حسن پاسخ كوتاه، قبح پاسخ تستي

نخستين رويارويي رسانه‌اي سيدابراهيم رييسي با اصحاب رسانه در قالب يك نشست مطبوعاتي روز گذشته برگزار شد. در بررسي اين جلسه خبري به‌لحاظ شكلي توجه به دو ويژگي حائز اهميت است. نخست نظم و انضباط در برگزاري اين كنفرانس مطبوعاتي كه در زمان مقرر آغاز شد و اگرچه به‌نظر اتفاق خاصي نباشد اما باتوجه به برخي تجارب گذشته، محل تامل است. نكته ديگر به نحوه پاسخ‌دهي به پرسش‌ها مربوط است و به اين اعتبار پاسخ‌هاي بسيار كوتاه آقاي رييسي است كه بايد مورد بررسي قرار گيرد. در اين خصوص معتقدم از آنجا كه هرچه واژگان بيشتري از جانب يك سياستمدار بيان شود، امكان اينكه برداشت‌هاي بيشتري نيز صورت بگيرد، افزايش مي‌يابد، به نظر مي‌رسد اين پاسخ‌هاي كوتاه نكته مثبتي بود. آن‌هم در شرايطي كه در فرهنگ سياسي ما، معمولا سياستمداران رسمي به پرحرفي شهره هستند. رويه و روحيه‌اي كه خارج از حوصله مخاطب اعم از مخاطبان فارسي‌زبان و غيرفارسي‌زبان است؛ تا جايي كه اگر مخاطب ايراني تاحدودي به اين روحيه سياستمداران ايراني عادت كرده، واقعيت آن است كه اين رويه براي مخاطب غيرايراني كمي عجيب مي‌نمايد. به‌خصوص وقتي سياستمداري هنگام پاسخ به پرسش خبرنگاران مرتكب اين پرحرفي شود. با چنين ديدگاهي به نظر مي‌رسد استراتژي پاسخ كوتاه در اين كنفرانس مطبوعاتي، ابتكار مثبتي بود. اما در عين حال بايد توجه داشته باشيم كه اگرچه خير و منفعت پاسخ كوتاه بيش از شر و مصيبت آن است و مانع از برداشت‌هاي متعدد و بعضا نادرست مي‌شود اما آن‌گاه كه با پاسخ تستي و نه صرفا موجز و مختصر و كوتاه روبروييم، اوضاع متفاوت است. به عنوان نمونه پاسخي كه به پرسش از احتمال ديدار با رييس‌جمهوري ايالات متحده داده شد، نه يك پاسخ كوتاه، بلكه پاسخ تستي و محل انتقاد بود و بايد به‌نحو ديگري با اين پرسش مواجه مي‌شد چراكه به هر ميزان كه پاسخ كوتاه يك سياستمدار داراي فضليت است، پاسخ تستي فاقد فضيلت است و بروز رويكرد صفر و صدي كه در مواردي شايسته فضا و ادبيات سياسي و ديپلماتيك نيست. درمجموع به لحاظ محتوايي به نظر مي‌رسد آن‌چه آقاي رييسي -چه در حوزه سياست خارجي و چه در حوزه سياست داخلي- بيان كردند، با مواضع پيشين او چندان متفاوت نبود و اگر تفاوتي هم بود، عمدتا در بحث سياست‌ داخلي بود كه براي نمونه به مدل حكمراني شهيد بهشتي اشاره شد.روزنامه‌نگار و تحليلگر سياسي