توليد نفت ايران در سقف دو ساله

گروه اقتصادي

براساس گزارش ماهانه اوپك توليد نفت ايران به بالاترين سطح از سال 2019 تا ژوئن 2021 رسيده؛ دو ميلون و 470 هزار بشكه در روز كه افزايشي 33 هزار بشكه‌اي طي ماه‌هاي مه تا ژوئن را نشان مي‌دهد. اگرچه تحريم‌ها اجازه ورود نفت كشور به بازار را نمي‌دهد. اما رقم نفت توليدي كشور نشان مي‌دهد كه با برداشته شدن تحريم‌ها، همزمان با افزايش توليد مي‌توان نفت بيشتري نيز به بازار عرضه كرد. گزارش ماهانه اوپك نكته ديگري را نيز نشان مي‌دهد و آن كاهش توليد نفت عراق آن هم در بحبوحه جنگ‌هاي داخلي و فسخ قرارداد با برخي شركت‌هاي بين‌المللي است. با استناد به اعداد و ارقام ارايه‌شده، توليد نفت اوپك از سال 2019 تا ژوئن سال جاري ميلادي حدود 3 ميليون و 330 هزار بشكه براي تقويت قيمت‌ها و كاهش اثرات مخرب كرونا بر نرخ نفت، كاهش يافته است. اگرچه اين كارتل نفتي پيش‌بيني كرده در نيمه نخست سال آينده ميلادي روند تقاضا به روزانه 100 ميليون بشكه نزديك مي‌شود و در نيمه دوم 2022 نيز مرز 100 ميليون بشكه در روز را رد مي‌كند، اين آمارها اميدوار‌كننده و نشان‌دهنده عبور جهان از بحران كروناست، اما همان اعداد و ارقام سال 2018 است.

اوپك، تاثيرگذارتر از هميشه
بر اساس گزارش ماهانه اوپك كه به توليد نفت در ماه گذشته ميلادي مي‌پردازد، توليد نفت اين كارتل نفتي از 25 ميليون و 92 هزار بشكه در آوريل سال جاري به 26 ميليون و 34 هزار بشكه در ژوئن رسيده است. اگرچه قرار بود در نشست هفته گذشته اين گروه، توافقي براي افزايش توليد صورت بگيرد كه به دليل اختلاف ميان عربستان و امارات تاكنون نتيجه‌اي حاصل نشده است. در اين راستا آژانس بين‌المللي انرژي هشدار داد كه «اگر كشورهاي عضو سازمان كشورهاي صادركننده نفت اوپك و متحدانش به بن‌بست مذاكرات پايان ندهند و توليد اين ائتلاف افزايش نيابد، بازارهاي جهاني نفت با كمبود شديدتر عرضه روبرو مي‌شوند.» اختلاف ميان عربستان و امارات بر سر ميزان افزايش توليد باعث شد كه سرنوشت توافق افزايش توليد در هاله‌اي از ابهام قرار گيرد. به نظر مي‌رسد سرعت گرفتن روند واكسيناسيون در كشورهاي توسعه‌يافته از يك سو و افزايش درخواست براي سفرهاي جاده‌اي و هوايي پس از يك سال و نيم جنگ با كرونا از سوي ديگر باعث شده كه تقاضا براي سوخت افزايش يابد كه اين امر مي‌تواند در شرايط كاهش عرضه، به جنگ قيمتي بيشتري بينجامد و مشتري‌هاي اصلي كشورهاي توليدكننده را با چالش قيمتي مواجه كند. مهم‌ترين منتقد سياست فعلي اوپك براي جلوگيري از افزايش شديد توليد و عرضه نفت نيز هند است. هفته ابتدايي تيرماه و پيش از نشست اوپك دارمندرا پرادهان، وزير نفت هند در ديدار آنلاين با محمد باركيندو، دبيركل اوپك نگراني‌هاي كشورش نسبت به افزايش قيمت‌هاي نفت و افزوده شدن به فشارهاي تورمي را مطرح كرد و خواستار كاهش محدوديت عرضه نفت شد كه البته تا به امروز به دليل عدم توافق امارات و عربستان نسبت به آن توجهي نشده است. كارشناسان بر اين باورند كه در صورت عدم تصويب افزايش توليد، قيمت‌هاي نفت در بازه 75 دلار باقي مي‌ماند كه اين امر مي‌تواند فشار تورمي بر كشورها ايجاد كند. اگرچه اين نگراني در امريكا شايد كمتر باشد. چرا كه با هر تغييري در قيمت، عرضه نفت شيل امريكا مي‌تواند تغيير كند كه در اين صورت افزايش عرضه يكي از گزينه‌ها خواهد بود. البته كه اويل پرايس بر اين باور است كه «قيمت‌هاي فعلي نفت براي اقتصادهاي توسعه‌يافته مانعي براي روند احياي رشد اقتصادي پسا كرونايي اين كشورها نخواهد بود.» 
توليد نفت كشورها افزايش يافت
با استناد به داده‌هاي ماهانه اوپك و با وجود افزايش توليد در ماه ژوئن سال جاري، توليد نفت اوپك بيش از سه ميليون و 330 هزار بشكه تا روزهاي پيش از كرونا فاصله دارد. از سه‌ماهه چهارم سال 2020 تا سه‌ماهه دوم سال 2021 توليد نفت اين كارتل 584 هزار بشكه بالا رفته كه با وجود افزايش كم‌رمق، مي‌تواند نشانه‌اي مبني بر بازگشت روند توليد نفت به شرايط عادي باشد. بيشترين توليد نفت در دستان عربستان با 8 ميليون و 906 هزار بشكه است. اگرچه عربستان با توليد نفت پيش از شيوع كرونا فاصله‌اي حدودا 800 هزار بشكه‌اي دارد. گزارش‌ها گوياي اين است كه عراق با توليد سه ميليون و 938 هزار بشكه در رده دوم بزرگ‌ترين توليدكننده نفت اوپك قرار دارد.
افزايش توان توليد ايران
گزارش اوپك نشان مي‌دهد كه توليد نفت ايران از پايان سال 2020 تا سه ماهه دوم سال 2021 افزايشي 455 هزار بشكه‌اي داشته و از يك ميليون و 988 هزار بشكه به 2 ميليون و 443 هزار بشكه در روز رسيده است. اگرچه در سه‌ماهه چهارم سال گذشته ميلادي توليد به بيش از دو ميليون بشكه در روز رسيد و روند افزايش توليد نيز تا سه ماهه دوم سال جاري ميلادي ادامه داشت. به نظر مي‌رسد روي كار آمدن بايدن و تمايل او به گفت‌وگوهايي پيرامون احياي برجام بر اين افزايش توليد نقش داشته باشد. در اين راستا قيمت نفت سنگين كشور در ماه ژوئن به ۷۱ دلار و ۶۸ سنت در هر بشكه رسيد. اين درحالي است كه نفت سنگين ايران در ماه مه (ارديبهشت و خرداد) با قيمت ۶۶ دلار و ۷۲ سنت عرضه شده بود. مقايسه اعداد نشان مي‌دهد كه از ماه مه تا ژوئن قيمت هر بشكه نفت ايران حدود 5 دلار افزايش داشته است. 
پيش‌بيني افزايش تقاضا
در بخش ديگري از گزارش ماهانه اوپك، افزايش تقاضا براي نفت در نيمه دوم سال جاري ميلادي، به عنوان مهم‌ترين اتفاق سال 2021 همزمان با كاهش شيوع كرونا عنوان شده است. اين كارتل نفتي ميزان تقاضاي جهاني براي نفت در سال ۲۰۲۱ را ۹۶.۵۸ ميليون بشكه در روز پيش‌بيني كرد كه 5 ميليون و 950 هزار بشكه در روز افزايش را در مقايسه با سال ۲۰۲۰ نشان مي‌دهد. همچنين اوپك در نخستين برآورد خود براي سال ۲۰۲۲ پيش‌بيني كرد روند رشد تقاضا ادامه پيدا كرده و حدود 3 ميليون و 300هزار بشكه نفت در روز افزايش مي‌يابد و انتظار مي‌رود تقاضاي نفت در سال آتي ميلادي به حدود 100 ميليون بشكه در روز رسيده و در نيمه دوم سال 2022 از مرز ۱۰۰ ميليون بشكه نيز در روز عبور مي‌كند و به سال 2018 و پيش از شيوع كرونا نزديك‌تر مي‌شود.