واليبال و تكرار مكررات
راه رفتن روي اعصاب مخاطبان كي تمام مي‌شود؟
سامان سعادت
باخت تيم ملي واليبال ايران در نخستين بازي خود در ليگ ملت‌ها تنها اتفاق تكراري روز جمعه نبود؛ تيم ايران سال‌هاست در اكثر تورنمنت‌ها كارش را با شكست آغاز مي‌كند. آنچه حتي بيشتر تكراري به نظر رسيد حضور بهزاد كاوياني به عنوان مجري برنامه توپ و تور و جواد محتشميان به عنوان مجري كارشناس بود.
تقريبا هر كس كه واليبال را در ايران دنبال مي‌كند به خوبي مي‌داند سال‌هاي سال است تركيب اين برنامه كه كارش پخش انحصاري رقابت‌هاي واليبال تيم ملي ايران است، تغييري نكرده. علاوه بر اين نه تنها آدم‌هاي توپ و تور عوض نشدند، بلكه ذهنيت و زبان آنها هم به‌روز نشده. يعني مي‌توان صحبت‌هاي بهزاد كاوياني را از هر برنامه‌اي برداشت و در يك برنامه ديگر كه مربوط به يك بازي ديگر است قرار داد و مشكلي هم پيش نيايد. جملات تكراري كاوياني نظير «عملكرد خوب بچه‌ها» يا «گرفتن يك ست از ژاپن و كره آرزوي ما بود» يا چيزهايي از اين دست واقعا حوصله هر مخاطبي را سر مي‌برد. از آن نااميدكننده‌تر گزارشگر بازي جواد محتشميان است.
جواد محتشميان سال‌هاست گزارشگري بازي‌هاي تيم ملي واليبال را به نام خودش سند زده و تنها گاهي اجازه مي‌دهد كيومرث كرده هم چند بازي را گزارش كند. اين گزارشگر قديمي با همان ذهنيت‌هاي چند دهه قبل مسابقات را روايت و آناليز مي‌كند و هميشه بزرگ‌ترين تحليلش رسيدن يا نرسيدن دريافت اول به پاسور است و مهم‌ترين كشفش بخش‌پذيري امتيازات دو تيم به يك عدد خاص. جز اين يكسري اطلاعات اضافي و تكيه كلام‌هاست كه در طول بازي مدام تكرار مي‌شود. مثلا اگر بازي به ست پنجم كشيده شود، بينندگان حداقل پنج بار طول و ارتفاع تور واليبال را از سوي گزارشگر بازي مي‌شنوند. البته گاهي محتشميان در قامت منتقد سرمربي تيم ملي هم ظاهر مي‌شود و دستورات تاكتيكي‌اش را از راه دور روانه سالن برگزاري مسابقات مي‌كند. هنوز انتقادهاي عجيب او از كواچ و كولاكوويچ در جريان مسابقات جهاني يا ليگ ملت‌ها از ياد طرفداران واليبال نرفته است.
بحث گزارشگري مسابقات ورزشي در صداوسيما سال‌هاست كه تبديل به يك چالش شده است. همان‌طور كه گزارشگراني مثل خياباني، عليفر، يوسفي، سيانكي و چند نفر ديگر در فوتبال روي اعصاب هواداران قدم مي‌زنند و كار را به جايي مي‌رسانند كه برخي ترجيح مي‌دهند بي‌صدا بازي‌ها را ببينند، در واليبال ديگراني هستند كه اين بلا را سر مخاطب بياورند. سوال مهم از برنامه‌سازان صداوسيما اين است كه در تمام اين سال‌ها آيا يك گزارشگر ديگر براي مسابقات واليبال تربيت نشده؟ آيا هيچ‌وقت به فكر نيفتادند اجراي برنامه‌هاي پخش مسابقات واليبال را با شخص ديگري امتحان كنند؟ اينكه يك نفر سال‌هاي سال برنامه‌اي را به يك سبك و روش اجرا كند چه چيزي جز ملال براي مخاطبان به همراه مي‌آورد؟ بحث پيشكسوتي، خاك صحنه خوردن، استادي و همه اينها سر جايش اما چه زماني قرار است نسل جديد گزارشگران رشته واليبال به تلويزيون راه پيدا كنند؟
واليبال هرچند هيجان‌انگيز و سريع، خودش رشته پرتكراري است. در هر ست هر نقشه و هر اكت بازيكنان بارها و بارها تكرار مي‌شود. سرويس، دريافت، پاس و ضربه مدام از اين زمين به آن زمين مي‌رود. در چنين شرايطي اگر قرار باشد ساير اجزاي برنامه هم به اين تكرار اضافه كنند چيزي از جذابيت‌هاي اين رشته براي بينندگان باقي نمي‌ماند.