مشاركت انتخاباتي چقدر است؟
ضمنا به تفاوت نتايج هر پرسش برحسب متغيرهاي مهم مثل محل سكونت، جنسيت، سن، تحصيلات و... بايد توجه كرد. با اين ملاحظات نتايج چهارمين موج نظرسنجي ايسپا در فروردين سال 1400 كه منتشر شده به اين شرح است. اولين موج آن شهريور سال ۹۹ بود.
ـ از پاسخگويان درباره ميزان مشاركت مردم در انتخابات پرسيده شده كه 24 درصد گفته‌اند، زياد و خيلي زياد و 40 درصد گفته‌اند كم و خيلي كم شركت مي‌كنند. اين نوع ارزيابي به طور معمول بازتابي از واقعيت رفتاري خود و اطرافيان‌شان است كه در قالب ميزان مشاركت انتخاباتي ديگران دارند. نكته مهم اينكه افرادي كه معتقدند مردم به ميزان زياد و خيلي زياد شركت مي‌كنند در 7 ماه گذشته از 32 درصد به 24 درصد كاهش يافته‌اند. در واقع احساس عمومي از ميزان بالاي مشاركت در حال تضعيف است.
ـ در ادامه از آنان خواسته شده كه وضعيت مشاركت خود را بگويند. 43 درصد قطعا شركت مي‌كنم را گفته‌اند، 5 درصد به احتمال زياد، 21 درصد هنوز تصميم نگرفته، 6 درصد احتمال كم و 25 درصد اصلا شركت نمي‌كنم را اعلام كرده‌اند.
از اين پاسخ‌ها چه مي‌فهميم؟ درك پاسخ‌ها براساس تجربيات قبلي است. پاسخ‌هاي مردم به ابن پرسش در انتخابات قبلي با واقعيت و نتيجه رخ داده در انتخابات مقايسه شده‌اند. در نظرسنجي تلفني پاسخ قطعا شركت مي‌كنم از ميزان شركت قطعي ثبت شده در انتخابات، قدري كمتر است. در نظرسنجي حضوري ممكن است همان اندازه يا در مواردي حتي اندكي بيشتر باشد. با توجه به تجربيات قبلي مي‌توان گفت شركت قطعي مردم در انتخابات(اگر امروز برگزار شود) براساس اين يافته حدود 38 تا 39 درصد است. نكته مهم اينكه اين رقم طي 7 ماه گذشته حدود يك درصد هم كمتر شده در حالي كه انتظار مي‌رفت با نزديك شدن به انتخابات بيشتر شود. نكته ديگر اين است كه شهروندان داراي تحصيلات دانشگاهي و ساكنان مراكز شهري به ويژه مراكز استان‌ها، افراد جوان‌تر، مشاركت كمتري را ابراز كرده‌اند. در ادامه اگر اين روند بهبود پيدا نكند به احتمال فراوان ميزان مشاركت كمتر از اين نيز خواهد شد. يكي ديگر از پرسش‌هايي كه مي‌تواند درك ما را از شرايط انتخاباتي روشن كند، ميزان و كيفيت پيگيري اخبار انتخابات است كه فقط 11 درصد در حد زياد آن را پيگيري مي‌كنند. 21 درصد نيز تا حدي و 26 درصد كم و 42 درصد اصلا پيگيري نمي‌كنند. در مجموع مي‌توان گفت كه اين حد از ابراز مشاركت در اين مقطع از فصل انتخابات در مقايسه با سال‌هاي قبل خيلي كم است. چند عامل مي‌تواند اين فرآيند را بهبود بخشد. بهبود وضعيت اقتصادي به ويژه از طريق به ثمر رسيدن مذاكرات اخير درباره برجام كه حدود نيمي از مردم(۴۷درصد) اين تحول را مثبت دانسته‌اند و فقط ۶ درصد تاثير آن را منفي تلقي كرده‌اند همچنين واكسيناسيون عمومي و كاهش خطر ابتلا به كرونا و كاهش مرگ و مير كه اين نيز مهم است و بالاخره اينكه چه كساني از فيلترهاي صلاحيتي عبور كنند كه حدود 45 درصد مردم نيز مشاركت احتمالي خود را مرتبط با اين عامل دانسته‌اند.