نتانياهو مي‌خواهد جلوي بايدن را بگيرد
اختلاف‌نظر اسراييلي‌ها
در مورد بازگشت امريكا به برجام
شهاب شهسواري
شكاف در كابينه اسراييل، درخصوص نحوه مواجهه با سياست امريكا در قبال ايران عميق‌تر شده است. از يك‌سو نتانياهو از اعضاي ارشد كابينه‌اش خواسته است از انتقاد علني از سياست‌هاي او درخصوص برجام خودداري كنند و از سوي ديگر، منتقدان نتانياهو خواهان اين هستند كه نتانياهو بايد رويكرد مسدودسازي مسير بازگشت امريكا به برجام را متوقف كند. مقام‌هاي مختلف كابينه نتانياهو عملا بر سر نحوه برخورد با واشنگتن دو دسته شده‌اند، از يك‌سو وزراي جنگ و خارجه كابينه قرار دارند كه معتقدند اسراييل بايد با دولت جو بايدن در مورد نحوه رويارويي با ايران همكاري كند و از سوي ديگر نتانياهو و اطرافيانش هستند كه معتقدند بايد با استفاده از هر ابزاري جلوي بازگشت دولت بايدن به توافق هسته‌اي با ايران را گرفت. روز دوشنبه، نتانياهو جلسه‌اي با حضور مقام‌هاي ارشد كابينه‌اش درخصوص نحوه تعامل با امريكا در مورد مساله ايران برگزار كرد. در اين جلسه گابي اشكنازي، وزير خارجه و بني گانتز وزير جنگ حضور داشتند. نتانياهو علنا اعلام كرده است كه مخالف بازگشت امريكا به برجام است و معتقد است كه بازگشت امريكا به تعهداتش باعث مي‌شود كه مسير براي رسيدن ايران به سلاح اتمي هموار شود. رژيم تحت رياست نتانياهو، تنها مجموعه داراي سلاح اتمي در منطقه غرب آسيا محسوب مي‌شود و برنامه هسته‌اي‌اش برخلاف ايران زيرنظر آژانس بين‌المللي انرژي اتمي قرار ندارد. نتانياهو از بايدن خواسته است كه به سياست فشار حداكثري دونالد ترامپ عليه ايران ادامه دهد.
ديپلماسي زيرآبي
رويترز در گزارشي مي‌نويسد كه در پي جلسه دوشنبه، نتانياهو از وزراي ارشد دولتش خواسته است تا از انتقادهاي علني از سياست تل‌آويو در قبال برجام خودداري كنند و اجازه دهند كه «سياست گفت‌وگوي بي‌سر و صدا» با امريكا در پيش گرفته شود و از انتقاد علني از سياست‌هاي او در مورد فشار به امريكا براي كنار گذاشتن ايده بازگشت به برجام، خودداري شود. به گزارش رسانه‌ها قرار بود اين نشست جلسه هماهنگي ميان مقام‌هاي رژيم اشغالگر براي «رسيدن به موضع واحد» در مورد پرونده هسته‌اي ايران باشد، اما بعيد است كه طرفين به موضعي واحد در قبال رويكردشان به امريكا درخصوص برجام رسيده باشند. پيش از اين بني گانتز، وزير جنگ و نخست‌وزير جايگزين كابينه نتانياهو در گفت‌وگويي با راديو كان رژيم اشغالگر سرزمين فلسطين از اقدام‌هاي نتانياهو براي تعيين يك نماينده ويژه براي مذاكره با دولت ايالات متحده درخصوص رويكرد امريكا در قبال ايران انتقاد كرده بود. گفته مي‌شد كه نتانياهو «مئير بن شبات» مشاور امنيت ملي نخست‌وزير را به عنوان نماينده تل‌آويو براي رايزني با كاخ سفيد درخصوص رويكرد امريكا در قبال ايران معرفي كرده است. بني گانتز، معتقد است كه اين انتخاب بدون مشورت با ديگر نهادها و متحدان دولت وحدت ملي انجام شده است. آوي كوخاي، فرمانده ستاد مشترك ارتش اسراييل كه چند هفته پيش با انتقاد تند از شعار دولت بايدن براي احياي توافق هسته‌اي با ايران انتقاد كرده بود و آن را يك فاجعه توصيف كرد، حالا به دسته منتقدان نتانياهو پيوسته است و معتقد است كه بايد اجازه داد دولت امريكا به بازگشت به توافق پيشين، مسير را براي يك توافق سختگيرانه‌تر و جامع‌تر با ايران هموار كند. به نوشته جروزالم پست، مقام‌هايي كه در اين نشست حاضر بوده‌اند از دو دستگي ميان سران رژيم درخصوص رويكردشان به تلاش‌هاي دولت جديد امريكا سخن گفته‌اند. براساس اين گزارش، اختلاف دو طرف اين است كه آيا تل‌آويو بايد از امريكا بخواهد كه تا زمان دست يافتن به يك توافق بهتر، به سياست‌هاي دولت گذشته براي اجتناب از بازگشت به تعهدات برجام ادامه دهد، يا اينكه بعد از بازگشت به برجام، براي رسيدن به يك توافق بهتر و سختگيرانه‌تر تلاش كند. مشخص نيست رقباي نتانياهو، تا چه اندازه حاضر باشند كمتر از دو ماه مانده به برگزاري انتخابات در سرزمين‌هاي اشغالي، از ايده‌هاي او پيروي كنند و در مقابل سياست‌هايش درخصوص ايران سكوت كنند. اختلاف‌نظرها در ميان سران رژيم در مورد نحوه وادار كردن واشنگتن به افزايش فشار به ايران در حالي ادامه دارد كه به گزارش جروزالم پست، گروهي از مقام‌هاي ارشد پيشين كميسيون انرژي اتمي اسراييل، موساد و ارتش اين رژيم، در نامه‌اي سرگشاده از نتانياهو خواسته‌اند تا از تلاش‌هاي دولت بايدن براي بازگشت به برجام و اجراي كامل قطعنامه 2231 حمايت كند. اين گروه پيش از اين هم از سياست‌هاي نتانياهو عليه ايران انتقاد كرده‌اند و از جمله در آستانه امضاي برجام، در نامه‌اي ديگر به نتانياهو از او خواسته بودند تا سخنراني ضدايراني‌اش در كنگره امريكا را لغو كند و اجازه دهد توافق هسته‌اي با ايران به سرانجام برسد.
اختلاف وجود دارد، اما نه در مورد لزوم تغيير برجام
هر چند اختلاف‌نظر ميان سران رژيم اشغالگر در مورد بازگشت امريكا به برجام جدي است، اما براساس گزارش رسانه‌هاي اسراييلي و امريكايي، در ميان مقام‌هاي اين رژيم در مورد ضرورت تغيير برجام و وادار كردن ايران به يك توافق جديد با دولت ايالات متحده امريكا اتفاق نظر وجود دارد. آنچه اكنون در كابينه نتانياهو محل بحث قرار گرفته است اين است كه چه كسي، چگونه و از چه طريق امريكا را براي رسيدن به يك توافق ديگر با ايران تشويق كند يا تحت فشار قرار دهد. مارك شولمن، ستون‌نويس نشريه نيوزويك، در گزارشي از نامزدهاي احتمالي و سياستمداران برجسته اسراييلي در مورد مواضع‌شان درخصوص بازگشت امريكا به برجام پرس و جو كرده است. اين روزنامه‌نگار مي‌نويسد: «سياستمداران اسراييلي ممكن است كه دچار اختلاف باشند، اما اين اختلاف در مورد ايران نيست.» در اين گفت‌وگوها سياستمداران ارشد اين رژيم به اجماع نسبت به بازگشت امريكا به برجام اظهار نگراني كرده‌اند.
گيدعون سعر، رهبر حزب جديدالتاسيس «اميد نو» كه به دليل مخالفتش با نخست‌وزير نتانياهو از حزب ليكود جدا شده است به نيوزويك مي‌گويد: «اسراييل و امريكا هر دو يك هدف واحد دارند و جلوگيري از دسترسي ايران به سلاح اتمي است. در اين مورد در اسراييل اجماع وجود دارد و قطعا در تمام منطقه اين‌گونه است. به اين منظور من باور دارم كه بازگشت امريكا به برجام يك خطاي بزرگ خواهد بود. من از اظهارنظرهاي وزير خارجه امريكا، آنتوني بلينكن كه گفته بود با اسراييل در مورد مسير پيش رو مشورت مي‌كند، استقبال مي‌كنم. قطعا من اگر به مقام نخست‌وزيري برسم، در جايگاه خوبي قرار دارم كه بتوانم يك گفت‌وگوي موثر را با دولت جديد امريكا براي حفاظت از منافع ملي اسراييل انجام دهم.»
ياري لاپيد، رهبر حزب يش عتيد، به صورت غيرمستقيم از فرمانده ستاد مشترك ارتش اسراييل انتقاد مي‌كند و معتقد است كه الان وقت مناسبي براي وارد شدن به دعوا با دولت بايدن نيست. او قبلا امضاي توافق هسته‌اي ميان ايران و شش قدرت جهاني را «روز بدي براي يهوديان» توصيف كرده بود. اين سياستمدار اسراييلي در گفت‌وگو با ستون‌نويس نيوزويك مي‌گويد: «به نظر من فقط سه راه در مقابل ايران وجود دارد، نخست بهترين حالت اينكه يك توافق جامع ايجاد شود كه شامل محدوديت براي توسعه برنامه موشكي و حمايت از تروريسم باشد، دوم اينكه تحريم‌هاي به همين شكل عليه ايران ادامه پيدا كند و در سومين حالت گزينه ما جلوگيري از يك توافق بد است.» لاپيد مي‌گويد: «اگر بختي براي يك توافق خوب وجود داشته باشد، بايد راهي بيابيم تا اسراييل حتما سر ميز مذاكره حضور داشته باشد.»
نيتزان هوروويتز، رهبر حزب چپگراي ميرتس اسراييل، تنها رهبر ارشد احزاب است كه در آستانه انتخابات از نتانياهو و سياست او در قبال برجام انتقاد مي‌كند. هر چند او نيز مانند ديگر همتايانش بر اين تاكيد دارد كه بايد توافقي شامل محدوديت برنامه موشكي ايران و موضوع حمايت ادعايي از تروريسم باشد. هوروويتز به نيوزويك مي‌گويد: «به نظر من نتانياهو نبايد در مقابل عزم بايدن براي رسيدن به يك توافق جديد با ايران مانع ايجاد كند. يك توافق براي اسراييل مفيد است، چرا كه بهترين راه براي جلوگيري از رسيدن ايران به سلاح هسته‌اي محسوب مي‌شود. موضع نتانياهو عميقا اشتباه است. عقب‌نشيني خروج از توافق هسته‌اي، باعث شد برنامه هسته‌اي ايران شتاب بيشتري بگيرد. در نتيجه اسراييل بايد در هماهنگي با دولت ايالات متحده امريكا براي يك توافق جديد با ايران باشد كه شامل محدوديت برنامه موشكي و حمايت از تروريسم شود.»
نتانياهو: اصلا به هيچ توافقي اميد نداريم
بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم اشغالگر سرزمين فلسطين، روز سه‌شنبه در سخناني گفت كه هيچ اميدي به يك توافق با «نظام‌هاي افراطي» ندارد. نخست‌وزير رژيم اشغالگر سرزمين فلسطين گفت: «اسراييل اميدش را به توافق‌هايي كه با نظام‌هاي تندرو مانند ايران بسته مي‌شود نخواهد بست، قبلا ديده‌ايم اين توافق‌ها چقدر ارزش دارند ... مثالش كره‌شمالي.» او ادامه داد: «چه توافقي وجود داشته باشد، چه نداشته باشد، ما از تمام توان خودمان استفاده مي‌كنيم كه اجازه ندهيم ايران به تسليحات هسته‌اي دست پيدا كند.» نتانياهو با اشاره با همزماني سخنراني‌اش با جشن موسوم به پوريم كه در كتب مذهبي يهودي مورد اشاره قرار گرفته است، ايرانيان را به تلاش هزاران ساله براي قتل عام يهوديان متهم كرد. نتانياهو گفت: «2500 سال پيش يك خودكامه ايراني تصميم گرفت كه مردم يهود را نابود كند، او شكست خورد و تو هم شكست خواهي خورد.» او بدون اشاره به اينكه حتي در روايات كتب مذهبي هم نجات‌دهنده يهوديان، خشايارشا، پادشاه وقت ايران توصيف شده است و جشن پوريم يكي از جشن‌هايي است كه در ميان يهوديان ايراني رواج داشته است با به كار بردن الفاظي توهين‌آميز عليه ايران گفت: «ما سفر چندين هزار ساله‌مان را براي بازگشت به سرزمين اسراييل انجام نداده‌ايم كه اجازه بدهيم رژيم متوهم آيت‌الله‌ها به داستان تولد دوباره مردم يهود پايان دهند.»