مهره ايران در شطرنج روابط بينالملل
مجتبي رستمي
طهمورث حسنپور
اسب متفاوتترين روش حركت را در ميان مهرههاي شطرنج دارد. اسب در اصل يك مهره خاص در شطرنج است كه ميتواند در پوزيسيونهاي بسته بهترين نقش را ايفا كند و با پرش به صورت (L) از روي مهرهها، حريف را به صورت اعجابانگيزي مغلوب نمايد. هيچ مهرهاي به جز اسب نميتواند اين كار را انجام دهد. برخلاف مهرههاي ديگر كه در پوزيسيونهاي باز فقط ميتوانند بازي كنند. اين توانايي مهره اسب باعث ميشود تا در وضعيت بسته(Closedposition) بسيار موثرتر عمل كند. بر كسي پوشيده نيست كه در آينده نزديك، كشور چين ابرقدرت اقتصاد جهاني ميشود و در همين راستا سند همكاري 25 ساله ايران و پرجمعيتترين كشور جهان(چين) ميتواند نقش مهره اعجابانگيز را جهت بازي ايران در پوزيسيون بسته بينالمللي ايفا كند. ايران ميتواند حتي با وجود تحريمها با اجراي اين سند از موانع عبور كند و طرفهاي اروپايي و امريكايي را به سمت و سوي توافقات مناسبتري سوق دهد. از طرفي سند همكاري ايران با ابرقدرت اقتصادي جهان(چين) سبب نقض هيمنه تحريمهاي ظالمانه امريكا عليه ايران ميشود همچنين سبب ميشود تا كشورهاي ديگري همانند هند و كره، اقبال بيشتري به انجام تعهدات قراردادي سابق خود با ايران نشان دهند. كشور ما به سبب داشتن ذخاير معدني غني و نيروي كار جوان، آمادگي فراهم آوردن سرمايهگذاري لازم را دارد ولي در سالهاي اخير به دليل ضعف مديريت و تحريمهاي ظالمانه، نرخ سرمايهگذاري به شدت كاهش يافته و لازم است براي خروج از چرخه فقر از روشهاي جذب سرمايه به ويژه سرمايهگذاري خارجي بهره برد. همچنين از ديدگاه توسعه اقتصادي كه به بهبود درآمد ملي ميپردازد، موتور اقتصاد يا به عبارتي سرمايهگذاري را تقويت كرد. به نظر ميرسد سند همكاري ايران و چين گشايش پنجرهاي نو در راستاي توسعه چرخه اقتصادي است. اين نكته قابل توجه است كه به رغم جوسازيهاي برخي رسانهها در هيچيك از مواد سند همكاري 25 ساله ايران و چين، واگذاري هيچ منطقه يا هيچ انحصار متقابل و يا يكجانبهاي مطرح نشده و مديريت و اداره هيچ منطقهاي نيز واگذار نگرديده است. اما همكاري در حوزههاي نفت، صنعت، معدن و حوزههاي مرتبط با انرژي مورد توافق طرفين بوده و همكاري در زمينههاي زيرساختي، ارتباطي، مخابراتي، علمي-فناوري، آموزشي و سلامت در بخش ديگري از اين سند ذكر شده است. در اين سند از نظر صنعت گردشگري تحول جدي در ارتقاي ظرفيت گردشگري بين ايران و چين، امور رسانهاي، سازمانهاي مردمنهاد، انجمنهاي دوستي و همكاري دانشگاهي تدوين شده است. در زمينه گردشگري، كشور چين با داشتن جمعيت يك ميليارد و چهارصد و هفت ميليون نفر به عنوان پرجمعيتترين كشور جهان ۱۲۰ ميليون گردشگر سالانه به خارج از كشورش اعزام ميكند اما سهم ايران از پذيرش اين تعداد گردشگر بسيار ناچيز و حدود هزار و ۵۰۰ تا هزار و ۷۰۰ نفر بوده كه جاي بسي تامل و تاسف دارد اما با تنظيم چنين سندي، صنعت گردشگري رونق بيشتري يافته و اشتغالزايي توامان با صنعت گردشگري ايجاد ميشود و من حيثالمجموع ميتوان چنين سندي را با وجود تحريم و وضعيت نابسامان اقتصادي به نفع منافع ملي دانست. كشور چين يكي از 5 عضو شوراي امنيت سازمان ملل متحد است و داراي حق وتوست، از اين رو ميتواند شريك سياسي و اقتصادي خوبي براي ايران باشد همچنين نگراني كاخ سفيد و متحدين آن از تنظيم سند همكاري ايران و چين، خود امارهاي بر مثبت و موفق بودن سند همكاري ايران و چين است. از طرفي كشورهايي نظير چين و كره كه سابقا از انجام تعهداتشان در برابر ايران شانه خالي ميكردند از سند همكاري بين ايران و چين به تكاپو افتادهاند و درصدد انجام تعهدات، ساخت و تكميل پروژهها به خصوص پروژه بندر چابهار شدهاند. سند همكاري ايران و چين حاوي امتيازات مشترك زيادي نظير: توسعه حمل و نقل هوايي، ريلي و زميني، ايجاد پيامرسان مشترك، افزايش توليد نفت و گاز ايران و خريد آن توسط چين، توليد و ساخت خودرو با همكاري شركتهاي خودروساز ايراني و صادرات آن و انجام معاملات تجاري از طريق يوآن چين است. در پايان، سند همكاري ايران و چين نقطه عطفي براي ارتقاي جايگاه اقتصادي ايران محسوب شده و زمينهاي براي انعقاد قراردادهاي تجاري ديگر خواهد بود.