آيا عكس‌ها به بازسازي
خاطرات ما كمك مي‌كنند؟
كامران فريدوني
فكر مي‌كنم از نخستين عكس‌هايي كه گرفته‌ام تاكنون بيش از 40 سال آزگار مي‌گذرد و شگفتا كه اكنون جدا انگاري كه ديروز بود. هميشه عكس گرفته‌ام، هميشه عكس ديده‌ام، هميشه در وادي‌هاي گوناگون اين سرزمين شگفت‌انگيز و پرطرفدار
- عكاسي-گام برداشته‌ام و ديده‌ام كه هر دم از اين باغ بري مي‌رسد تازه‌تر از تازه‌تري مي‌رسد. جديدترين اين تازه‌ها را همين چندين روز پيش در نگارخانه «آ» ديدم و جاي همه شما هم سبز كه چه كيفي كردم. چهار عكاس درباره يك مفهوم با چهار رويكرد نسبت به چهار موضوع با نگاهي پژوهشگرانه عكس‌هاي خود را به نمايش گذاشته بودند. همه‌مان از عكس‌ها به عنوان ابزاري مهم و قابل اعتماد براي بازيابي و بازسازي خاطرات‌مان كمك گرفته‌ايم. زماني آلبوم‌هاي عكس خانوادگي يكي از جاذبه‌هاي مهماني‌هاي خانوادگي و فاميلي بود. در مهماني‌هاي خودماني با ورق زدن آلبوم عكس‌ها خاطرات‌مان را زنده مي‌كرديم. عكس‌هاي سياه و سفيد اما رنگي شده پدر و مادر با لبه‌هاي كنگره‌دار روي كاغذهايي با بافت ابريشمي، عكس‌هاي سيزده‌به‌در، عكس‌هاي يادگاري در جشن عروسي پسرخاله بابا و... اما شگفتا كه در پژوهش‌ها به اين نتيجه رسيده‌اند حافظه نيز دگرگون مي‌شود. ما تنها تفسيري دلخواه از آن چيزهايي را كه مي‌خواهيم با عكس‌ها براي خود بازسازي مي‌كنيم و حتي ممكن است در درازاي عمرمان باز هم تغيير كنند. سورشارژ واژه‌اي فرانسوي است به معناي بار بيش از اندازه يا بار اضافي و اگر بدانيم واژه سورشارژ در چه موقعيتي زاده شده به فهم مفهوم آن كمك مي‌كند. يادم هست كه براي مدتي پس از انقلاب هنوز از اسكناس‌هاي زمان شاه با مُهري روي آن استفاده مي‌كردند. اين روشي است كه در بسياري از كشورهاي ديگر نيز در موقعيت‌هاي مشابه به‌كار رفته است. به اين پديده سورشارژ مي‌گويند. نجف شكري‌قبادي عكس‌هاي تكه‌هايي(استخوان) باقي‌مانده از غذاهايي كه طي يك ماه خورده را با چيدماني ويژه به نمايش گذاشته است. سورشارژ غذاهاي خورده شده يك ماه گذشته به استخوان‌هاي به جا مانده از آن. هوفر حقيقي بر دگرگوني ماهيت و هويت تكيه معاون‌الملك از بناهاي مهم شهر كرمانشاه طي دوران قاجار تاكنون تمركز كرده و دگرديسي آن را به نمايش گذاشته است. سورشارژ تكيه معاون‌الملك از محفل انقلابيون مشروطه به يك جاذبه گردشگري. افسانه كامران با نگاه دقيق يك پژوهشگرتيزبين به ما يادآوري مي‌كند كه هيچ تضميني نيست خاطراتي كه با ديدن عكس‌هاي يادگاري قديمي به ياد مي‌آوريم برابر با اصل باشد. سورشارژ خاطرات. آيدين باقري با كنار هم قرار دادن عكس‌هاي دو عروسي سنتي و مدرن پديده سورشارژ را بررسي كرده است. عكس‌هايي از دو عروسي كه در آستانه ورود به دهه 40 شمسي گرفته شده‌اند. او به واسطه آن عكس‌ها سورشارژ مفهوم سنت- تجدد در ناخودآگاه جمعي ايرانيان را پيش مي‌كشد. با اين ترتيب انگاري هيچ چيزي نمي‌ميرد بلكه از صورتي به صورتي ديگر دگرگون مي‌شود اما اينكه همان قانون پايستگي انرژي است كه مي‌گويد: انرژي از بين نمي‌رود و به وجود نمي‌آيد. تنها از شكلي به شكل ديگر تبديل مي‌شود، خب پس آيا همه چيز انرژي است؟ آثار به نمايش درآمده در نمايشگاه‌ها چكيده دستاوردهاي گرانقدر زنان و مردان كنجكاو و جست‌وجوگري است كه درس‌هاي بسياري براي آموختن دارند. پيشنهاد مي‌كنم اين فرصت‌هاي ارزشمند را از دست نداده و گاهي سري به نمايشگاه‌هاي هنري بزنيد. قول مي‌دهم لحظات شگفت‌انگيز و دلچسبي را تجربه خواهيد كرد. زندگي آموختني است. نمايشگاه گروهي عكس سورشارژ روز جمعه يك اسفند ۱۳۹۹ آغاز شده و تا دوشنبه ۱۱ اسفند ۱۳۹۹ در گالري آ برقرار است. براي بازديد از نمايشگاه سورشارژ مي‌توانيد از ساعت ۱۶ تا ۲۰ به نشاني تهران، خيابان كريم‌خان زند، خيابان عضدي (آبان جنوبي)،كوچه ارشد، پلاك ۷ مراجعه كنيد. مربي خلاقيت