استقبال علي نصيريان، اكبر زنجانپور، بهروز غريب‌پور و رضا بابك از ايجاد حريم براي «تئاتر شهر»
بزرگان تئاتر از «قلب فرهنگي پايتخت» حراست مي‌كنند
بابك احمدي
مساله ضروري ايجاد حريم در محوطه پيراموني «تئاترشهر» كه طي چند روز اخير مطرح شده، حمايت چهره‌هاي مهم اين عرصه را به همراه داشته است. چندي پيش بهروز غريب‌پور، چهره شناخته اپراي عروسكي به مرور به آنچه در دهه 70 يعني دوران حضور غلامحسين كرباسچي در شهرداري تهران اتفاق افتاد، پرداخت و از برداشته شدن نرده‌هاي پارك‌هاي تهران در آن دوران گفت. همزمان احترام برومند يكي ديگر از هنرمندان تئاتر، تلويزيون و سينما نيز بر لزوم ايجاد اين حريم تاكيد كرد. در ادامه موضع‌گيري‌ها، علي نصيريان از نسل هنرمندان تئاتر «25 شهريور» يا سنگلج و موسس گروه «تئاتر مردم» به حمايت از اين طرح برخاست. «محوطه پيرامون تئاتر شهر كه جزو حريم اين بناست و مربوط به شهر نيست خيلي ولنگ و باز است و افراد مختلف مي‌توانند به آنجا بيايند و هزار كار و حتي كارهاي خلاف انجام دهند. تئاتر شهر، تئاتر رسمي و مهم شهر تهران و سمبل كار فرهنگي و هنري در پايتخت ايران است، صحيح نيست كه وضعيت تئاتر شهر اين‌گونه باشد. وقتي به تماشاي تئاتر يا اپرا در كشورهاي ديگر مي‌رويم، مي‌بينيم كه چقدر در نگهداري و محافظت آن بناها اهتمام شده در صورتي كه ما اصلا به اين موضوع در خصوص تئاتر شهر توجه نمي‌كنيم. من خدمت شهردار محترم تهران ارادت دارم و ايشان در موارد متعدد به ويژه فوت همسرم به من محبت داشته است. به همين دليل استدعا مي‌كنم، دستور بدهند حريم تئاتر شهر مشخص و به حريمش رسيدگي شود تا اين مجموعه محفوظ بماند.»
در همين رابطه روز گذشته دو بازيگر شناخته‌شده ديگر تئاتر ايران «رضا بابك» و «اكبر زنجانپور» در اين‌باره اظهار نظر كرده‌اند. اتفاقي كه نشان مي‌دهد اوضاع پيراموني مهم‌ترين مجموعه تئاتري پايتخت و اي بسا كشور به قدري نگران‌كننده شده كه چهره‌هاي شناخته‌شده هنر نمايش معتقدند ايجاد حريم ضروري است.
رضا بابك در گفت‌وگويي با خبرگزاري ايسنا به اين نكته اشاره مي‌كند كه محوطه تئاتر شهر بايد سرو سامان پيدا كند، اين هنرمند شناخته شده در شرايطي با حسن نيت مي‌گويد «از هيچ كمك و حمايتي براي بسامان شدن وضعيت پيرامون اين بناي فرهنگي هنري دريغ نخواهد كرد» كه مديران شهري در برابر هنرمندان تئاتر و تماشاگران (مردم) صف‌آرايي كرده و چندين سال است در برابر خواسته بحق آنها مبني بر حق برخورداري از امنيت ايستادگي مي‌كنند.
در آخرين نمونه سخنگوي شوراي شهر تهران با وجود اختلاف نظرها در شورا پيرامون بحث ايجاد حريم براي محافظت از تئاتر شهر در توييتر مي‌نويسد «دي ماه امسال اهالي تئاتر مقابل مجلس تجمع كردند و رفع خسارت‌هاي ناشي از كرونا از جمله مطالبات آنها بود. در آستانه بهار، چرا از فضاي شهري محوطه تئاترشهر براي اجراي نمايش‌ها استفاده نمي‌شود؟ حصر محدوده تئاتر شهر منطق عملكردي هم ندارد.»
البته همچنان بر اهل نظر و كارشناسان هنرهاي نمايشي پوشيده مانده كه تجمع اعتراض به يك سال تعطيلي اجباري سالن‌هاي نمايشي و قطع درآمد جمع زيادي از هنرمندان، چه ارتباطي به عدم امنيت هنرمندان، خانواده‌ها و تماشاگران تئاتر يا تخريب ساختمان «تئاترشهر» دارد؟! به ويژه با در نظر گرفتن اين موضوع كه سخنگوي نهاد منتسب به فضاهاي شهري تا امروز به تعداد انگشتان يك دست هم در مهم‌ترين مجموعه تئاتري شهر يا «قلب فرهنگي پايتخت»! ديده نشده است.
رضا بابك در گفت‌وگوي خود به طرح قديمي ايجاد پهنه فرهنگي در حد فاصل چهارراه وليعصر تا خيابان حافظ و ميدان فردوسي اشاره مي‌كند. طرحي كه با سال‌ها تاخير فعلا فقط در مقابل تالار وحدت اجرا شده و شوراي شهر درباره اصل طرح و اجراي ناقص آن تا اين لحظه سكوت پيشه كرده است. «زماني قرار بود حد فاصل بين تالار رودكي(وحدت) تا تئاتر شهر گذر فرهنگ باشد، قرار بود خانه‌هاي قديمي را بخرند و به نمايشگاه و كارگاه‌هاي هنري و كافه تبديل كنند. ظاهرا در حال حاضر اقداماتي هم صورت گرفته است. اگر اين اتفاق به همان شكلي كه قبلا صحبتش شده بود، رخ بدهد علاوه بر اينكه چهره‌اي فرهنگي به اين محدوده مي‌دهد در ايجاد اشتغال براي هنرمندان گوناگون بسيار موثر خواهد بود چراكه زمينه مناسبي براي فعاليت آنان ايجاد مي‌كند. هنرمندان شاخه‌هاي گوناگون هم مي‌توانند آثار خود را عرضه كنند و هم فضايي براي آموزش هنرجوان خواهند داشت.»
اين هنرمند با ابراز تاسف از وضعيت پارك دانشجو و محوطه مجاور به تئاتر شهر در چند سال اخير ادامه مي‌دهد «اسم پارك مجاور تئاتر شهر، پارك دانشجوست ولي عملا به پارك معتادان و ديگر اقشار مساله‌دار تبديل شده و اين هيچ برازنده تئاتر شهر نيست كه اطرافش چنين وضعيتي داشته باشد.» اين بازيگر و كارگردان با سابقه تئاتر معتقد است بايد با ايجاد حريمي متناسب با سازه تئاتر شهر به اين بنا امنيت بخشيد ضمن اينكه اين حريم نبايد زيبايي و اصالت مجموعه را خدشه‌دار كند.
او همچنين با ابراز تاسف از تنگناهاي اقتصادي كه مردم را تحت فشار قرار داده، گفته است «كساني كه دور و بر تئاتر شهر بساط مي‌چينند، عموما افرادي آبرودار هستند كه از روي ناچاري چنين مي‌كنند و مي‌خواهند لقمه ناني به سفره خود ببرند. زماني شهرداري بساط اين‌گونه افراد را جمع مي‌كرد ولي امروز به دليل شرايط سخت اقتصادي نمي‌تواند مانع‌شان شود. اينها قاچاقچي يا خلافكار نيستند بلكه افرادي زحمت‌كش هستند كه از اين راه گذران زندگي مي‌كنند.»
البته مي‌توان به اظهارات اين هنرمند اضافه كرد همين امروز حول ماجراي حضور دستفروشان گروه‌هاي قدرت شكل گرفته و افرادي با «استخدام فروشنده در پياد‌ه‌رو» عملا بيش از مغازه‌داران اطراف درآمد كسب مي‌كنند و براي ساكت كردن نيروي مخالف ابزار متفاوت دارند.
رضا بابك حل ريشه‌اي مشكلات تئاتر شهر را «نياز به بهبود وضعيت اقتصادي و برقراري عدالت اجتماعي» مي‌داند ولي در همين حال معتقد است «تا زماني كه نمي‌توانيم مسائل را به شكل بنيادين حل كنيم، لازم است با ايجاد حريمي متناسب با هويت تئاتر شهر از اين مجموعه مراقبت و محافظت كنيم.»
در سوي ديگر اكبر زنجانپور از هنرمندان شناخته‌شده تئاتر در گفت‌وگويي با خبرگزاري مهر گفته است «اگر فضاي پيرامون تئاتر شهر پاك و امن باشد، مردم در آرامش با آثار مواجه مي‌شوند». بنابراين بحث لزوم برقراري امنيت در صحبت‌هاي اين هنرمند نيز كاملا مشهود به نظر مي‌رسد. «زماني بود كه وقتي به تئاتر شهر مي‌آمديم، گويي در خانه خود بوديم و آرامش داشتيم ولي حالا با شرايطي كه اطراف مجموعه تئاتر شهر وجود دارد از آرامش خبري نيست.» زنجانپور معتقد است، مديريت شهري با مسووليت به موضوع پيرامون مجموعه تئاتر شهر نگاه كند و اين محيط را از افراد و رفتارهاي مزاحم پاك كند. بازيگر نمايش «شب هزارويكم» به كارگرداني بهرام بيضايي تاكيد دارد «اگر فضاي پيرامون تئاتر شهر پاك و امن باشد، تئاتري‌ها مي‌توانند حرف اثر خود را به درستي به مخاطب و مردم منتقل كنند و مردم نيز با آرامش با آثار مواجه مي‌شوند و تاثيرگذاري لازم شكل مي‌گيرد. اگر تئاتر شهر و فضاي پيرامونش امن و مناسب باشد اين اتفاق مي‌افتد» زيرا به گفته آقاي زنجانپور «تئاتر كارگاه ايجاد فكر و انديشه» است.
اين كارگردان تئاتر يادآور شد «بايد مديريتي قوي بر محوطه مجموعه تئاتر شهر انجام شود، كار نشد ندارد و هر كاري شدني است به شرط اينكه مسوولين شهري نگاهي جدي به اين موضوع داشته باشند. بايد محيط پيرامون مجموعه تئاتر شهر از اين وضع اسفناك بيرون بيايد. در حال حاضر تئاتر شهر در ناآرامي و محيطي نامناسب قرار گرفته است.» در پايان بايد يادآور شويم خط‌كشي‌ها و مرزبندي‌هاي داخلي مديران شهري ارتباطي به هنرمندان و مخاطبان هنر(مردم) ندارد، اتفاقا يكي از دلايل ايجاد شرايط فعلي وجود كشمكش‌هاي سياسي و جناحي است. در اين بين مديران بايد به خواست جمعي كوشندگان اصلي مكان‌هاي هنري يعني هنرمندان و تماشاگران احترام گذاشته و با دوري از كشمكش‌هاي بيهوده در جهت جلب رضايت آنها گام بردارند.