پرنده‌شناس فروتن
ابوالقاسم خالقي‌زاده
آشنايي من با جناب آقاي مهندس ادهمي به‌طور غيرمستقيم از ابتداي دهه 1370 خورشيدي آغاز شد، زماني كه دانشجوي كارشناسي رشته شيلات و محيط زيست بودم. بر پايه علاقه به حيات‌وحش ايران از سال‌هاي كودكي در دوره دانشجويي به دنبال يك نسخه از كتاب پرندگان ايران نوشته درك اسكات، علي ادهمي‌ميرحسيني و حسين مروج‌همداني مي‌گشتم. در آن سال‌ها اين كتاب همچون قرآن براي مسلمانان براي هر علاقه‌مند به حيات‌وحش و پرندگان ايران ضروري بود چراكه حاصل تلاش‌هاي ميداني پرنده‌شناسان برجسته ايراني با راهنمايي دكتر اسكات بود. كاربرد اين كتاب تا چندين سال ادامه داشت و نام پرندگان، پراكنش و وضعيت گونه‌ها در ذهن‌ها حك شده بود. با توجه به شناختي كه از جناب آقاي مهندس ادهمي‌دارم، ايشان تلاش‌هاي ارزنده براي گردآوري نام‌هاي محلي پرندگان ايران در سال‌هاي پيش از انقلاب اسلامي انجام دادند كه همين موضوع باعث ماندگاري بسياري از نام‌هاي فارسي پرندگان شده است كه در نسخه اول كتاب پرندگان ايران به چاپ رسيد. به هر روي گذر زمان باعث شد كه پرنده‌شناسان كشور در قالب كارشناسان سازمان حفاظت محيط زيست به نام‌هاي جناب آقاي مهندس علي ادهمي ميرحسيني، دكتر جمشيد منصوري، دكتر بهروز بهروزي‌راد با همراهي برخي از كارشناسان ديگر تلاش كرده، ويرايش جديدي در مورد پرندگان ايران فراهم كنند. در مورد ويرايش نام‌هاي فارسي، انگليسي و لاتين گونه‌ها، جناب آقاي مهندس ادهمي، مديريت گروه نامگذاري پرندگان ايران براي نشست‌هاي برگزارشده در فرهنگستان زبان و ادب فارسي را به عهده داشتند. ايشان با اشراف به نام‌هاي محلي دانش ارزنده در مورد فرهنگ و ادب فارسي در مورد نام‌هاي پرندگان و نيز آگاهي از تغييرهاي تكاملي و رده‌بندي گونه‌ها توانستند همراه با ديگران كارشناسان ارجمند، موفقيت ارزشمندي در ويرايش نويني از نامگذاري پرندگان ايران به دست آورند. نتيجه بخشي از اين تلاش‌ها دركتاب دانشنامه پرندگان كه توسط فرهنگستان زبان فارسي به چاپ رسيده است، ديده مي‌شود. بخشي از اين دستاورد در همايشي در دانشگاه تهران ارايه شد. همچنين نمود اين ويرايش جديد نامگذاري پرندگان در نسخه نخست كتاب پرندگان ايران تاليف دكتر جمشيد منصوري كه در سال 1379 به چاپ رسيد، ديده مي‌شود. سپس در دهه 1380 خورشيدي با افزوده شدن چندين گونه به پرندگان ايران و نياز به ارايه آخرين تغييرات در فهرست پرندگان ايران، نتيجه آن با همكاري دكتر اسكات و مهندس ادهمي‌در قالب يك مقاله منتشر شد. با توجه به تجربه‌هاي ارزنده ايشان در مورد پرندگان ايران، ايشان از همان سال آغازين بنيان‌گذاري (1387) كميته ثبت پرندگان ايران به عنوان مشاور اين كميته برگزيده شدند و مشورت و همفكري براي يافتن نام فارسي مناسب در مورد گونه‌هاي جديدي كه براي كشور ايران افزوده مي‌شوند يا يافتن پيشينه نامگذاري پرندگان ايران همچنان ادامه دارد. ايشان همچنين از سال 2008 ميلادي در انجمن پرنده‌شناسي خاورميانه، مشاور كشوري براي ايران هستند. مهندس ادهمي در بيش از نيم سده گذشته هميشه با فروتني و به دور از ذره‌اي خودستايي در راه انجام وظيفه، دانش‌افزايي و آموزش به ديگران تلاش كردند. جا دارد كه به شايستگي از همه تلاش‌هاي ارزشمند و گران‌سنگ اين مرد بزرگ سپاسگزاري كنيم.