بود. بامداد جمعه، يك مقام امريكايي به رويترز اطلاع داد كه واشنگتن به نمايندگي ايران در سازمان ملل متحد اطلاع داده محدوديت‌هاي تردد اعمال‌شده عليه ديپلمات‌هاي ايران در نيويورك كاهش خواهند يافت. اين مقام گفته دولت امريكا غير از اطلاع‌رساني درباره كاهش اين محدوديت‌هاي تردد هيچ تماسي با مقام‌هاي ايران نداشته است.
گام سوم: پيشنهاد مذاكره با ايران
سومين زنجيره از دومينويي كه تيم وزارت خارجه جو بايدن پيش برد اعلام آمادگي براي حضور در جلسه‌اي با حضور ايران بود. «ند پرايس»، سخنگوي وزارت خارجه امريكا با صدور بيانيه‌اي اعلام كرد دعوت مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا براي حضور در جلسه گروه 1+5 و ايران را خواهد پذيرفت. در اين بيانيه آمده بود: «ايالات متحده امريكا دعوت مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا را براي شركت در جلسه گروه 1+ ۵ و ايران جهت بحث درباره يافتن يك مسير ديپلماتيك در خصوص برنامه هسته‌اي ايران خواهد پذيرفت.»
ساعاتي قبل‌تر از بيانيه سخنگوي وزارت خارجه امريكا خبرگزاري رويترز به نقل از يك منبع فرانسوي نوشته بود امريكا آمادگي خود را براي گفت‌وگو با ايران در قالب جلسه كميسيون مشترك با اعضاي گروه 1+ ۵ نشان داده است. البته اين ابراز تمايل براي پذيرش دعوت اروپا به منظور شركت در جلسه مشترك با ايران در حالي صورت گرفت كه مقام‌هاي اروپايي مي‌گويند هنوز دعوتنامه‌اي براي حضور امريكا در جلسه‌اي با مشاركت اعضاي گروه 1+ ۵ و امريكا صادر نشده، اما انتظار مي‌رود اين اقدام به زودي انجام شود. پيش از اين خبرنگار وال‌استريت‌ژورنال هم به نقل از برخي منابع نوشته بود قرار است يك جلسه غيررسمي كميسيون مشترك برجام برگزار شود و از امريكا دعوت شده به عنوان ميهمان در آن جلسه حضور پيدا كند.
پاسخ ايران: امريكا پايبندي به قطعنامه 2231 را عملي كند
انتشار همزمان اين سه خبر درباره معكوس‌سازي اقدام‌هاي اشتباه دونالد ترامپ و همچنين اعلام آمادگي براي حضور پاي ميز مذاكره با ايران بلافاصله فضاي رسانه‌اي و مجازي را به خود اختصاص داد. خبرنگاران رسانه‌هاي متفاوت غربي در اقدامي هماهنگ با ستايش از سه تصميم جديد دولت بايدن در قبال ايران اعلام كردند كه اكنون توپ در زمين ايران است. در اين فضا دو طيف نظرات متفاوت درباره نحوه پاسخ ايران به اين اقدام‌هاي دولت جديد امريكا مطرح شد. طيفي كه معتقدند اين دو تصميم دولت بايدن به اضافه اعلام آمادگي براي گفت‌وگو با ايران نمي‌تواند انتظارهاي تهران پس از چهار سال تحمل سياست فشار حداكثري را برآورده سازد و هرچند كه مي‌توان آنها را بسترسازي براي كاهش تنش خواند اما اين اقدام‌هاي صرفا نمادين از قابليت متوقف كردن قطاري كه ايران به راه انداخته را ندارد. از سوي ديگر برخي از كارشناسان بدون در نظر گرفتن دامنه وسيع تحريم‌هاي امريكا عليه ايران ادعا كردند كه تهران مي‌تواند با استناد به اين دو اقدام دولت جو بايدن فعلا دست از برداشتن گام بيشتر برداشته و به ديپلماسي فرصتي بدهد.
در حالي كه تلاش براي دريافت پاسخ ايران ادامه داشت «محمد جواد ظريف» وزير امور خارجه ساعاتي پس از انتشار اين اخبار در يك توييت پاسخ رسمي ايران را منتشر كرد: «امريكا اذعان كرد كه ادعاهاي پمپئو درباره قطعنامه ۲۲۳۱ هيچ اعتبار قانوني ندارد. ما هم موافق هستيم. امريكا بايد در پايبندي به قطعنامه ۲۲۳۱، تمام تحريم‌هايي كه توسط ترامپ اعمال، باز اعمال يا تجديد برچسب شده بود را بي قيد و شرط و به‌صورت موثر بردارد. بعد از آن، ما فوراً تمام اقدامات اصلاحي (كاهش تعهدات) را به عقب برمي‌گردانيم. »
تذكر سخنگوي وزارت خارجه به همتاي امريكايي:
كدام 1+5؟
دومين واكنش ايران به تحولات جديد در پرونده توافق هسته‌اي به انتقاد سعيد خطيب‌زاده، سخنگوي وزارت امور خارجه از اظهارنظر همتاي امريكايي بازمي‌گشت. خطيب‌زاده در واكنش به اظهارات همتاي امريكايي كه گفته اين كشور دعوت اتحاديه اروپا براي شركت در جلسه گروه 1 +5 و ايران را خواهد پذيرفت، نوشت: خيلي وقت است ۱+ 5 وجود ندارد.
وي افزود: يادآوري: به دليل خروج امريكا از برجام، 1+ ۵ وجود ندارد. اكنون تنها ايران و 1 +4 است.به ياد بياوريد، ترامپ اتاق [برجام] را ترك و تلاش كرد آن را منفجر كند.حركات نمادين خوب است. اما براي احياي ١+ ۵، امريكا بايد عمل كند: تحريم‌ها را بردارد. ما نيز پاسخ خواهيم داد. اين ترتيب كليدي است: تعهد، اقدام، جلسه.
روزهاي «سخنراني» درباره بازگشت به توافق
جمعه پرخبر براي برجام در حالي به پايان رسيد كه روساي جمهور ايالات متحده امريكا، فرانسه، بريتانيا و آلمان در نشست امنيتي مونيخ اشاراتي كوتاه به مساله برجام و تلاش براي نجات اين توافق داشتند. در حالي كه پيش از اين برخي منابع خبري ادعا كرده بودند كه رييس‌جمهور ايالات متحده قرار است در نشست امنيتي مونيخ از بازگشت امريكا به توافق هسته‌اي با ايران رسما سخن بگويد يا جملات مفصلي را درباره راهبرد جديد دولتش در قبال ايران مطرح كند اما جو بايدن به بيان دو جمله كوتاه اكتفا كرد.
جو بايدن: آماده تعامل با ايران در چارچوب 1+5 هستيم
او در بخشي از اين سخنراني با اشاره به برنامه هسته‌اي ايران گفت: «ما آماده تعامل دوباره در چارچوب 1+5 درخصوص برنامه هسته‌اي ايران هستيم.» رييس‌جمهور امريكا در ادامه با طرح ادعاهايي عليه ايران گفت: «بايد با اقدامات بي‌ثبات‌كننده ايران در سراسر خاورميانه مقابله كنيم و در اين مسير من با شريكان اروپايي و ساير شريكان‌مان همكاري نزديكي خواهم داشت.»
آنگلا مركل: توافق با ايران هنوز شانس دارد
آنگلا مركل صدراعظم آلمان نيز بخشي از سخنراني روز جمعه خود را به برجام و ايران اختصاص داده و اعلام كرد كه كشورش براي احياي مذاكرات توافق هسته‌اي تلاش خواهد كرد و از طرف آلمان وزير امور خارجه براي اين ماموريت حاضر است. مركل افزود: همچنان فرصت براي توافق هسته‌اي با ايران وجود دارد.
ريابكوف: امريكا به دنبال حفظ برجام است
در حالي كه روزهاي پنجشنبه و جمعه رايزني‌هاي سه كشور اروپايي با دولت جديد امريكا درباره برجام و ايران اخبار را به خود اختصاص داده و به نظر مي‌رسيد كه چين و روسيه با وجود عضويت در برجام از اين فضا دور مانده‌اند، عصر روز جمعه مقام‌هاي روسيه حمايت خود از تلاش براي نجات توافق و بازگشت به ديپلماسي را اعلام كردند.
«سرگئي ريابكوف» وزير خارجه روسيه گفت كه مسكو در روزهاي آينده تماس‌هايي با واشنگتن درباره برنامه جامع اقدام مشترك درباره برنامه هسته‌اي ايران برقرار خواهد كرد. او كه با خبرگزاري تاس مصاحبه مي‌كرد، گفت: «همزمان با آن، تماس‌هايي نيز در سطح نمايندگي‌ها در وين و نيويورك انجام خواهد شد.»
او در پاسخ به سوالي در اين باره كه آيا تماس‌هايي با امريكا انجام خواهد شد، ضمن بعيد ندانستن آن گفت: «تماس‌هايي اينچنيني نيز انجام شده است.»
اين ديپلمات روس گفت كه مسكو اميدوار است تماس‌هاي برنامه‌ريزي شده، موضوع بازگشت امريكا به توافق هسته‌اي ايران را به پيش ببرد. معاون وزير امور خارجه روسيه همچنين تصميم امريكا براي لغو درخواست براي اعمال تحريم‌هاي سازمان ملل عليه ايران گفت كه اين موضوع نشان مي‌دهد كه امريكا به دنبال حفظ توافق است.
«سرگئي ريابكوف» همچنين در واكنش به اقدام ايران براي معلق كردن اجراي داوطلبانه پروتكل الحاقي گفت: ايران به عنوان كشوري كه براي مدت طولاني به برجام متعهد بوده، نمي‌تواند در مظان داشتن برنامه مخفي سلاح هسته‌اي قرار بگيرد. ما هميشه گفته‌ايم و حالا هم مي‌گوييم كه كشوري كه با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي توافقنامه تضمين‌هاي جامع دارد و متعهد به اين توافق بوده -و ايران چنين توافقي دارد- و كشوري كه مدت طولاني به برجام به طور كامل متعهد بوده، نمي‌تواند در مظان اتهام اجراي برنامه مخفي در زمينه تسليحات هسته‌اي قرار بگيرد. به اين خاطر است كه ما مي‌گوييم حفظ برجام ضروري است و براي دستيابي به اين هدف تلاش خواهيم كرد.
موضع محتاطانه نتانياهو
سخنگوي «بنيامين نتانياهو» نخست‌وزير رژيم صهيونيستي نيز در توييتي به نقل از دفتر او در واكنش به اعلام آمادگي امريكا براي شركت در نشست طرف‌هاي برجام اعلام كرد، موضع اين رژيم درخصوص توافق هسته‌اي ايران تغيير نكرده است. دفتر نتانياهو به نقل از او ادعا كرد: اسراييل همچنان به ممانعت از دستيابي ايران به سلاح‌هاي هسته‌اي متعهد است و موضعش درخصوص توافق هسته‌اي تغيير نكرده است. اسراييل معتقد است كه بازگشت به توافق قديمي مسير ايران به سمت زرادخانه هسته‌اي را هموار مي‌كند. اسراييل در ارتباط نزديك با امريكا در اين خصوص قرار دارد.
خبرگزاري «رويترز» روز گذشته به نقل از يك منبع مطلع گزارش داد كه دولت بايدن پيش از اعلام رسمي اين خبر، به رژيم صهيونيستي درباره تصميم خود براي مذاكره با ايران جهت بازگشت به برجام اطلاع داده بود. براساس اين گزارش، دولت بايدن با اين كار قصد داشت مانع غافلگير شدن رژيم صهيونيستي از برنامه خود براي پس گرفتن فعال‌سازي مكانيسم ماشه و ادعاي بازگشت تحريم‌ها عليه ايران در شوراي امنيت شود.
عبور از ضرب‌الاجل، پايان برجام نيست
به گزارش «اعتماد»، براي مشخص شدن مسير پيش روي ايران و بازماندگان در برجام به علاوه امريكا بايد منتظر تحولاتي بود كه از روز شنبه با رسيدن رافائل گروسي به ايران، پاسخ تهران به پيشنهادهاي مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و ديدار دوباره ميان وزراي خارجه سه كشور اروپايي با بلينكن در روز دوشنبه صورت مي‌گيرد، ماند. آنچه كه مشخص است اين است كه تهران دو اقدام نمادين تيم بايدن را براي متوقف كردن اجراي مصوبه مجلس كافي نمي‌داند و همچنان لغو تحريم‌ها را گزينه‌اي مي‌داند كه از پتانسيل كافي براي نجات برجام برخوردار است. در اين ميان اين نگاه اندك اندك جاي خود را در ميان كارشناسان باز كرده كه عبور امريكا و 1+4 از ضرب‌الاجل روز دوشنبه 5 اسفند به معناي پايان برجام و از ميان رفتن تمام فرصت‌ها نخواهد بود. به نظر مي‌رسد كه اگر دوطرف اراده سياسي براي حفظ توافق را داشته باشند پس از اين تاريخ نيز مي‌توانند به سازوكاري مشترك دست پيدا كنند. مجموع رفتارهاي سه كشور اروپايي و امريكا در سه روز اخير نشان مي‌دهد كه طرح محمدجواد ظريف مبني بر حضور فعال‌تر اروپا به خصوص جوزپ بورل مسوول سياست خارجي اتحاديه در ماموريت نجات برجام مورد استقبال سه كشور اروپايي و امريكا قرار گرفته است.