احزاب مخالف نتانياهو به ائتلاف نزديك شدند
پايان سلطه 12 ساله بي بي
شهاب شهسواري
12 سال حاكميت بلامنازع بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم اشغالگر سرزمين فلسطين با توافق جديدي كه ميان يايير لاپيد و نفتالي بنت شكل گرفته است در آستانه پايان قرار دارد. روز جمعه شبكه ۱۲ تلويزيون اسراييل به نقل از يك منبع آگاه بدون نام از توافق ميان رهبران احزاب يش‌عتيد و يمينا براي تشكيل ائتلاف تغيير با هدف كنار گذاشتن بنيامين نتانياهو از قدرت خبر داد. يايير لاپيد، سياستمدار راستگراي ميانه و مجري پيشين تلويزيون كه در انتخابات فروردين ماه سال جاري توانست با كسب ۱۷ كرسي در پارلمان رژيم اشغالگر به دومين حزب اصلي كنست تبديل شود بعد از آنكه نتانياهو از تشكيل دولت در پي انتخابات باز ماند از سوي رييس اين رژيم مسوول تشكيل كابينه شده است. رسانه‌هاي اسراييلي از پيشرفت در مذاكرات لاپيد با احزاب چپ‌گرا از جمله كارگر و مرتص خبر مي‌دهند و همزمان شبكه ۱۲ تلويزيون اسراييل گفته است كه نفتالي بنت، وزير جنگ پيشين رژيم و رهبر حزب راستگراي يمينا با 7 كرسي در پارلمان آمادگي خود را براي پيوستن به ائتلاف تحت رهبري لاپيد اعلام كرده است.
يايير لاپيد فقط تا چهارشنبه هفته جاري فرصت دارد تا اكثريت ۶۱ نماينده كنست را براي تشكيل دولت خود همراه كند. اگر دومين نامزد تشكيل دولت هم موفق به تامين آراي لازم نشود، آنگاه نمايندگان كنست ۲۱ روز فرصت دارند تا خودشان فردي را براي نخست‌وزير برگزينند وگرنه براي پنجمين بار در دو سال گذشته، سرنوشت تشكيل دولت در سرزمين‌هاي اشغالي به انتخابات زودهنگام سپرده خواهد شد. بر اساس گزارش كانال ۱۲ تلويزيون اسراييل، نفتالي بنت، رهبر حزب يمينا با ايده تشكيل دولتي با نخست‌وزيري دوره‌اي همراهي نشان داده است. پيش از اين گزارش شده بود كه لاپيد آمادگي دارد كه نه تنها ايده نخست‌وزيري دوره‌اي ميان خود و بنت را به حزب يمينا پيشنهاد دهد بلكه حتي حاضر است دوره اول نخست‌وزيري دو ساله را به نفتالي بنت بسپارد. بر اساس اين گزارش قرار است نفتالي بنت به زودي موافقت رسمي خود با مشاركت در ائتلاف را طي روزهاي آينده اعلام كند و تشكيل دولت تا پيش از پايان هفته آينده نهايي شود. به نوشته رسانه‌ها توافق شده كه نفتالي بنت يك دوره دو ساله نخست‌وزير رژيم باشد و بعد از آن نيز مدت 3 ماه همچنان نخست‌زيري دولت چرخشي را ادامه دهد و پس از آن يايير لاپيد از سپتامبر ۲۰۲۳ كار خود را به عنوان نخست‌وزير آغاز كند.
با اين حال همه اطرافيان نفتالي بنت با اين ايده همراه نيستند. آيلت شاكيد، نفر دوم حزب يمينا از جمله مخالفان ائتلاف با احزاب چپ‌گراست و ممكن است از حق وتوي خود براي جلوگيري از اجراي توافق ائتلاف استفاده كند. به نوشته رسانه‌هاي اسراييلي شاكيد معتقد است كه ائتلاف با احزاب چپ‌گرا باعث رويگرداني راي‌دهندگان راست‌گرا و مذهبي مي‌شود كه ترجيح مي‌دهند يك فرد محافظه‌كار مانند نتانياهو رياست دولت را بر عهده داشته باشد. بر اساس گزارش شبكه ۱۳ تلويزيون اسراييل يكي ديگر از ۷ نماينده حزب يمينا در كنست، نئير اورباخ هم با اين توافق مخالفت كرده است. روز جمعه پيش از انتشار گزارش‌ها در مورد توافق بنت با لاپيد، بنيامين نتانياهو با انتشار ويديويي در شبكه‌هاي اجتماعي تلاش‌هايش براي به شكست كشيدن توافق احتمالي ميان رقبا را افزايش داد. در اين ويديو نتانياهو مدعي شده كه نفتالي بنت ابتدا به او قول داده بود كه در يك دولت با نخست‌وزير چرخشي مشاركت كند اما حالا به آن سمت غش كرده و قصد دارد، توانش را در اختيار «يك دولت چپ‌گرا» قرار دهد. نتانياهو همچنين به گيدئون سعر، هم‌حزبي پيشين و منتقد خود پيشنهاد داده كه در صورت ائتلاف با خودش به او فرصت نخست‌وزيري در يك كابينه دوره‌اي خواهد داد. با اين حال از آنجا كه حزب اميد نو و سعر با شعار جايگزيني نتانياهو و كنار زدن او از قدرت وارد انتخابات شده بودند، بعيد است كه حتي در صورت تجديد فرصت نتانياهو براي تشكيل دولت، باز هم با چنين پيشنهادي موافقت كنند. به نوشته رسانه‌ها هر چند گيدئون سعر در كابينه ائتلافي يايير لاپيد فرصت نخست‌وزيري ندارد اما پيشنهاد دريافت وزارت دادگستري به او شده است. تا لحظه تنظيم اين گزارش مقام‌هاي رسمي دو حزب يمينا و يش عتيد هنوز واكنشي به اين خبر نشان نداده‌اند اما به نوشته روزنامه هاآرتص نفتالي بنت شنبه شب بعد از پايان تعطيلات آخر هفته شبات يا صبح روز يكشنبه بيانيه‌اي در اين مورد صادر مي‌كند. به گزارش راديو كان اسراييل مقام‌هاي حزب ليكود هم معتقدند كه توافق ميان دو حزب دوم و سوم كنست براي تشكيل ائتلاف نهايي شده و شنبه شب يا يكشنبه اعلام مي‌شود.
نتانياهو در طول دو سال گذشته 4 بار براي كسب اكثريت كرسي‌هاي كنست تلاش كرده است اما بعد از ۱۲ سال نخست‌وزير در تازه‌ترين انتخابات تنها يك چهارم كرسي‌هاي كنست به حزب او و كمتر از ۳۰ كرسي ديگر به احزاب طرفدارش رسيد. با اين حال بسياري از سياستمداراني كه پيش از اين متحد طبيعي نتانياهو در جناح راست تلقي مي‌شدند اكنون به رقباي او تبديل شده‌اند. آويگدور ليبرمن، رهبر حزب يسراييل بيتينو كه پيش از اين وزارت جنگ در كابينه نتانياهو را بر عهده داشت، سه دوره است كه كاملا از او فاصله گرفته است. گيدئون سعر يكي از نمايندگان پيشين حزب ليكود به رهبري نتانياهو هم در انتخابات اخير حزب جديدي با عنوان اميد نو تشكيل داد و به عنوان رقيب حزب ليكود و نتانياهو وارد عرصه انتخابات شد. نفتالي بنت هم كه در دوره‌هاي پيش با اعضاي حزبش همواره به عنوان متحد طبيعي نتانياهو در كابينه حضور داشت حالا به عنوان تاجبخش اصلي دولت آينده ممكن است در ائتلاف مقابل حضور پيدا كند. حزب آبي سفيد هم كه در انتخابات پيشين به رغم تلاش براي كنار زدن نتانياهو عاقبت وارد يك دولت ائتلافي با او شد حالا ممكن است از دولتي تحت رهبري لاپيد حمايت كند احزاب يمينا، آبي سفيد، يسراييل بيتينو و اميد نو مجموعا ۲۸ كرسي از ۱۲۰ كرسي كنست را در اختيار دارند كه با مجموع ۱۷ كرسي حزب يش عتيد باز هم ۱۶ كرسي با تشكيل يك اكثريت فاصله خواهند داشت.
نقش احزاب چپ و عربي
يكي از عمده‌ترين بازيگران در تشكيل يك دولت جديد مخالف نتانياهو، دو حزب ميرتس و فهرست واحد عربي هريك با 4 كرسي در كنست خواهند بود. ائتلاف واحد عربي يا رام در پي انتخابات اخير حاضر به موضع‌گيري در مورد مشاركت در دولت نشده است. اما در صورتي كه احزاب مخالف نتانياهو بخواهند دولتي تشكيل دهند، نيازمند حمايت اين دو حزب خواهند بود. يكي از موانع مهم در برابر ائتلاف با احزاب چپ‌گرا و عربي، مخالفت نمايندگان راستگراي دو حزب اميد نو و يمينا با اين ائتلاف است. تاكنون تعدادي از نمايندگان دو حزب يمينا و اميد نو اعلام كرده‌اند به ائتلافي كه دو حزب عربي و چپ در ان عضو باشند، راي نمي‌دهند. علاوه بر ۸ كرسي دو حزب چپ و عربي كنست، يايير لاپيد در طول هفته‌هاي گذشته توانسته موافقت حزب كارگر با 7 كرسي براي تشكيل دولت ائتلافي را جلب كند. در مذاكرات يايير لاپيد براي ائتلاف، سهم نخست‌وزيري دوره‌اي براي حزب يمينا، وزارت دادگستري براي حزب اميد نو و وزارت دارايي براي ييسراييل بيتينو كناره گذاشته شده است. نتزان هورويتز، رهبر حزب چپ‌گراي ميرتس هم وعده وزارت بهداشت را از لاپيد گرفته است.