مقاومت فلسطيني‌ها و ظرفيت بين‌المللي براي رويارويي با اسراييل
سازمان‌هاي بين‌المللي تخصصي آن مانند يونسكو، توليت مسجد الاقصي بر عهده اردن است. بايد به ياد داشت در جريان «معامله قرن» كه بيشتر به «شوخي قرن» شبيه است جرالد كوشنر، داماد و مشاور ارشد رييس‌جمهور پيشين امريكا كوشيد با استفاده از همين ابزار يعني توليت مسجدالاقصي اردن را تحريك به نقش‌آفريني كند. يكي از دلايل عدم همراهي اردني‌ها نيز همين بود كه آنها مايل به از دست دادن توليت مسجدالاقصي حتي به نفع سعودي‌ها نبودند چه رسد به صهيونيست‌ها. زيرا آنها نيز در اين مقوله خود را همانند سعودي‌ها خادم حرم شريف قدس مي‌دانند و اين موضوع در كنار دلايل ديگري نظير افزايش ميزان مهاجرت فلسطيني‌ها به اردن در اثر واقعيت گرفتن اين شوخي باعث شد كه عمان با معامله قرن همكاري نكند. برخي ناظران معتقدند تلاشي كه اخيرا براي كودتا در اردن اتفاق افتاد مي‌تواند ريشه در همين عدم همراهي با خواسته امريكاي ترامپ داشته باشد.
در عرصه بين‌المللي قطعنامه‌ها و مصوبات مشخصي از سوي سازمان ملل متحد پيرامون موضوع قدس وجود دارد كه بايد محترم شناخته شود اما در سال‌هاي اخير رفتار دونالد ترامپ مبني بر انتقال سفارت ايالات متحده در اسراييل به اين شهر، باعث شد اين مصوبات نقض شوند كه اين خود محلي براي كار حقوقي عليه دولت امريكا و رژيم صهيونيستي است. نگاه يكجانبه‌گرايانه دولت او باعث شد اسراييل بيش از پيش احساس آزادي عمل در موضوع تجاوز به حقوق فلسطيني‌ها داشته باشد و ريشه بسياري از مشكلات امروز را بايد علاوه بر زياده‌خواهي اين رژيم و شخص نتانياهو در سياست‌هاي دولت پيشين ايالات متحده جست. با روي كار آمدن دولت بايدن در امريكا كه علاقه‌مند است مسائل و مشكلات از طريق راهكارهاي چند جانبه حل‌‌وفصل شود و به نظر مي‌رسد رويكرد دولت او بسيار معقول‌تر از رويكرد يكجانبه‌گرايانه دولت پيشين باشد، شرايط كمي تغيير كرده است. سران رژيم صهيونيستي كه تغيير شرايط را درك كرده‌اند مي‌خواهند گام‌هايي فوري و مهم در راستاي دستيابي به اهداف‌شان در معامله قرن در زمينه تغييرات جمعيتي اين شهر بردارند و اين تلاش نامشروع با حساسيت ويژه جوانان فلسطيني و مردم منطقه روبرو شده است. اين جوانان كه هويت ديني و سرزميني‌شان وابسته به قدس و مسجدالاقصي است، در مقابل اقدامات اسراييل ايستاده‌اند و به باور من اين ايستادگي مي‌تواند موثر باشد.
اسراييل امروزه از يك‌سو با مشكلات داخلي بي‌شماري مواجه است و بحران‌هايي جدي را در موضوع تشكيل دولت تجربه مي‌كند و از سوي ديگر در عرصه بين‌المللي با دولت بايدن روبرو است كه نمي‌خواهد اسراييل آن آزادي عمل سابق را داشته باشد. اين وضعيت باعث شده كه دست تل‌آويو براي هرگونه قانون‌شكني باز نباشد و اكنون كه با مقاومت جوانان فلسطيني، اقدامات نامشروع و وحشيانه اسراييل در قدس انعكاسي جهاني پيدا كرد، مي‌توان اميد داشت كه اين‌بار اسراييل مجبور به عقب‌نشيني شود. در اين موضوع هم اتحاديه اروپا، هم سازمان ملل متحد، هم كشورهاي منطقه و هم امريكا واكنش نشان دادند كه ثابت مي‌كرد تل‌آويو اين‌بار مانند گذشته موفق نمي‌شود كه حقوق فلسطيني‌ها و مسلمانان را حتي با اقدامات شكلي نظير تشكيل دادگاه پايمال كند.
مجموعه عوامل نشان مي‌دهد كه برخلاف دوره ترامپ كه دو قطبي‌ها و به ويژه دو قطبي‌هاي كاذب در دنيا شكل مي‌گرفت و واشنگتن نيز بر آتش اختلافات مي‌دميد، اكنون شرايط به گونه‌اي است كه اگر همه كشورهاي منطقه و جهان درصدد احياي ثبات و آرامش بين‌المللي برآيند و حل نسبي اختلافات از طريق ايستادگي در برابر قانون‌شكنان گفت‌وگو در دستور كار قرار گيرد، در سايه كرونا كه يك تهديد جهاني است و همه نياز به همكاري دارند وضعيت جهان تا حدودي تغيير خواهد كرد و دنياي مطبوع‌تر و مطلوب‌تري خواهيم داشت. ان‌شاءالله!