دولتي‌ها در روزهاي تعطيلات نوروزي چه كردند و چه گفتند
از گره كور رفراندوم تا سياست كلاب هاوسي
صبح امروز رسما سال كاري ۱۴۰۰ براي تمامي مشاغل و مراكز آغاز شد، اما مطابق معمول و البته به دليل شرايط شيوع كوويد۱۹ و همچنين گذراندن ماه‌هاي پاياني دولت دوازدهم، هيات دولت مشابه روزهاي جاري سال كاري به فعاليت‌شان ادامه دادند. جز سخنراني‌ها يا يادداشت‌هاي مرسوم روزهاي ابتدايي سال، جلسات هيات دولت، ستاد مديريت كرونا، ستاد هماهنگي اقتصادي دولت، نشست خبري سخنگوي دولت و سفرهاي استاني معاون اول رييس‌جمهوري ادامه داشت. جز آن نرم‌افزار تازه‌كار «كلاب هاوس» به عنوان بستر ارتباطي صوتي جديد هم در روزهاي تعطيلات نوروز شاهد حضور پرحاشيه‌ترين وزراي دولت دوازدهم يعني محمدجواد آذري‌جهرمي و محمدجواد ظريف بود كه به سوالات برخي خبرنگاران و كاربران پاسخ دادند و البته حضورشان حواشي متعددي ايجاد كرد. رويدادي كه نشان داد بستر تازه‌اي براي سياست‌ورزي به توييتر و تلگرام اضافه شده است.
اينجا سوييس نيست!
رييس‌جمهوري در آخرين جلسه هيات دولت كه در ايام تعطيلات نوروزي برگزار شد به موضوع تكراري اما مهم «رفراندوم» اشاره كرد. سخنان او در مورد رفراندوم مطابق معمول مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. او در سخناني به مناسبت ۱۲ فروردين به اصل ۵۹ قانون اساسي و مراجعه به آراي عمومي اشاره كرد، آن را راهكار حل مشكلات پيچيده كشور دانست و سوييس را مثال زد كه به قول رييس‌جمهورش براي هر مساله بزرگ و كوچكي رفراندوم برگزار مي‌كند. با اين حال روحاني در خلال موضع‌گيري مثبت در مورد رفراندوم با كنايه تاكيد كرد كه اينجا سوييس نيست و ما هم مثل سوييس نيستيم. اين اولين‌بار نيست كه روحاني از برگزاري رفراندوم حمايت مي‌كند؛ اقدامي كه البته پيش از آن با واكنش‌هاي منفي از سوي برخي نهادها از جمله شوراي نگهبان مواجه شده بود.
واكسن خصوصي؟
از ديگر اظهارات رييس‌جمهوري كه مورد توجه قرار گرفت، «واكسن» بود. موضوعي كه امروز همچون چالشي پيش پاي دولت قرار گرفته است. روحاني در نشست هيات دولت كه روز چهارشنبه برگزار شد، اين پرسش را مطرح كرد كه چرا يك ايراني براي دريافت واكسن بايد به كشورهاي ديگر برود؟ پرسشي كه افكار عمومي انتظار دارند پاسخ آن را در خلال سخنان رييس‌جمهوري بشنوند، نه سوال خودشان را. به هر روي روحاني اعلام كرد كه برنامه واكسيناسيون مجاني بر اساس سند ملي واكسيناسيون انجام خواهد شد اما براي واردات واكسن توسط بخش خصوصي و با ارز نيمايي هم مشكلي وجود ندارد. اين اظهارات چراغ سبزي براي واردات واكسن از سوي بخش خصوصي بود كه مي‌تواند در شرايط بحراني شيوع كرونا و ساختارهاي معيوب داخلي دردسرها و مفاسدي به دنبال داشته و احتمالا نوعي شكاف طبقاتي را بيش از پيش نمايان كند.
تراژدي واكسن كرونا در ايران همچنان ادامه دارد. در روزهاي تعطيلات نوروز علي ربيعي، سخنگوي دولت نيز در اولين نشست خبري سال ۱۴۰۰ اعلام كرد كه ايران اطلاع يافته يكي از شركت‌هاي سازنده واكسن به دليل آنكه برخي مواد اوليه از امريكا تامين مي‌شود، متعهد شده كه واكسن‌ها را در اختيار ايران قرار ندهد. با همه اين اوصاف او تاكيد كرد ايران براي خريد حدود ۴۲ ميليون دز واكسن وارداتي از مسير خريد مستقيم و واردات از سبد كوواكس از ماه‌ها قبل اقدام كرده و تا امروز حداقل خريد بيش از ۲۱ ميليون دز واكسن قطعي شده اگرچه در زمان تحويل آن بدقولي‌هايي صورت گرفته است.
انتخابات بدون تعطيلي
انتخابات، ستادهاي مجازي كانديداهاي احتمالي و صحبت از خرداد ۱۴۰۰ در طول اين ۱۴ روز حتي يك روز هم تعطيل نشد و تصاوير، اظهارات و حضور انتخاباتي تعطيلي‌بردار نبود. به اين موضوع در سخنراني‌هاي رييس دولت در اين چند روز به خصوص در آستانه روز جمهوري اسلامي اشاره شد. حسن روحاني در جمع هيات دولت با اشاره به رفراندوم ۱۲ فروردين سال ۵۸ تاكيد كرد كه حضور مردم، ۴۷ روز پس از پيروزي انقلاب اسلامي نشان داد كه اداره ايران در اختيار مردم است. او از اين فرصت استفاده و به چالش انتخابات خردادماه پيش‌رو يعني احتمال مشاركت حداقلي نيز اشاره كرد و گفت كه اگر انتخاباتي با مشاركت حداكثري نداشته باشيم، ضربه بسيار بزرگي به راه و روشي زده‌ايم كه ۱۲ فروردين انتخاب كرده‌ايم؛ چراكه به‌گفته او، اگر روزي انتخابات از نظر مردم بيفتد، به معناي پايان تمام حركت‌ها و انقلاب‌ها در كشور است. روحاني همچنين تاكيد كرد كه برگزاري انتخاباتي باشكوه منوط بر اين است كه هر تفكري احساس كند، نماينده‌اي در انتخابات دارد. رييس‌جمهوري در نشست ستاد تنظيم بازار كه دهم فروردين برگزار شد هم با كنايه هشدار داد كه نبايد به خاطر انتخابات ۱۴۰۰ يا انتقام از انتخابات قبلي، مشكلات را چند برابر جلوه داد. حسام‌الدين آشنا، مشاور او نيز در يك بگومگوي تريبوني در هفته آغازين سال ۱۴۰۰ در واكنش به مقايسه انجام شده توسط مشاور رييس مجلس درباره سفرهاي روساي قواي مقننه و قضاييه در ايام نوروز با حضور رييس‌جمهوري در ساختمان رياست‌جمهوري گفت: «تفاوت در اين است كه او در پايان دوره و آن دو احتمالا در ابتداي رقابت انتخاباتي هستند.» علاوه بر سخنراني روحاني كه در آن به انتخابات خرداد ۱۴۰۰ پرداخت، محمدجواد ظريف به عنوان يكي از گزينه‌هاي احتمالي اين انتخابات نيز تاكيد كرد به هيچ‌وجه قصد حضور ندارد. او كه در يك اتاق گفت‌وگو در «كلاب هاوس» حضور جنجالي داشت، با اين اظهارات عملا خود را از گردونه اين رقابت حذف و خيال برخي رقبا را راحت كرد.
از برجام تا همكاري با چين
تحريم و سياست خارجي همچون هميشه از محورهاي سخنراني دولتي‌ها از جمله رييس‌جمهوري در ۱۴ روز گذشته بود. «اگر بگذارند تلاش مي‌كنيم پايان دولت حداقل پايان بخشي از تحريم‌ها باشد» بخشي از اظهارات روحاني در همان هفته ابتدايي سال جديد بود. كنايه‌اي به جريان رقيب كه تمايل دارد اين اتفاق پس از انتخابات رقم بخورد، آن هم بي‌آنكه توجهي به اين اظهارات رهبري داشته باشند كه «خنثي كردن تحريم‌ها همزمان با تلاش براي رفع تحريم‌ها» را سال گذشته متذكر شدند. با همه اين اوصاف روحاني در يكي از جلسات ستاد ملي مديريت كرونا و نشست ستاد هماهنگي اقتصادي دولت ابراز اميدواري كرد كه دولتي بدون تحريم و كرونا را تحويل دهد. او همچنين در شصتمين افتتاح طرح‌هاي ملي كشور كه ۱۲ فروردين برگزار شد، هشدار داد: «نوبت 1+5 است كه به وظايف خود عمل كند، هر روز تاخير به ضرر آنهاست» آن هم در حالي كه چند روز پيش از آن خطاب به طرف‌هاي برجامي گفته بود: «ميان ما و شما برجام قرار دارد. اگر شما به كل برجام برگرديد ما هم به كل برجام برمي‌گرديم» در گيرودار برجام و سياست خارجي جمهوري اسلامي در قبال 1+5 سند همكاري ايران و چين امضا شد كه موجي از واكنش‌ها را به دنبال داشت. روحاني در ديدار با وزير امور خارجه چين بر همكاري‌هاي راهبردي تاكيد و از محمدجواد ظريف تا حسام‌الدين آشنا از اين سند دفاع كردند. در همين بازه زماني ولاديمير پوتين، رييس‌جمهوري روسيه هم در پيام نوروزي خطاب به روحاني نوشت كه گسترش همكاري ايران-روسيه پاسخگوي منافع دو ملت و تحكيم‌كننده ثبات منطقه است. استحكام روابط ايران با چين و روسيه و هرچه دورتر شدن از روابط خارجي با كشورهاي غربي موافقان و مخالفان متعددي دارد كه در روزهاي تعطيلات بيش از رسانه‌ها در فضاي مجازي به آن پرداختند.