«ايرنا» از انتشار جداول مربوط به دستكاري بودجه عقب‌نشيني كرد
آرامش پس از توفان
10 روز از هياهو درباره دستكاري بودجه كه مي‌توانست پارلمان را به گوشه رينگ برده، مي‌گذرد و مساله تا حدي شفاف شده است. خبرگزاري ايرنا بعد از اتهام جعل كه به شدت سر و صدا كرد، جداول منتشر شده را از خروجي برداشت و عذرخواهي كرد. اين در حالي است كه خضريان، نماينده عضو پايداري كه سرمنشا اين ادعا بوده همچنان موضع جديدي نگرفته و در مقابل حمله برخي همكاران اصولگرايش چون رضاخواه به سكوت روي آورده است. اين درحالي است كه هنوز نام صد نماينده كه مورد استناد بسياري از رسانه‌ها قرار گرفته علني نشده كه نشان از عدم شفافيت برخي نمايندگان اصولگراي مجلس دارد. سوال اما همچنان باقي است كه اين ادعا از چه رو طرح شد و آقايان نماينده ولو اينكه به گفته برخي انگيزه جناحي و گروهي داشته‌اند، بر كدام مبنا چنين موضوعي را طرح كردند؟
شرح ماجرا
اين ماجرا از جلسه آخرين روز فروردين شروع شد كه كاظم دلخوش، سخنگوي كميسيون حقوقي در تذكري خطاب به قاليباف گفت: «بسياري از احكام و جداول بودجه سال ۱۴۰۰ بعد از تصويب در صحن تغيير پيدا كرد و جداول جابه‌جا شده است.» قاليباف نيز در پاسخ از نامه‌اي كه در اين باره دريافت كرده گفت و وعده داد كه جلسه‌اي در اين باره برگزار كند.
بعد از آن نيز علي خضريان، سخنگوي كميسيون اصل 90 در صفحه توييتر خود خطاب به قاليباف و الياس نادران نوشت: «متاسفانه بررسي جداول بودجه ۱۴۰۰ حاكي از تغييرات گسترده ارقام و اعداد پس از راي‌گيري لايحه بودجه در صحن مجلس با اطلاع و تاييد جناب‌تان مي‌باشد. تا آنجا كه در كمال تعجب جداول ۲۵ روز پس از تصويب بودجه ابلاغ شده كه در نوع خود بي‌نظير است؛ لذا با توجه به رانت ايجاد شده براي عده‌اي خاص و تذكرات متعدد نمايندگان پيرامون اين موضوع كه شنيده نشد، با هدف جلوگيري يك رانت بزرگ كه منجر به ذبح قانون‌گرايي در نظام بودجه‌ريزي كشور خواهد شد، اين تخلف را پيگيري خواهم كرد.»
واكنش‌ها چه بود
واكنش‌ها نيز همين‌جا شروع شد. بسياري اين غائله را به دامي تعبير كردند كه طيف پايداري براي قاليباف گسترانده است. شاهدش نيز مجتبي توانگر، نماينده تهران در حساب كاربري خود در توييتر بدون اينكه نامي از خضريان ببرد، نوشت.: «آقاي صادق محصولي، دبيركل محترم حزب پايداري! ظاهرا تمايل داريد در انتخابات رياست‌جمهوري ۱۴۰۰ نقش فعال ايفا كنيد. سلمنا، ولي بدانيد و به نمايندگان همراه خود در مجلس تفهيم كنيد كه مسير پاستور از تخريب ناجوانمردانه بهارستان نمي‌گذرد.»
بعد از او نيز مالك شريعتي سخنگوي كميسيون تلفيق دستكاري بودجه ۱۴۰۰ را ادعايي كذب خواند و گفت: «هيچ تصميمي در بودجه ۱۴۰۰، بدون مجوز از اعضاي كميسيون تلفيق و صحن علني گرفته نشده است. ادعاي دستكاري و رانت خلاف واقع است.»
رحيم زارع، عضو هيات رييسه نيز با اشاره به اينكه اصلاح جداول بعد از تصويب ماده واحده بودجه در صحن علني امر بي‌سابقه‌اي نيست، گفت: «در همه مجالس تصميم‌گيري درباره جداول بودجه حدود هزار صفحه است كه با تفويض صحن به كميسيون تلفيق واگذار مي‌شد تا با مشورت روساي كميسيون‌ها تصميم‌گيري شود و از روزي كه لايحه ارجاع مي‌شود تا روز ابلاغ، بار‌ها و بار‌ها به دليل تصميمات صحن و بررسي كارشناسان و نظرات شوراي نگهبان تغيير مي‌كند.»
دستكاري بودجه اما ادعايي حساس‌تر و قابل‌توجه‌تر از آن بود كه به اين راحتي توجيه شده يا به حاشيه برود. به‌خصوص كه از يك رقباي درون جرياني رييس مجلس به آن مي‌دميدند و از سوي ديگر برخي رسانه‌ها به آن مي‌پرداختند.
همين شد كه 100 نماينده مجلس خطاب به رييس مجلس نامه نوشته و خواستار شفاف‌سازي و اقدام در اين زمينه شدند. توضيحات رييس كميسيون تلفيق نيز در پي همين نامه ارايه شد. توضيحي كه بر پايه آن كميسيون كار خود را «قانوني و در موعد مقرر» انجام داده و بودجه نيز در موعد قانوني به دولت ابلاغ شده است. البته اين بيانيه به اندازه كافي شفاف و قاطع نبود و بر همين اساس الياس نادران پنجشنبه شب دوباره مجبور به ارايه توضيح شد.
ناگفته نماند كه سازمان برنامه و بودجه هم اگرچه در ابتدا سكوت پيشه كرده بود، نهايتا قضيه را تاييد و اعلام كرد كه «در نامه رييس مجلس به رييس‌جمهور تغييرات در جداول بودجه به دولت ابلاغ شده است. سازمان برنامه و بودجه كشور در جريان علت و ماهيت اين تغييرات نبوده و صرفا به عنوان مجري قانون، خود را ملزم به اجراي آن مي‌داند.»
ماجراي جدول چه بود؟
اين ماجرا اما از آنجايي بيشتر بالا گرفت كه خبرگزاري ايرنا جداول مورد بحث را منتشر كرد. براساس گزارش مذكور بودجه چنان دستكاري شده بود كه بودجه مجلس ۳۵۹ ميليارد تومان بيشتر، بودجه بسيج ۲۰۴۶ ميليارد تومان بيشتر، بودجه شوراي عالي حوزه‌هاي علميه ۱۰۲ ميليارد تومان بيشتر، بودجه دانشگاه امام حسين سپاه، ۳۶۱ ميليارد تومان بيشتر، بودجه سازمان تبليغات اسلامي، ۲۰۰ ميليارد تومان بيشتر، بودجه دفتر طب سنتي در وزارت بهداشت، ۵۰ ميليارد تومان بيشتر شده و بودجه «فعالان فضاي مجازي صداوسيما»، ۱۵۰۰ميلياردتومان بيشتر شود!
برخي ديگر از رسانه‌ها نيز در اين باره بيشتر نوشته و مدعي شدند كه مجلسي‌ها با اين استدلال كه ما در بررسي بودجه درآمد جديد براي دولت ايجاد كرده و خودمان هم بايد محل هزينه آن را تعريف كنيم، دست به اين اقدام زده‌اند.
همچنين ادعا شد كه يك گروه چهار نفره، پنهاني و به جاي كل مجلس براي اين هزينه‌كردها تصميم گرفته‌اند!
توضيح نادران و پاسخ توكلي
جوابيه پشت جوابيه و واكنش پشت واكنش اما آمد تا تكليف اين شبهه مشخص شود. الياس نادران رييس كميسيون تلفيق مجلس با تاكيد بر اينكه «بودجه دستكاري نشده است»، گفت: «همه تغييرات اعمال شده بر بودجه، با هماهنگي شوراي نگهبان انجام گرفته است.»
او گفت: «به اطلاع مردم شريف ايران مي‌رسانم كه آنچه در فضاي مجازي پخش شده كذب محض است اطمينان مي‌دهم آنچه انجام مي‌شود در چارچوب اختيارات قانوني بوده است.»
احمد توكلي، رييس سازمان ديد‌بان شفافيت و عدالت نيز توضيحات او را ابهام‌زدا و قانع‌كننده دانست و گفت: «۱- گزارش نادران ابهام‌زداست ۲- پاسخ او به بخشي از اعتراض‌ها قانع‌كننده است ۳- اعتماد ديد‌بان به گزارش نادران و پاسخ‌ها در حدي است كه احتمال مي‌دهد همه معترضان را قانع كند ۴- اين اعتماد در نادران در حدي است كه نه تنها زير بار پنهانكاري نمي‌رود بلكه با شجاعت در مقام پاسخگويي مي‌ايستد. ۵- نادران خودش از فعالان اصلاحات ساختاري بودجه بوده و تخلف از مقررات هم كرده باشد از ناچاري بوده. ۶- قضاوت ما مقدماتي است و تا اينجا بخشي از اعتراض‌ها وارد نيست و معترضان اگر بخواهند ادعاي‌شان پذيرفته شود بايد مستند و مصداقي حرف بزنند. ۷- ديد‌بان قضاوت نهايي خودش را موكول به پايان رسيدگي مي‌كند و بار ديگر بر عهدش بر حفظ بي‌طرفي تاكيد مي‌كند يعني اگر به حدوث جرم برسيم ولو عليه دوست‌مان باشد، مي‌گوييم.»
او حتي تاكيد كرد كه در اين قضيه نگاه جناحي و سياسي ندارد و گفت: «خدا مي‌داند اگر ماجرا به همين شكل با اين تفاوت كه آقاي تاجزاده جاي دكتر نادران بود، من در روش و ملاك تغييري نمي‌دادم.»
تهديد به شكايت و عذرخواهي
ماجرا اما به همين‌جا هم ختم نشد. اطرافيان رييس مجلس نسبت به جداول منتشر شده از سوي ايرنا واكنش‌هاي تندي نشان دادند، مثلا قربان‌زاده، مشاور قاليباف در كلاب هاوس گفت كه «مجلس از خبرگزاري ايرنا به دليل افترا به قوه مقننه و رييس مجلس بابت انتشار خبر «دستكاري مجلس در بودجه» شكايت خواهد كرد. قربان‌زاده البته قبل از عذرخواهي ايرنا گفته بود كه اين جدول جعلي است.
ايرنا نيز در پي اين ماجراها از موضع خود عقب نشست و ضمن عذرخواهي خبرنگار خود را مقصر معرفي كرد. ايرنا اعلام كرد كه «با توجه به بررسي‌هاي به عمل آمده و به دليل بي‌دقتي خبرنگار در نگارش عناوين جدول و نيز طي نشدن مراحل كامل تدوين و انتشار مطلب» از مخاطبانش پوزش خواسته و نوشته كه «مطلب يادشده از كليه خروجي‌هاي خبرگزاري حذف مي‌شود.»
طبق اين توضيحات «آنچه با عنوان دروغ و جعل ايرنا از سوي خبرگزاري خانه ملت مطرح شده است، ناشي از جابه‌جا شدن عنوان ستون‌هاي جدول مربوط به جزييات اين تغييرات در لايحه بودجه ۱۴۰۰ است.» ايرنا در همين حال ادامه داد: «اصل پرسش نمايندگان و افكار عمومي درباره ماهيت تغييرات همچنان به قوت خود باقي است و مجلس هنوز توضيح نداده كه اگر اين جداول حاصل مصوبات كميسيون تلفيق و آراي صحن علني است، چرا بيش از يكصد نماينده به آن اعتراض دارند و به ابهامات مطرح شده مبني بر تغييرات در جداول كه از سوي دولت و نمايندگان مجلس مطرح شده است، هيچ پاسخ روشني ارايه نمي‌دهد.»
دعواي درون‌گروهي
هنوز هم ابهاماتي در اين قضيه باقي است و كسي پاسخ نداده كه مبناي نامه 100 نماينده مجلس چه بوده است و آيا محتواي آن صحت داشته يا خير؟ حاميان قاليباف اما معتقدند كه اين مساله تمام از رويكرد جناحي و گروهي نشأت مي‌گيرد. مثلا مالك شريعتي جناح رقيب را متهم مي‌كند و در توييتر مي‌نويسد: «+به بودجه صفر بسيج راي بديد!
+پايان راي‌گيري؛ تصويب شد؛
بايد اذهان از افتضاح صوت ظريف و آشنان گيت منحرف شود؟ چرا اين‌جوري آخه؟
در بودجه هميشه سه ستون با هم مقايسه مي‌شود؛
لايحه دولت، مصوبه تلفيق، مصوبه صحن
ستون اول لايحه دولت بوده به جاش نوشتند مصوبه مجلس، جعل عدد جاي خود»
مجتبي رضاخواه، عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس نيز در مقام دفاع از قاليباف قرار گرفته و طيف پايداري و رقباي درون جرياني را مورد توجه قرار مي‌دهد. او در واكنش به اين ماجرا مي‌گويد: «چرا اسامي كساني كه مدعي شفاف‌سازي هستند با گذشت يك هفته منتشر نمي‌شود؟ موارد دستكاري چه چيزهايي است و كجا در جداول دستكاري شده؟ همين مسائل نشان مي‌دهد كه در اين موضوع سياسي‌كاري مي‌كنند.»
او نيز قضيه را سياسي و جناحي دانست و گفت: «برخي آقايان دوست ندارند قاليباف به عنوان كانديداي رياست‌جمهوري ورود كند و با يك خبر دروغ تلاش كردند ايشان را تخريب كنند.»
رضاخواه همچنين گفت: «با آقاي خضريان صحبت كردم و متوجه شدم دوستان يك چيزهايي شنيده‌اند اما نمي‌دانند دقيقا موضوع چيست و براساس همان رفتند مصاحبه كردند يا توييت زدند. خود من سوال كردم گفتند بودجه قرارگاه امام حسن(ع) خيلي زياد شده اما نشان داديم كه بودجه اين قرارگاه همان بوده و اصلا تغييري نكرده به اين معني كه اطلاعات‌شان هم اشتباه بود.»