چرا پكن سكوت كرده است؟
بي‌اعتنايي چين به فرياد كودكان ميانمار
مترجم: گلي اصغري
فرياد وحشتناكي از درد و رنج بر پهناي صورت دختربچه ميانماري به نمادي از سركوب وحشيانه مردم به دست نظاميان اين كشور تبديل شده است. اين دخترك 5 ساله در كنار تابوتي با در باز ايستاده است. اين تابوت متعلق به پدر اوست كه با گلوله نيروهاي امنيتي كشته شد و اكنون دخترك بالاي سر جسدش جيغ مي‌زند.
چهره اين دختر تصويري از اندوه بي‌پايان و عميق است. زنان قصد كمك دارند اما هيچ چيز نمي‌تواند او را آرام كند. چه كسي مي‌تواند توضيح دهد چرا پدرش بي‌دليل كشته شده است؟ چه كسي مي‌تواند بگويد چرا مردان يونيفورم‌پوش فكر مي‌كنند انجام چنين كارهايي بي‌اشكال است؟ فرياد دردناك اين دختر، فرياد يك ملت است. پژواك اين فرياد در سراسر جهان مي‌پيچد. برخي آن را مي‌شوند و بسياري خود را به نشنيدن مي‌زنند. هفته گذشته در شوراي امنيت سازمان ملل چين با حمايت روسيه، هند و ويتنام بار ديگر جلوي محكوميت قاطعانه كودتاي نظامي ماه گذشته در ميانمار را گرفت و نگذاشت ابتكار انگليس مبني بر اعمال تحريم‌هاي تنبيهي عليه ارتش ميانمار به نتيجه برسد.
راي چين بيشترين اهميت را دارد. پكن در راستاي طرح «جاده ابريشم جديد» شي جين‌پينگ، رهبر جمهوري خلق چين، ميلياردها دلار در ميانمار سرمايه‌گذاري كرده است و حالا به جاي اينكه كشتار بي‌رحمانه ارتش ميانمار را در‌نظر بگيرد، سياست خود را با در‌نظر گرفتن اين سرمايه‌گذاري تدوين مي‌كند.
درست است كه چين مستقيما مقصر مرگ ده‌ها غيرنظامي و بازداشت و ضرب و شتم هزاران تن از شهروندان ميانمار نيست. شي جين‌پينگ احتمالا ترجيح مي‌داد آنگ سان سو چي، رهبر منتخب مردم و دوستدار پكن در قدرت باقي بماند.
ژنرال مين آنگ هلينگ، رهبر كودتاي ميانمار در گذشته، چين را متهم به تباني با شورشيان قومي كرده بود. او ميانه خوبي با چين ندارد اما شي جين‌پينگ ترجيح مي‌دهد از او حمايت كند تا ميانمار بيش از اين ثبات خود را از دست ندهد. رهبر چين ترجيح مي‌دهد مورد انتقاد شديد جامعه بين‌المللي قرار بگيرد، اما تلاشي براي كمك به دفاع از حقوق دموكراتيك مردم ميانمار نكند. خلاصه اينكه حزب كمونيست چين با مشاهده وضعيت ميانمار كم‌كم مي‌فهمد ساخت امپراتوري بسيار دشوار است و مي‌تواند به قيمت از دست رفتن اعتبار پكن در جهان تمام شود. طرح‌هاي عظيم براي سلطه بر جهان قطعا با واكنش شديد جهان مواجه مي‌شود. اين تازه بخشي از نتايج سياست‌هاي تهاجمي شي جين‌پينگ در جبهه‌هاي مختلف است. احساسات ضد چيني در ميانمار همواره مثل آتش زير خاكستر بوده است. نگاه مردم ميانمار به همسايه بزرگ‌شان درست شبيه به احساسي است كه لهستاني‌ها يا استونيايي‌ها نسبت به روسيه دارند. اما با توجه به دفاع پكن از ژنرال‌هاي قاتل، اين خصومت نهفته كم‌كم دارد از زير خاكستر بيرون مي‌زند. طرح‌هايي براي تحريم شركت‌هاي چيني به راه افتاده است. مقامات چيني نگرانند مبادا تهديد به منفجر كردن خط لوله اتصال چين به خليج بنگال كه در شبكه‌هاي اجتماعي مطرح شده، عملي شود.
با اين حال معترضان با طعنه مي‌گويند از آنجا كه چين كودتا را مساله داخلي ميانمار مي‌داند پس خرابكاري عليه دارايي‌هاي آن نيز مساله داخلي ميانمار است.
مقامات ارشد چيني كه به دستكاري و سانسور اخبار عادت دارند، تظاهر مي‌كنند بحران ميانمار اصلا اتفاق نيفتاده و اين جنايات وحشتناك و روزمره اصلا وجود خارجي ندارند. به نظر مي‌رسد چيني‌ها نمي‌فهمند در جهاني فراتر از مرزهاي سانسور آنها، ديگر نمي‌توان چنين جناياتي را- هر جا كه اتفاق بيفتند- پنهان يا انكار كرد.
اين درسي است كه شي جين‌پينگ نتوانسته در بحث اويغورها ياد بگيرد.گزارش مفصل و مستقلي كه هفته گذشته از سوي امريكا منتشر شد، تاييد كرد كه رژيم پكن مرتبا كنوانسيون نسل‌كشي سازمان ملل را با سوءرفتار وحشتناك خود عليه اويغورها نقض كرده است.
با اين حال پكن همچنان اصرار دارد در بيانيه‌هاي مضحك خود شواهد آشكار و مستند مربوط به سوءاستفاده از اويغورها را انكار كند. دروغ‌هاي چين آن‌قدر فاحش است كه شنونده را به خنده مي‌اندازد. در عين حال چين مشغول سركوب روزنامه‌نگاري مستقل و مبتني بر حقايق است. نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهد جايگاه بين‌المللي چين رو به افول است. احساس خصومت و دشمني با اين كشور رو به افزايش است. ناظران جهاني آن‌قدر با هوشند كه چين ديگر نمي‌تواند مثل جوامع روستايي خود، آنها را نيز فريب بدهد و مرعوب كند. اگر شي جين‌پينگ مي‌خواهد احترامي را كه لايق يك قدرت جهاني است، دريافت كند بايد در بحران‌هايي نظير ميانمار مسوولانه رفتار كند، در مورد جناياتي كه عليه اويغورها و ساكنين تبت انجام مي‌شود صداقت داشته باشد، زورگويي به همسايگان را متوقف كند و دست از دروغگويي بردارد.
هنگ‌كنگ يكي ديگر از حوزه‌هايي است كه جامعه جهاني به خاطرش چين را تحت فشار قرار داده است. هفته گذشته چين قانون جديدي را تصويب كرد كه به موجب آن حق شركت در انتخابات هنگ‌كنگ از نامزدهاي «غيروطن‌پرست» سلب مي‌شود.
اينكه ادعا شود هنگ‌كنگ همچنان با وجود اين سيستم يك دموكراسي محسوب مي‌شود، توهين به شعور مخاطب است. شايد اعضاي چاپلوس كنگره خلق ملي چين آن را باور كنند. آنها هر چيزي كه شي‌جين‌پينگ بگويد، باور مي‌كنند.
فشارهاي بين‌المللي عليه پكن در راه است. انگليس و شركا مشغول بررسي تحريم‌هاي جديدي هستند. اپوزيسيون هنگ‌كنگ در تبعيد مشغول بازسازي خود است. فشارها در امريكا براي تضمين امنيت تايوان رو به افزايش است. يك درياسالار ارشد امريكايي خواستار اعزام موشك‌هاي جديد به اين منطقه شده است.
شركت‌هاي فناوري مثل هواوي به اين تحولات اعتنايي نمي‌كنند.كشورهاي درحال توسعه ترجيح مي‌دهند پا روي دم چين نگذارند. ائتلاف كواد متشكل از امريكا، هند، استراليا و ژاپن رفته رفته احيا مي‌شود. ديپلمات‌هاي چيني موسوم به «گرگ‌هاي جنگجو» روزانه تلاش مي‌كنند، اعتبار از دست رفته چين را به اين كشور بازگردانند. عوامل خارجي نفوذ نيز روز به روز بيشتر مورد تحقيق و بررسي قرار مي‌گيرند.
شايد اوضاع عوض شود. با اين حال چين به رهبري شي جين‌پينگ شبيه به يك قطار ترمز بريده است؛ قطار عظيم «بازگشت عظمت به چين» كه به شكل توقف‌ناپذيري سرعت مي‌گيرد اما ترمز ندارد. تحليلگران منطقه مي‌گويند، شي جين‌پينگ يا مائوي جديد پا را از گليم خود فراتر گذاشته و منافع ملي را فداي قدرت‌طلبي و ميراث شخصي خود كرده است.
ديگر ناظران هشدار مي‌دهند دوران شي جين‌پينگ باعث ايجاد موجي از عوام‌فريبي و ملي‌گرايي شده است كه در‌نهايت كنترل آن غيرممكن خواهد بود. آنها معتقدند اين موج به اشك و آه ختم مي‌شود. ميانه‌روهاي چين بايد اوضاع را آرام كنند، در غير اين صورت اين قطار مي‌تواند از ريل خارج شود.
اين هفته شاهد نخستين ديدار وزراي خارجه چين و امريكا از زمان به قدرت رسيدن بايدن خواهيم بود. اين ديدار فرصت خوبي براي رهبران چين است تا واقع‌گرا باشند، فرصت‌طلبي ژئوپليتيكي را كنار بگذارند و در عوض روي تقويت اهداف مشترك و ارزش‌هاي جهاني تمركز كنند. اولين گام مي‌تواند شناسايي و مجازات كساني باشد كه پدر آن دختربچه 5 ساله را كشتند.
منبع: گاردين