فرناز حيدري
در حال حاضر 3 هزار و 650 محيطبان در مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محيط زيست مشغول خدمت هستند. از ابتداي تاسيس سازمان حفاظت محيط زيست تا به امروز، 145 محيطبان در راه حفاظت از محيط زيست كشته و 307 نفر نيز مجروح شده‌اند. روزنامه اعتماد مدت‌هاست كه زواياي مختلف شغل محيط‌باني و دغدغه‌هاي آنها را دنبال مي‌كند. در طول اين مدت، با محيط‌بان‌هايي صحبت شده كه به‌رغم گله‌‌مندي، تمايلي به فاش شدن نام‌شان ندارند. تعدادي از اين دغدغه‌ها جدي و البته زمينه‌ساز مصاحبه اخير با سرهنگ جمشيد محبت‌خاني، فرمانده يگان حفاظت سازمان محيط زيست بوده. آنچه در ادامه مي‌خوانيد شرح كامل اين گفت‌وگو است.
در فروردين سال جاري عنوان شد كه موضوع جيره غذايي محيط‌بانان (استحقاقي ماهانه)، در بودجه پيش‌بيني شده و پس از تصويب نهايي لايحه در مجلس اعمال خواهد شد، اما حالا تعدادي از محيط‌بان‌ها خبر از عدم پرداخت چندين ماهه جيره غذايي مي‌دهند و مي‌گويند كه نه‌تنها 450 هزار توماني كه وعده داده شده بود، پرداخت نشده بلكه مواردي مانند ميوه و مرغ هم از جيره غذايي برخي از پاسگاه‌ها به‌طور كل حذف شده‌اند؛ علت چيست و مشكل كجاست؟
اجازه دهيد كه با توجه به نزديك بودن روز ملي محيطبان، ابتدا موضوعي را مطرح كنم. روز ملي محيطبان مصادف با ولادت حضرت امام رضا عليه‌السلام است و ان‌شاءالله مراسمي را هم در اين روز برگزار خواهيم كرد. مساله‌اي كه محيط‌بان‌ها خيلي پيگير آن هستند، ثبت روز محيطبان در تقويم كشور است. البته كارهاي خوبي انجام شد و رييس محترم جمهور هم روي نامه درخواستي ما از طريق آقاي دكتر كلانتري، دستور دادند كه روز ملي محيطبان در تقويم رسمي كشور ثبت شود. اما الان 2 يا 3 ماه از دستور ايشان گذشته ولي هنوز اقدام خاصي صورت نگرفته، اميد داشتيم كه امسال در روز ملي محيطبان اين مساله به صورت رسمي اعلام شود اما گويا هنوز در حوزه‌هاي اداري كار حل نشده لذا درخواست مي‌كنم كه حوزه‌هاي مربوطه اين كار را تسريع كنند كه بتوانيم امسال در روز ملي محيطبان، اين مژده را به محيط‌بان‌ها بدهيم. اما به سوال شما در مورد جيره غذايي برگردم، محيط‌بانان عزيز به جز فرمانده‌ها به صورت شبانه‌روزي و شيفتي خدمت مي‌كنند. شيفت‌ها به اين صورت است كه به عنوان مثال دو روز را بايد سر خدمت باشند، دو روز براي استراحت مي‌روند يا سه روز هستند و سه روز براي استراحت مي‌روند و سقف خدمت در مناطق بسيار دور هم تا 5 روز استراحت و 5 روز خدمت تعريف شده. اين سقف را با توجه به هزينه حمل‌ونقل و اياب‌وذهاب تعيين كرديم كه از آن طرف هم خانواده‌ها به دليل نبود سرپرست‌هاي خانوار آسيب نبينند. زماني كه نيرويي را 24 ساعت در محل كار نگه مي‌داريم، بايد 3 وعده صبحانه، ناهار و شام داده شود. اشكالي كه براي محيط‌بان‌هاي سازمان محيط زيست وجود داشت، اين بود كه در بحث جيره غذايي محيطبان را مانند كارمند ديده بودند يعني فقط وعده ناهار در نظر گرفته شده بود در حالي كه 2 وعده صبحانه و شام هم هست، البته دست‌اندازهاي اداري وجود داشت اما خيلي تلاش كرديم تا اينكه در نهايت گفته شده جيره غذايي همه محيط‌بان‌ها از امسال ماهي 450 هزار تومان خواهد بود؛ بنابراين از اول فروردين اين مبلغ بايد پرداخت شود. اين مساله هم در بودجه آمده و لحاظ شده اما با توجه به اينكه هنوز ماه‌هاي اول سال و بهار است، تاخير ايجاد شده كه آن هم قطعا به زودي حل خواهد شد.
برخي از محيط‌بان‌ها انتظار دارند كه اين پول دست‌كم در فيش حقوقي آنها تعريف شود كه مطمئن باشند حتما پرداخت مي‌شود، آيا به اين شكل خواهد بود؟
خير، اين‌طور نخواهد بود بلكه 450 هزار تومان جيره غذايي اختصاص داده خواهد شد. سطح و نوع هزينه به اين صورت است كه سازمان پول را تحويل مديران استاني مي‌دهد و مدير استان موظف است كه بهترين كالا را با كمترين قيمت خريداري كند چون خريدها هم به صورت گروهي و كلان هست. بنابراين جيره غذايي (برنج، ماكاروني و كنسرو و مواد لازم) براي هر محيطبان ماهي 450 هزار تومان در نظر گرفته شده. امروز هم اين مساله را از طريق يكي از معاون‌‌ها پيگيري كرديم و به زودي انجام مي‌شود بنابراين از تاريخ اول فروردين 1400 اين جيره غذايي براي محيط‌بان‌ها به استان‌ها پرداخت خواهد شد.
در برخي استان‌ها مانند گيلان به محيط‌بان‌ها كارت داده بودند و محيط‌بان‌ها از فروشگاه‌هايي خاص خريد مي‌كردند، چرا الان ديگر اين كارت‌ها فعال نيست؟ ضمن اينكه چرا هزينه خريد براي محيط‌بان‌ها و پاسگاه‌ها به مديران استان‌ها داده مي‌شود در حالي كه تعدادي از محيط‌بان‌ها از اين مساله هم استقبال نكرده‌اند؟
در همه استان‌ها فرمانده يگان داريم. مدير كل استان، بسته به صلاحديد، فردي را پيشنهاد مي‌كند و حكم انتصاب فرمانده محيط‌باني بعد از تاييد نهايي توسط فرمانده يگان حفاظت محيط زيست صادر مي‌شود. فرمانده يگان استان موظف است كه مشكلات محيط‌بان‌ها را جمع‌بندي كند و ما را در جريان قرار دهد چنانچه اين 450 هزار توماني هم كه واريز مي‌كنيم، بايد با هماهنگي محيط‌باني باشد تا پول دقيقا با عنوان جيره غذايي هزينه شود. ممكن است كه استاني براي تامين جيره غذايي با فروشگاهي بزرگ مانند رفاه يا شهروند هماهنگ كند و كارت صادر كند كه محيط‌بان‌ها مواد غذايي مورد نياز را از آن فروشگاه‌ها تامين كنند. اين موضوع سليقه هر استان است اما مهم براي من اين است كه مبلغ 450 هزار تومان براي همه محيط‌بان‌هاي استان تحويل داده شود. من خودم روي اين موضوع به صورت جدي نظارت خواهم كرد. اما بحث كارت رفاهي، موضوعي جدا و مكمل حقوق است. قبلا هزينه آن به كارتي واريز مي‌شد اما الان به صورت‌هاي مختلف پرداخت مي‌شود. چنانچه يك ماه پيش به همه محيط‌بان‌هاي كشور، يك ميليون تومان كارت خريد از همه فروشگاه‌هاي سراسر كشور داده شد كه همه محيط‌بان‌ها هم تحويل گرفتند. اين ديگر آن جيره غذايي نيست بلكه رفاهي است و با استفاده از آن محيط‌بان‌ها مي‌توانند براي خود و خانواده‌هاي‌شان هزينه كنند. اما جيره غذايي بايد در پاسگاه محيط‌باني و زماني كه محيطبان در پاسگاه است، تحويل داده شود.
وضعيت كاري محيط‌بان‌هاي قراردادي (بيش از 400 محيطبان) مشخص نيست مخصوصا در زمينه حقوق و بيمه اغلب شرايط مساعدي ندارند و مي‌گويند كه ممكن است بعد از سال‌ها زحمت ناگهان بيكار شوند، برخي از اين محيط‌بان‌ها سابقه بيش از 10 سال خدمت دارند؛ نتيجه كار اين محيط‌بان‌ها الان به كجا رسيده؟
4 گروه محيطبان داريم؛ يك گروه محيط‌بان‌هاي رسمي، يك گروه پيماني، يك گروه قراردادي و يك گروه هم طرحي هستند. در مورد دو گروه اول رسمي و پيماني مشكلي وجود ندارد، به عنوان مثال در مورد بيمه تكميلي و بند 10 ماده 68 چنانچه از پيش قول داده بودم، وعده‌ها انجام شده. در حكم حقوقي ارديبهشت سال جاري هم معوقه فروردين به همه محيط‌بان‌هاي رسمي و پيماني پرداخت خواهد شد. قراردادي‌هايي كه شما اشاره كرديد، باز وضعيت بهتري از طرحي‌ها دارند. محيط‌بان‌هاي قراردادي آن محيط‌بان‌هايي هستند كه يك شناسه دارند و به نوعي يك مناسبات مالي هم با سازمان محيط زيست دارند. حقوق اين گروه حدود 80 الي 85 درصد بايد با دو گروه اول تطبيق داشته باشد كه البته امسال يك همسان‌سازي هم صورت گرفت. در حقوق قراردادي‌ها ارديبهشت‌ماه امسال افزايش خوبي داشتيم. مشكل اصلي الان محيط‌بان‌هاي طرحي هستند يعني محيط‌بان‌هايي كه توسط ادارات كل براي يك طرح خاص دعوت به كار شده‌اند. اين طرح‌ها مي‌تواند يك يا دو سال يا حتي بيشتر باشد و بسته به زمان طرح و انجامش شرايط فرق مي‌كند. بعضي از طرحي‌ها حتي از سازمان‌هاي ديگر هستند و صرفا براي انجام طرح خاصي دعوت به كار مي‌شوند. اين گروه چهارم هيچ شناسه‌اي ندارند و الان ما در بيمه آنها به مشكل برخورده‌ايم چون نمي‌توانيم آنها را بيمه كنيم. در نتيجه اگر نيرو و كار تكميل شود، اين افراد بايد محل خدمت را ترك كنند.
اما در مورد حدود 500 نفر محيطبان قراردادي سال گذشته مكاتباتي انجام شد، تا الان 3 بار مكاتبه شده كه بتوانيم آنها را توسط آزمون در سهميه 250 نفر قرار دهيم. بعضي از اين محيط‌بان‌ها، نيروهاي بسيار خوب ما هستند و گاه سابقه 10 الي 20 سال خدمت دارند؛ حتي حاضر هستيم كه يك بار ظرفيت 250 نفر را كامل به آنها اختصاص دهيم اما به هر حال سازمان اداره استخدامي هنوز اين موضوع را از ما نپذيرفته، مكاتبه‌اي هم كه به امضاي رييس سازمان انجام شده، هنوز جوابي دريافت نكرده كه بتوان براساس آن اين 500 نفر را با يك آزمون و مناسباتي خاص تبديل به رسمي يا پيماني كرد. بنابراين با توجه به اينكه جذب نيروي محيطبان فقط از طريق آزمون و مصاحبه است لذا قانون و دستورالعمل‌ها الان اين اجازه را نمي‌دهد تا بتوانيم حمايتي را كه مي‌خواهيم از آنها داشته باشيم.
برخي از محيط‌بان‌ها مي‌گويند كه حدود 400 هزار تومان از حقوق آنها كم شده و حق كشف و اضافه‌كار هم دريافت نمي‌كنند؛ دليل اين مساله چيست؟ سازمان محيط زيست اعلام كرده كه 50 درصد به حقوق محيط‌بان‌ها اضافه شده اما به جاي آن گويا يك 35 درصد و يك 15 درصد كم شده، دليل چيست؟
من اين مساله را رد مي‌كنم و نمي‌دانم توسط چه شخص يا احيانا شهرستان خاصي مطرح شده اما برابر با بررسي ما چنين چيزي صحت ندارد چون همه كارمندان دستگاه‌هاي دولتي هر سال فروردين يا ارديبهشت، برابر ضريب تورم يك افزايش حقوقي دارند. امسال اين افزايش حقوق 25 درصد عنوان شده و ما امسال به جز 25 درصد، با همكاري همه عزيزان به ويژه سازمان اداري و استخدامي كه شخصا از آنها تشكر مي‌كنم، توانستيم بند 10 ماده 68 را در فيش محيط‌بان‌ها ثبت كنيم و اين همان موردي است كه محيط‌بان‌ها آن را به صورت عرفي به اسم 35 درصد مي‌شناسند. اين مورد تا الان نبود و كارشناسان سازمان آن را دريافت مي‌كردند اما به محيط‌بان‌ها تعلق نمي‌گرفت چون اين‌طور عنوان مي‌شد كه مدرك تحصيلي محيط‌بان‌ها ديپلم است و كارشناس نيستند. سال گذشته براي اين مورد واقعا تلاش‌هاي بسياري صورت گرفت و در نهايت سازمان اداري و استخدامي در بهمن‌ماه به سازمان محيط زيست مجوز داد كه محيط‌بان‌ها هم مي‌توانند مانند كارشناس‌ها طبق بند 10 ماده 68 اين 35 درصد را دريافت كنند. اين هم يكي از آرزوهاي من بود كه خوشبختانه بعد از تلاش‌هاي بسيار محقق شد و افزايش حقوق محيط‌بان‌هاي رسمي و پيماني را مضاف بر آن 25 درصد در پي داشت.
هفته گذشته هم كه بازديد داشتم از محيط‌باني پرس‌وجو كردم و دريافتم كه 3 ميليون و خرده‌اي دريافتي‌شان بوده و الان ميزان دريافتي به 6 ميليون و 200 ارتقا پيدا كرده. اين گله‌هايي كه الان شما مي‌كنيد، فكر كنم توسط محيط‌بان‌هاي طرحي و قراردادي مطرح شده چون براي آنها نمي‌توانيم بند 10 ماده 68 را اعمال كنيم. آنها با يگان حفاظت ارتباط ندارند بلكه ارتباط آنها با استان‌ها است. به شخصه در خيلي موارد شرمنده اين عزيزان هستم چون خيلي‌هاي‌شان موثر و خوب كار مي‌كنند اما الان نمي‌توانم براي آنها كاري انجام دهم و تنها راه اين است كه از طريق آزمون رسمي و پيماني شوند.
اين را هم بگويم كه براي محيط‌بان‌ها طي سال گذشته آن افزايش 50 درصدي اضافه شد، در نتيجه از ابتداي سال 98 تاكنون براي نيروهاي رسمي و پيماني با آن ضريبي كه دولت دارد، افزايش حقوق 140 درصد بوده است.
اضافه كار و حق‌الكشف كه محيط‌بان‌ها به عنوان گله مطرح مي‌كنند، موضوعش چيست؟
اضافه‌كار و جيره غذايي براي امسال پيش‌بيني شده، سال گذشته نبود اما امسال پيش‌بيني كرده‌ايم و پرداخت خواهد شد. ممكن است كه دير و زود داشته باشد اما سوخت و سوز ندارد. محيط‌بان‌ها در اين 4 سالي كه خدمت‌شان بوده‌ام، مي‌دانند كه يا قول نداده‌ام يا اگر داده‌ام عمل كرده‌ام.
حق‌الكشف هم بايد از طريق خزانه كل پرداخت شود، تا الان پيگيري‌هاي ما نتيجه نداده و اگر نتيجه دهد انجام مي‌دهيم.
با توجه به اينكه در فصل آتش‌سوزي‌هاي طبيعي هستيم، يگان سازمان چه آموزش‌ها و تجهيزاتي را براي اطفاي حريق پيش‌بيني كرده؟
آتش‌سوزي يكي از مسائلي است كه از ارديبهشت‌ماه چالش ما با آن شروع مي‌شود و تقريبا تا شهريورماه درگير هستيم. براساس بررسي‌اي كه در اتاق فكر انجام شد، به اين نتيجه رسيديم كه اگر بخواهيم تعداد آتش‌سوزي‌ها هر سال نسبت به قبل كمتر شود، چند تا موضوع را بايد مدنظر داشت. امسال حريق كمتر است چون بارندگي در بهار كمتر بوده و اگر حريقي صورت بگيرد، نسبت به سال گذشته قابل كنترل‌تر است. بارندگي پارسال به حدي بود كه كنترل خيلي سخت بود اما امسال به دليل خشكسالي، حريق كمتر و قابل كنترل‌تر است. براساس بررسي‌هايي كه انجام داديم، بالغ بر 80 درصد آتش‌سوزي‌هاي در طبيعت عامل انساني دارد و زير 20 درصد عامل آن طبيعي است. عامل انساني هم گاه عمدي و گاه غيرعمدي است. در شرايط فعلي اگر بتوانيم با كمك رسانه‌ها، هميار محيط‌بان‌ها و محيط‌بان‌ها آگاه‌سازي را بالا ببريم و فرهنگ درست ايجاد كنيم، قطعا مي‌توانيم آن 80 درصد آتش‌سوزي غيرعمدي عامل انساني را كاهش دهيم. اما بايد امكانات خود و دستگاه‌هاي دولتي در استان‌ها مثل آتش‌نشاني و سازمان پدافند غيرعامل استان يا منابع طبيعي را هم به روز كنيم، اين مساله تحت عنوان يك دستورالعمل در اواخر فروردين به استان‌ها ابلاغ شد. فكر كرديم كه مانور و رزمايش قبل از انجام هم گذاشته شود لذا به محيط‌بان‌ها و فرمانده استان‌ها نوشتيم تا قبل از شروع آتش‌سوزي‌ها، آمادگي و رزمايش را در كار خود لحاظ كنند. وسايلي كه سال گذشته استفاده شده، بهتر است كه به‌روز شود و تعميرات هم صورت گيرد. ما وسايل خوبي تحويل داديم البته نمي‌گويم كه كامل بود اما در مجموع وسايل خوبي بود. در دو سال اخير يك‌سري وسايل مانند دمنده، دستكش و... تحويل اداره استان‌ها شد و مناسبات ما هم براي بالگرد الان خيلي بهتر و تسريع شده ضمن اينكه امسال بودجه هم داريم و پيش‌بيني شده لذا در تكميل وسايل و تجهيزات به فكر هستيم. اما توصيه من همچنان رعايت مردم در پرهيز از شكل‌گيري حريق‌هاي غيرعمدي است. مردم تمام تلاش خود را كنند كه در طبيعت آتش روشن نكنند، اگر هم روشن كردند، خاموش كنند و بقاياي شيشه و ... را به هيچ‌وجه در طبيعت رها نكنند.
مورد آخر اين است كه طبق بخشنامه جديدي از محيط‌بان‌ها خواسته شده، بدون هماهنگي با روابط عمومي و يگان سازمان حفاظت محيط زيست مصاحبه‌اي انجام ندهند و در غيراين صورت اين مساله مي‌تواند براي آنها تبعاتي داشته باشد. مصاحبه‌هاي ما هم الان با مشكل مواجه شده، علت اين موضوع چيست؟
ببينيد، من فردي هستم كه باور دارم محيط‌بان‌ها معلمان فرهنگي سازمان حفاظت محيط زيست هستند و اگر مي‌خواهيم كه محيط زيست حفظ شود، بيشترين تاكيد و سرمايه‌گذاري بايد در پيشگيري اجتماعي باشد. محيط زيست را با سلاح كه نمي‌توانيم حفظ كنيم، لذا بهتر است كه با آموزش آن‌هم از ابتدا بچه‌ها را با اهميت حفظ محيط زيست آشنا كنيم البته شكارچيان غيرمجاز هم هستند اما آنها درصد قليلي هستند كه با محيط‌بان‌ها تعارض جدي دارند. براي آموزش صحيح چه كسي بهتر از محيطبان؟ اين خواسته من هم هست كه محيط‌بان‌ها بتوانند به درستي حفاظت از محيط زيست را آموزش دهند. اما اين موضوعي كه شما عنوان مي‌كنيد، ممنوعيت براي مصاحبه نيست بلكه صرفا جهت هماهنگي است. خود من هر بار كه مي‌خواهم با رسانه مصاحبه كنم، با معاونت اجتماعي ناجا هماهنگ مي‌كنم. اين هم فقط در حد هماهنگي است، هيچ‌وقت گفته نشده كه مصاحبه نكنند. الان 145 شهيد محيطبان و 300 و خرده‌اي محيطبان جانباز داريم و تمام تلاش ما اين است كه از حق و حقوق آنها دفاع مي‌كنيم تا در جايگاه واقعي خود قرار گيرند. در نتيجه هدف از اين كار اين است كه به جايگاه محيط‌باني لطمه نخورد وگرنه همه محيط‌بان‌ها بايد به عنوان معلمان فرهنگي، كار فرهنگي انجام دهند فقط خواهش من از آنها اين بوده كه با ما پيش از هر مصاحبه هماهنگي كنند.
در حال حاضر 3 هزار و 650 محيطبان در مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محيط زيست مشغول خدمت هستند. از ابتداي تاسيس سازمان حفاظت محيط زيست تا به امروز، 145 محيطبان در راه حفاظت از محيط زيست كشته و 307 نفر نيز مجروح شده‌اند. روزنامه اعتماد مدت‌هاست كه زواياي مختلف شغل محيط‌باني و دغدغه‌هاي آنها را دنبال مي‌كند. در طول اين مدت، با محيط‌بان‌هايي صحبت شده كه به‌رغم گله‌‌مندي، تمايلي به فاش شدن نام‌شان ندارند. تعدادي از اين دغدغه‌ها جدي و البته زمينه‌ساز مصاحبه اخير با سرهنگ جمشيد محبت‌خاني، فرمانده يگان حفاظت سازمان محيط زيست بوده. آنچه در ادامه مي‌خوانيد شرح كامل اين گفت‌وگو است.
در فروردين سال جاري عنوان شد كه موضوع جيره غذايي محيط‌بانان (استحقاقي ماهانه)، در بودجه پيش‌بيني شده و پس از تصويب نهايي لايحه در مجلس اعمال خواهد شد، اما حالا تعدادي از محيط‌بان‌ها خبر از عدم پرداخت چندين ماهه جيره غذايي مي‌دهند و مي‌گويند كه نه‌تنها 450 هزار توماني كه وعده داده شده بود، پرداخت نشده بلكه مواردي مانند ميوه و مرغ هم از جيره غذايي برخي از پاسگاه‌ها به‌طور كل حذف شده‌اند؛ علت چيست و مشكل كجاست؟
اجازه دهيد كه با توجه به نزديك بودن روز ملي محيطبان، ابتدا موضوعي را مطرح كنم. روز ملي محيطبان مصادف با ولادت حضرت امام رضا عليه‌السلام است و ان‌شاءالله مراسمي را هم در اين روز برگزار خواهيم كرد. مساله‌اي كه محيط‌بان‌ها خيلي پيگير آن هستند، ثبت روز محيطبان در تقويم كشور است. البته كارهاي خوبي انجام شد و رييس محترم جمهور هم روي نامه درخواستي ما از طريق آقاي دكتر كلانتري، دستور دادند كه روز ملي محيطبان در تقويم رسمي كشور ثبت شود. اما الان 2 يا 3 ماه از دستور ايشان گذشته ولي هنوز اقدام خاصي صورت نگرفته، اميد داشتيم كه امسال در روز ملي محيطبان اين مساله به صورت رسمي اعلام شود اما گويا هنوز در حوزه‌هاي اداري كار حل نشده لذا درخواست مي‌كنم كه حوزه‌هاي مربوطه اين كار را تسريع كنند كه بتوانيم امسال در روز ملي محيطبان، اين مژده را به محيط‌بان‌ها بدهيم. اما به سوال شما در مورد جيره غذايي برگردم، محيط‌بانان عزيز به جز فرمانده‌ها به صورت شبانه‌روزي و شيفتي خدمت مي‌كنند. شيفت‌ها به اين صورت است كه به عنوان مثال دو روز را بايد سر خدمت باشند، دو روز براي استراحت مي‌روند يا سه روز هستند و سه روز براي استراحت مي‌روند و سقف خدمت در مناطق بسيار دور هم تا 5 روز استراحت و 5 روز خدمت تعريف شده. اين سقف را با توجه به هزينه حمل‌ونقل و اياب‌وذهاب تعيين كرديم كه از آن طرف هم خانواده‌ها به دليل نبود سرپرست‌هاي خانوار آسيب نبينند. زماني كه نيرويي را 24 ساعت در محل كار نگه مي‌داريم، بايد 3 وعده صبحانه، ناهار و شام داده شود. اشكالي كه براي محيط‌بان‌هاي سازمان محيط زيست وجود داشت، اين بود كه در بحث جيره غذايي محيطبان را مانند كارمند ديده بودند يعني فقط وعده ناهار در نظر گرفته شده بود در حالي كه 2 وعده صبحانه و شام هم هست، البته دست‌اندازهاي اداري وجود داشت اما خيلي تلاش كرديم تا اينكه در نهايت گفته شده جيره غذايي همه محيط‌بان‌ها از امسال ماهي 450 هزار تومان خواهد بود؛ بنابراين از اول فروردين اين مبلغ بايد پرداخت شود. اين مساله هم در بودجه آمده و لحاظ شده اما با توجه به اينكه هنوز ماه‌هاي اول سال و بهار است، تاخير ايجاد شده كه آن هم قطعا به زودي حل خواهد شد.
برخي از محيط‌بان‌ها انتظار دارند كه اين پول دست‌كم در فيش حقوقي آنها تعريف شود كه مطمئن باشند حتما پرداخت مي‌شود، آيا به اين شكل خواهد بود؟
خير، اين‌طور نخواهد بود بلكه 450 هزار تومان جيره غذايي اختصاص داده خواهد شد. سطح و نوع هزينه به اين صورت است كه سازمان پول را تحويل مديران استاني مي‌دهد و مدير استان موظف است كه بهترين كالا را با كمترين قيمت خريداري كند چون خريدها هم به صورت گروهي و كلان هست. بنابراين جيره غذايي (برنج، ماكاروني و كنسرو و مواد لازم) براي هر محيطبان ماهي 450 هزار تومان در نظر گرفته شده. امروز هم اين مساله را از طريق يكي از معاون‌‌ها پيگيري كرديم و به زودي انجام مي‌شود بنابراين از تاريخ اول فروردين 1400 اين جيره غذايي براي محيط‌بان‌ها به استان‌ها پرداخت خواهد شد.
در برخي استان‌ها مانند گيلان به محيط‌بان‌ها كارت داده بودند و محيط‌بان‌ها از فروشگاه‌هايي خاص خريد مي‌كردند، چرا الان ديگر اين كارت‌ها فعال نيست؟ ضمن اينكه چرا هزينه خريد براي محيط‌بان‌ها و پاسگاه‌ها به مديران استان‌ها داده مي‌شود در حالي كه تعدادي از محيط‌بان‌ها از اين مساله هم استقبال نكرده‌اند؟
در همه استان‌ها فرمانده يگان داريم. مدير كل استان، بسته به صلاحديد، فردي را پيشنهاد مي‌كند و حكم انتصاب فرمانده محيط‌باني بعد از تاييد نهايي توسط فرمانده يگان حفاظت محيط زيست صادر مي‌شود. فرمانده يگان استان موظف است كه مشكلات محيط‌بان‌ها را جمع‌بندي كند و ما را در جريان قرار دهد چنانچه اين 450 هزار توماني هم كه واريز مي‌كنيم، بايد با هماهنگي محيط‌باني باشد تا پول دقيقا با عنوان جيره غذايي هزينه شود. ممكن است كه استاني براي تامين جيره غذايي با فروشگاهي بزرگ مانند رفاه يا شهروند هماهنگ كند و كارت صادر كند كه محيط‌بان‌ها مواد غذايي مورد نياز را از آن فروشگاه‌ها تامين كنند. اين موضوع سليقه هر استان است اما مهم براي من اين است كه مبلغ 450 هزار تومان براي همه محيط‌بان‌هاي استان تحويل داده شود. من خودم روي اين موضوع به صورت جدي نظارت خواهم كرد. اما بحث كارت رفاهي، موضوعي جدا و مكمل حقوق است. قبلا هزينه آن به كارتي واريز مي‌شد اما الان به صورت‌هاي مختلف پرداخت مي‌شود. چنانچه يك ماه پيش به همه محيط‌بان‌هاي كشور، يك ميليون تومان كارت خريد از همه فروشگاه‌هاي سراسر كشور داده شد كه همه محيط‌بان‌ها هم تحويل گرفتند. اين ديگر آن جيره غذايي نيست بلكه رفاهي است و با استفاده از آن محيط‌بان‌ها مي‌توانند براي خود و خانواده‌هاي‌شان هزينه كنند. اما جيره غذايي بايد در پاسگاه محيط‌باني و زماني كه محيطبان در پاسگاه است، تحويل داده شود.
وضعيت كاري محيط‌بان‌هاي قراردادي (بيش از 400 محيطبان) مشخص نيست مخصوصا در زمينه حقوق و بيمه اغلب شرايط مساعدي ندارند و مي‌گويند كه ممكن است بعد از سال‌ها زحمت ناگهان بيكار شوند، برخي از اين محيط‌بان‌ها سابقه بيش از 10 سال خدمت دارند؛ نتيجه كار اين محيط‌بان‌ها الان به كجا رسيده؟
4 گروه محيطبان داريم؛ يك گروه محيط‌بان‌هاي رسمي، يك گروه پيماني، يك گروه قراردادي و يك گروه هم طرحي هستند. در مورد دو گروه اول رسمي و پيماني مشكلي وجود ندارد، به عنوان مثال در مورد بيمه تكميلي و بند 10 ماده 68 چنانچه از پيش قول داده بودم، وعده‌ها انجام شده. در حكم حقوقي ارديبهشت سال جاري هم معوقه فروردين به همه محيط‌بان‌هاي رسمي و پيماني پرداخت خواهد شد. قراردادي‌هايي كه شما اشاره كرديد، باز وضعيت بهتري از طرحي‌ها دارند. محيط‌بان‌هاي قراردادي آن محيط‌بان‌هايي هستند كه يك شناسه دارند و به نوعي يك مناسبات مالي هم با سازمان محيط زيست دارند. حقوق اين گروه حدود 80 الي 85 درصد بايد با دو گروه اول تطبيق داشته باشد كه البته امسال يك همسان‌سازي هم صورت گرفت. در حقوق قراردادي‌ها ارديبهشت‌ماه امسال افزايش خوبي داشتيم. مشكل اصلي الان محيط‌بان‌هاي طرحي هستند يعني محيط‌بان‌هايي كه توسط ادارات كل براي يك طرح خاص دعوت به كار شده‌اند. اين طرح‌ها مي‌تواند يك يا دو سال يا حتي بيشتر باشد و بسته به زمان طرح و انجامش شرايط فرق مي‌كند. بعضي از طرحي‌ها حتي از سازمان‌هاي ديگر هستند و صرفا براي انجام طرح خاصي دعوت به كار مي‌شوند. اين گروه چهارم هيچ شناسه‌اي ندارند و الان ما در بيمه آنها به مشكل برخورده‌ايم چون نمي‌توانيم آنها را بيمه كنيم. در نتيجه اگر نيرو و كار تكميل شود، اين افراد بايد محل خدمت را ترك كنند.
اما در مورد حدود 500 نفر محيطبان قراردادي سال گذشته مكاتباتي انجام شد، تا الان 3 بار مكاتبه شده كه بتوانيم آنها را توسط آزمون در سهميه 250 نفر قرار دهيم. بعضي از اين محيط‌بان‌ها، نيروهاي بسيار خوب ما هستند و گاه سابقه 10 الي 20 سال خدمت دارند؛ حتي حاضر هستيم كه يك بار ظرفيت 250 نفر را كامل به آنها اختصاص دهيم اما به هر حال سازمان اداره استخدامي هنوز اين موضوع را از ما نپذيرفته، مكاتبه‌اي هم كه به امضاي رييس سازمان انجام شده، هنوز جوابي دريافت نكرده كه بتوان براساس آن اين 500 نفر را با يك آزمون و مناسباتي خاص تبديل به رسمي يا پيماني كرد. بنابراين با توجه به اينكه جذب نيروي محيطبان فقط از طريق آزمون و مصاحبه است لذا قانون و دستورالعمل‌ها الان اين اجازه را نمي‌دهد تا بتوانيم حمايتي را كه مي‌خواهيم از آنها داشته باشيم.
برخي از محيط‌بان‌ها مي‌گويند كه حدود 400 هزار تومان از حقوق آنها كم شده و حق كشف و اضافه‌كار هم دريافت نمي‌كنند؛ دليل اين مساله چيست؟ سازمان محيط زيست اعلام كرده كه 50 درصد به حقوق محيط‌بان‌ها اضافه شده اما به جاي آن گويا يك 35 درصد و يك 15 درصد كم شده، دليل چيست؟
من اين مساله را رد مي‌كنم و نمي‌دانم توسط چه شخص يا احيانا شهرستان خاصي مطرح شده اما برابر با بررسي ما چنين چيزي صحت ندارد چون همه كارمندان دستگاه‌هاي دولتي هر سال فروردين يا ارديبهشت، برابر ضريب تورم يك افزايش حقوقي دارند. امسال اين افزايش حقوق 25 درصد عنوان شده و ما امسال به جز 25 درصد، با همكاري همه عزيزان به ويژه سازمان اداري و استخدامي كه شخصا از آنها تشكر مي‌كنم، توانستيم بند 10 ماده 68 را در فيش محيط‌بان‌ها ثبت كنيم و اين همان موردي است كه محيط‌بان‌ها آن را به صورت عرفي به اسم 35 درصد مي‌شناسند. اين مورد تا الان نبود و كارشناسان سازمان آن را دريافت مي‌كردند اما به محيط‌بان‌ها تعلق نمي‌گرفت چون اين‌طور عنوان مي‌شد كه مدرك تحصيلي محيط‌بان‌ها ديپلم است و كارشناس نيستند. سال گذشته براي اين مورد واقعا تلاش‌هاي بسياري صورت گرفت و در نهايت سازمان اداري و استخدامي در بهمن‌ماه به سازمان محيط زيست مجوز داد كه محيط‌بان‌ها هم مي‌توانند مانند كارشناس‌ها طبق بند 10 ماده 68 اين 35 درصد را دريافت كنند. اين هم يكي از آرزوهاي من بود كه خوشبختانه بعد از تلاش‌هاي بسيار محقق شد و افزايش حقوق محيط‌بان‌هاي رسمي و پيماني را مضاف بر آن 25 درصد در پي داشت.
هفته گذشته هم كه بازديد داشتم از محيط‌باني پرس‌وجو كردم و دريافتم كه 3 ميليون و خرده‌اي دريافتي‌شان بوده و الان ميزان دريافتي به 6 ميليون و 200 ارتقا پيدا كرده. اين گله‌هايي كه الان شما مي‌كنيد، فكر كنم توسط محيط‌بان‌هاي طرحي و قراردادي مطرح شده چون براي آنها نمي‌توانيم بند 10 ماده 68 را اعمال كنيم. آنها با يگان حفاظت ارتباط ندارند بلكه ارتباط آنها با استان‌ها است. به شخصه در خيلي موارد شرمنده اين عزيزان هستم چون خيلي‌هاي‌شان موثر و خوب كار مي‌كنند اما الان نمي‌توانم براي آنها كاري انجام دهم و تنها راه اين است كه از طريق آزمون رسمي و پيماني شوند.
اين را هم بگويم كه براي محيط‌بان‌ها طي سال گذشته آن افزايش 50 درصدي اضافه شد، در نتيجه از ابتداي سال 98 تاكنون براي نيروهاي رسمي و پيماني با آن ضريبي كه دولت دارد، افزايش حقوق 140 درصد بوده است.
اضافه كار و حق‌الكشف كه محيط‌بان‌ها به عنوان گله مطرح مي‌كنند، موضوعش چيست؟
اضافه‌كار و جيره غذايي براي امسال پيش‌بيني شده، سال گذشته نبود اما امسال پيش‌بيني كرده‌ايم و پرداخت خواهد شد. ممكن است كه دير و زود داشته باشد اما سوخت و سوز ندارد. محيط‌بان‌ها در اين 4 سالي كه خدمت‌شان بوده‌ام، مي‌دانند كه يا قول نداده‌ام يا اگر داده‌ام عمل كرده‌ام.
حق‌الكشف هم بايد از طريق خزانه كل پرداخت شود، تا الان پيگيري‌هاي ما نتيجه نداده و اگر نتيجه دهد انجام مي‌دهيم.
با توجه به اينكه در فصل آتش‌سوزي‌هاي طبيعي هستيم، يگان سازمان چه آموزش‌ها و تجهيزاتي را براي اطفاي حريق پيش‌بيني كرده؟
آتش‌سوزي يكي از مسائلي است كه از ارديبهشت‌ماه چالش ما با آن شروع مي‌شود و تقريبا تا شهريورماه درگير هستيم. براساس بررسي‌اي كه در اتاق فكر انجام شد، به اين نتيجه رسيديم كه اگر بخواهيم تعداد آتش‌سوزي‌ها هر سال نسبت به قبل كمتر شود، چند تا موضوع را بايد مدنظر داشت. امسال حريق كمتر است چون بارندگي در بهار كمتر بوده و اگر حريقي صورت بگيرد، نسبت به سال گذشته قابل كنترل‌تر است. بارندگي پارسال به حدي بود كه كنترل خيلي سخت بود اما امسال به دليل خشكسالي، حريق كمتر و قابل كنترل‌تر است. براساس بررسي‌هايي كه انجام داديم، بالغ بر 80 درصد آتش‌سوزي‌هاي در طبيعت عامل انساني دارد و زير 20 درصد عامل آن طبيعي است. عامل انساني هم گاه عمدي و گاه غيرعمدي است. در شرايط فعلي اگر بتوانيم با كمك رسانه‌ها، هميار محيط‌بان‌ها و محيط‌بان‌ها آگاه‌سازي را بالا ببريم و فرهنگ درست ايجاد كنيم، قطعا مي‌توانيم آن 80 درصد آتش‌سوزي غيرعمدي عامل انساني را كاهش دهيم. اما بايد امكانات خود و دستگاه‌هاي دولتي در استان‌ها مثل آتش‌نشاني و سازمان پدافند غيرعامل استان يا منابع طبيعي را هم به روز كنيم، اين مساله تحت عنوان يك دستورالعمل در اواخر فروردين به استان‌ها ابلاغ شد. فكر كرديم كه مانور و رزمايش قبل از انجام هم گذاشته شود لذا به محيط‌بان‌ها و فرمانده استان‌ها نوشتيم تا قبل از شروع آتش‌سوزي‌ها، آمادگي و رزمايش را در كار خود لحاظ كنند. وسايلي كه سال گذشته استفاده شده، بهتر است كه به‌روز شود و تعميرات هم صورت گيرد. ما وسايل خوبي تحويل داديم البته نمي‌گويم كه كامل بود اما در مجموع وسايل خوبي بود. در دو سال اخير يك‌سري وسايل مانند دمنده، دستكش و... تحويل اداره استان‌ها شد و مناسبات ما هم براي بالگرد الان خيلي بهتر و تسريع شده ضمن اينكه امسال بودجه هم داريم و پيش‌بيني شده لذا در تكميل وسايل و تجهيزات به فكر هستيم. اما توصيه من همچنان رعايت مردم در پرهيز از شكل‌گيري حريق‌هاي غيرعمدي است. مردم تمام تلاش خود را كنند كه در طبيعت آتش روشن نكنند، اگر هم روشن كردند، خاموش كنند و بقاياي شيشه و ... را به هيچ‌وجه در طبيعت رها نكنند.
مورد آخر اين است كه طبق بخشنامه جديدي از محيط‌بان‌ها خواسته شده، بدون هماهنگي با روابط عمومي و يگان سازمان حفاظت محيط زيست مصاحبه‌اي انجام ندهند و در غيراين صورت اين مساله مي‌تواند براي آنها تبعاتي داشته باشد. مصاحبه‌هاي ما هم الان با مشكل مواجه شده، علت اين موضوع چيست؟
ببينيد، من فردي هستم كه باور دارم محيط‌بان‌ها معلمان فرهنگي سازمان حفاظت محيط زيست هستند و اگر مي‌خواهيم كه محيط زيست حفظ شود، بيشترين تاكيد و سرمايه‌گذاري بايد در پيشگيري اجتماعي باشد. محيط زيست را با سلاح كه نمي‌توانيم حفظ كنيم، لذا بهتر است كه با آموزش آن‌هم از ابتدا بچه‌ها را با اهميت حفظ محيط زيست آشنا كنيم البته شكارچيان غيرمجاز هم هستند اما آنها درصد قليلي هستند كه با محيط‌بان‌ها تعارض جدي دارند. براي آموزش صحيح چه كسي بهتر از محيطبان؟ اين خواسته من هم هست كه محيط‌بان‌ها بتوانند به درستي حفاظت از محيط زيست را آموزش دهند. اما اين موضوعي كه شما عنوان مي‌كنيد، ممنوعيت براي مصاحبه نيست بلكه صرفا جهت هماهنگي است. خود من هر بار كه مي‌خواهم با رسانه مصاحبه كنم، با معاونت اجتماعي ناجا هماهنگ مي‌كنم. اين هم فقط در حد هماهنگي است، هيچ‌وقت گفته نشده كه مصاحبه نكنند. الان 145 شهيد محيطبان و 300 و خرده‌اي محيطبان جانباز داريم و تمام تلاش ما اين است كه از حق و حقوق آنها دفاع مي‌كنيم تا در جايگاه واقعي خود قرار گيرند. در نتيجه هدف از اين كار اين است كه به جايگاه محيط‌باني لطمه نخورد وگرنه همه محيط‌بان‌ها بايد به عنوان معلمان فرهنگي، كار فرهنگي انجام دهند فقط خواهش من از آنها اين بوده كه با ما پيش از هر مصاحبه هماهنگي كنند.