محمدجواد ظريف در دومين نشست مجمع گفت‌وگوي تهران:
كليد رفع مشكلات منطقه گفت‌وگو و ديپلماسي است
محمدجواد ظريف، وزير خارجه جمهوري اسلامي ايران پيش از ظهر سه‌شنبه در سخناني در دومين نشست مجمع گفت‌وگوي تهران كه به صورت مجازي در حال برگزاري است، به تشريح وضعيت منطقه غرب آسيا پرداخت. او در اين خصوص گفت: صادقانه بايد گفت كه وضعيت كنوني منطقه ما خوب نيست. خونريزي، جنگ‌هاي داخلي، بي‌ثباتي و خشونت از يك‌طرف و جا ماندن از پيشرفت‌هاي اقتصادي، اجتماعي و انساني از طرف ديگر شرايط حسادت‌برانگيزي نيست. ما همه اين مشكلات را مي‌دانيم اما به‌ندرت به ريشه‌ها و دلايل آن توجه مي‌كنيم.
ظريف در ادامه سه ريشه اصلي را براي مشكلات منطقه برشمرد و گفت: معتقدم سه ريشه اصلي براي اين مشكلات وجود دارد كه شامل مداخلات بين‌المللي، امنيتي كردن و اولويت‌سازي كردن است. شكي نيست كه يكي از مهم‌ترين دلايل مشكلات موجود، مداخله طولاني و خطرناك بين‌المللي در منطقه ما است. منطقه ما هدف طرح‌هاي ژئوپليتيك از سوي بازيگران خارج از منطقه در پنج قرن گذشته بوده است. در حافظه اخير، امريكا ناامني و بي‌ثباتي در منطقه را بيشتر از هر جاي ديگري تشديد كرده است. همان‌طور كه آمار خود آنها (امريكايي‌ها) نشان مي‌دهد، چيزي حدود هفت تريليون دلار در جنگ‌هاي بي‌پايان و مداخله نظامي در اين منطقه در كمتر از دو دهه هدر رفته است. ظريف تاكيد كرد: اما مداخله امريكايي‌ها تنها به حوزه نظامي محدود نبوده است. اقدامات اقتصادي تحميلي امريكا كه عليه مردم ايران انجام شده به خصوص در دوران همه‌گيري، چيزي كمتر از جنگ اقتصادي نيست. با اين حال همان‌طور كه اكنون شاهد هستيم، در دنبال كردن سياست شكست خورده فشار حداكثري تفاوتي بين رييس‌جمهور سابق و كنوني امريكا نيست. وزير خارجه ايران گفت: به دليل برتري نسبي در قدرت نظامي، امريكا به دنبال امنيتي كردن همه‌چيز با هدف تسلط است. منطقه ما مثال كامل اين مورد است، امريكا با مداخلاتش، امنيتي كردن منطقه ما و به خصوص ايران را دنبال مي‌كند. به همه چيز از جنبه نظامي نگاه مي‌شود. به منطقه به چشم منطقه نظامي نگاه مي‌شود و ماهيت غالب تعاملات در منطقه نظامي است. اين امتياز ديگري براي امريكا و شركاي غربي آن دارد و آن فروش و صادرات تسليحات نظامي آنهاست. او در تشريح اين مساله گفت: 6 همسايه جنوبي ما در خليج‌فارس با جمعيت كلي كمتر از ۴۰ ميليون نفر، يك‌چهارم همه تسليحاتي كه در جهان به فروش مي‌رسد را خريداري كرده‌اند. يكي از آنها بيش از ۶۰ ميليارد دلار سال گذشته در اين راه هزينه كرد و ديگري با جمعيت تنها ۱.۵ ميليون نفر، ۲۲ ميليارد دلار هزينه كرد. وزير خارجه اظهار داشت: براي امنيتي كردن لازم است تهديدها و دشمنان ساختگي (براي توجيه) و همچنين دوستان ساختگي و اتحادهاي سطحي داشته باشيد. امنيتي كردن همچنين اولويت‌هاي منطقه را از مهم‌ترين چالش‌ها و تهديدهاي امنيتي واقعي به رسيدگي به موارد جعلي تغيير مي‌دهد. او در ادامه گفت: شايد يكي از انگيزه‌هاي اصلي در اولويت قرار دادن اين تهديدهاي امنيتي ساختگي در منطقه ما، به عقب راندن مساله فلسطين و حتي اگر ممكن باشد، ناديده گرفتن آن باشد. پايان دادن به وضعيت بغرنج فلسطين بايد طولاني‌ترين اولويت منطقه باقي بماند. اين يك مساله جهاني است. هيچ صلح و ثباتي در منطقه و جهان با وجود ادامه وحشيگري صهيونيست‌ها عليه فلسطينيان نمي‌تواند برقرار باشد. هيچ‌كس حتي براي يك لحظه نبايد اين تراژدي انساني را فراموش كند يا به حاشيه براند. او در توضيح اولويت ديگر منطقه گفت: اولويت ديگر منطقه بايد رسيدگي به فهرست طولاني مسائلي باشد كه مرتبط با معيشت روزانه مردم است. به عقيده من براي بهبود شرايط زندگي مردم بايد تقابل را با همكاري جايگزين كنيم. اين البته نيازمند تعهد به گفت‌وگو و ديپلماسي است. او در ادامه با ابراز تاسف از اقدامات برخي بازيگران منطقه‌اي خلاف اين جهت، افزود: واقعيت اين است كه هيچ چيزي به لحاظ ماهيتي در منطقه ما اشتباه نيست و بحران‌ها ساخته انسان‌ها هستند. او تاكيد كرد: ما مردم اين منطقه قطعا مي‌توانيم با صلح كنار هم زندگي كنيم و اختلافات‌مان را با عقلانيت حل كنيم همان‌طور كه قرن‌ها اين كار را كرده‌ايم. البته كليد آن گفت‌وگو و ديپلماسي است. ايران علاقه‌مند به مذاكره با همه همسايگانش است. ما نيازي به خارجي‌ها براي شكل دادن به سرنوشت منطقه‌اي خود نداريم. مذاكره اساس ديپلماسي است و متاسفانه كمبود آن در منطقه ما وجود دارد. هيچ جايگزيني براي ديپلماسي وجود ندارد، ديپلماسي مي‌تواند به نفع همه باشد اگر به درستي و با احترام متقابل به كار گرفته شود. محمدجواد ظريف در ادامه سخنانش گفت: ايران به طور مداوم مذاكره و ديپلماسي منطقه‌اي را در خليج‌فارس رواج داده همان‌طور كه در ابتكار صلح هرمز رييس‌جمهور روحاني نيز اين موضوع منعكس شد. ايران همچنين به شدت به مذاكره با همسايگان خود اعتقاد دارد. او با بيان اينكه از طريق ديپلماسي و مذاكره مي‌توانيم به منطقه شكل جديدي بدهيم و بر صلح و سعادت تمركز كنيم، اظهار داشت: مي‌توانيم درباره چالش‌هاي مشترك همكاري كرده و براي استفاده از فرصت‌هاي مشترك هم‌افزايي كنيم. مي‌توانيم به طور مشترك پيشرفت‌هاي اقتصادي، اجتماعي و مهم‌تر از همه انساني منطقه را پيش ببريم. وزير خارجه خطاب به همسايگان عنوان كرد، هرگز در اين چارچوب خطرناك مبني بر اينكه ايران يك تهديد منطقه‌اي است، مشاركت نكنيد.
او اظهار داشت «صدام حسين» اولين‌بار موضوع تهديد ايران براي منطقه را مطرح كرد و وقتي صدام عليه حاميان مالي خود اقدام كرد، نتانياهو جا پاي او گذاشت و حدود سي سال است كه در حال انتقال اين پيام اشتباه است. اين دو مجرم در مجموع تعداد بيشتري از اعراب را در مقايسه با هر كس ديگري كشته‌اند. ظريف تاكيد كرد ايران به ثروت و سرزمين‌هاي همسايگان خود نيازي ندارد و فقط در همسايگي خود نيازمند صلح است. او افزود، ايران هميشه مانند سه هزار و چندي سال قبل ستون صلح و بازيگر منطقه‌اي مسوول باقي مي‌ماند و آماده است هر قدمي در جهت صلح، امنيت و رفاه منطقه بردارد.