سنگ بودجه بر سر راه

در فصل بهار، دغدغه فعالان فرهنگيان تصويب شدن هر چه زودتر كليات لايحه رتبه‌بندي معلمان بود. در حالي كه مجلس مشغول بررسي اين لايحه بود، سازمان برنامه و بودجه مدام وعده اعطاي بودجه مورد نياز اجرايي كردنش را مي‌داد و رييس اين سازمان اعلام كرد كه به محض تصويب آن در مجلس پرداخت‌ها از ابتداي فروردين 1400 محاسبه خواهد شد. حالا كه دو، سه ماهي از تصويب كليات لايحه گذشته، دغدغه اصلي به دست آوردن همان بودجه است. با تغييراتي كه در لايحه اعمال شده و پس از تماس‌هاي سازمان برنامه و بودجه و كميسيون آموزش مجلس، به نظر مي‌رسد باز پرونده بودجه ناكافي براي اجراي لايحه، باز شده است. اگر قبل از اين سازمان برنامه و بودجه مي‌گفت كه همه ‌چيز معطل راي مجلس و تصويب لايحه است، حالا مجلس است كه سازمان برنامه و بودجه را متهم مي‌كند كه زير حرفش زده. 
«آقاي نوبخت در تماس تلفني كه با رييس كميسيون آموزش داشته است، گفتند كه ما تا سقف ۶۱ هزار ميليارد مي‌توانيم تامين هزينه كنيم، ولي بعد از اين صحبت دولت به زير آن زد. اصلا در لايحه دولت مبلغ ۶۱ هزار ميليارد تومان وجود نداشته است و به تبع آن بعد از آن بيست هزار ميليارد تومان هم نمي‌دانم از كجا آمده است.» روز گذشته محمدمهدي زاهدي، عضو كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس به خبرگزاري دانشجو گفته بود كه اصلا رقمي در مستندات دولت ذكر نشده و آنچه پيش از اين از قول سازمان برنامه و بودجه نقل شده بود، مشخص نيست از كجا آمده. او مي‌گويد كه تمام اين وعده‌ها در تماس‌هاي تلفني ميان نوبخت و رييس كميسيون آموزش گذشته.
در عين حال چند ماه پيش‌تر وعده 15 و در صورت لزوم 20 هزار ميليارد تومان بودجه براي رتبه‌بندي در جلسه نوبخت با برخي فعالان صنفي معلمان مطرح شده بود. ارديبهشت ماه، مرحوم مهدي بهلولي، از فعالان صنفي معلمان پس از جلسه‌اي كه رييس سازمان برنامه و بودجه هم در آن حضور داشت به «اعتماد» توضيح داده بود: « حدود 15 هزار ميليارد تومان براي رتبه‌بندي در نظر گرفته شده. اما اجرايي شدن اين 15 هزار ميليارد منوط به تاييد لايحه‌اي است كه از دولت به مجلس ارايه شده. سازمان برنامه و بودجه اعلام مي‌كند كه ما در تامين بودجه لايحه هيچ مشكلي نداريم و حتي اگر نمايندگان تشخيص بدهند كه به 20 هزار ميليارد تومان هم برسد در تامين آن كمك مي‌كنيم.»
حالا رامين كريمي‌نيا، نماينده سازمان معلمان ايران در پيگيري رتبه‌بندي و همسان‌سازي در مورد نگراني‌هايي كه بابت تامين بودجه وجود دارد به «اعتماد» مي‌گويد: «اختلافات زيادي در اين رابطه وجود دارد. كميسيون آموزش مجلس سنگ تمام گذاشت و به خواسته‌هاي فرهنگيان و تشكل‌ها عمل كرد، تقريبا 90 درصد آنها را برآورده كردند. به خصوص اين خواسته ما كه ماده 7 لايحه دولت نوشته بود 25 درصد ميانگين بالاتر از حقوق خدمات كشوري باشد اما ما درخواست 80 درصد را داشتيم.»
او دليل قانوني بودن اين خواسته را هم توضيح مي‌دهد: «با توجه به تبصره 3 ماده 29 قانون برنامه ششم توسعه كه مي‌گويد حداكثر تفاوت حقوق كاركنان دولت در مشاغل يكسان بايد 20 درصد باشد، ما خواهان اين مورد شديم، موضوعي كه بايد سال‌ها قبل انجام مي‌شد، چون واقعا فاصله دريافتي فرهنگيان با ساير كاركنان دولت بسيار بسيار زياد است.
تفاوت از 7، 8 ميليون تومان شروع مي‌شود تا 20 ميليون تومان و با توجه به اين تورم افسارگسيخته چنين فاصله‌اي ديگر به هيچ عنوان قابل قبول نيست.» اين خواسته معلمان نظر مثبت كميسيون آموزش را جلب كرد و بعد نوبت به هيات رييسه مجلس رسيد. ابهامي كه پيش آمد، اين بود كه حالا منبع بودجه براي برآورده كردن اين مطالبه كجاست؟ «آنجا بود كه آقاي نوبخت اعلام كرد حدودا 20 هزار ميليارد از تبصره 2 بند «و» بودجه كه بودجه شناور بود، مي‌تواند به اين بحث اختصاص دهد. يعني يك سوءتفاهمي شده بود؛ آقاي نوبخت گفته بود از آن 61 هزار ميليارد توماني كه از 150 هزار ميليارد تومان باقي مانده سعي مي‌كنم بيشترش يا همه‌اش را اختصاص بدهم به رتبه‌بندي اما بعدا با توجه به اينكه امور زندان‌ها و چند دستگاه ديگر هم آمدند و حقوق اساتيد دانشگاه هم از همين محل افزايش پيدا كرد، اين بودجه هي كم و كمتر شد تا اينكه به 20 هزار ميليارد تومان رسيد.» 150 هزار ميليارد توماني كه مي‌گويد اشاره به بودجه در نظر گرفته شده مربوط به ‌بندي در قانون بودجه 1400 دارد كه براي كمك به صندوق‌هاي بازنشستگي و طرح‌هاي ارتقاي حقوق و غيره در نظر گرفته شده است. 
با همه اين توضيحات و با وجود اينكه آن بودجه آب رفته است، كميسيون آموزش مجلس اصرار بر اجراي همه موارد مصوبش دارد كه يكي از آنها هم همين ‌بندي است كه مي‌گويد معلم‌ها هم بايد تا 80 درصد مشابه هيات علمي را دريافت كنند. همين شده كه تامين بودجه تبديل به مساله اصلي براي ادامه راه لايحه رتبه‌بندي شده است. كريمي‌نيا هم البته مي‌گويد كه فعالان فرهنگيان و معلمان هم نمي‌خواهند از اين خواسته به تصويب مجلس رسيده كوتاه بيايند: «آقاي نوبخت كه حرف 20 هزار ميليارد را زده است. حرف‌هايي هم از هيات‌رييسه شنيده شده كه احتمالا 10 تا 15 هزار ميليارد تومان هم خودشان اختصاص دهند يعني تا اينجا به نظر 30 هزار ميليارد تومان قطعي است.» با اين حال كارگروهي از نمايندگان تشكل‌هاي رسمي فرهنگيان، ادمين‌هاي گروه‌هاي بزرگ مجازي معلم‌هاي كشور و يكسري از فعالان صنفي تشكيل شده تا بتوانند با رييس سازمان برنامه و بودجه جلسه‌اي بگذارند و نمايندگان مجلس و هيات رييسه مجلس هم در آن حضور داشته باشند. اين جلسه به زودي تشكيل مي‌شود تا اين مسائل با گفت‌وگوي رودررو مطرح شوند و در نهايت مشخص شود كه بودجه واقعي كه مي‌تواند به اجراي رتبه‌بندي معلمان اختصاص پيدا كند، چيست.
در آستانه سال تحصيلي جديد هستيم و توقعي در فرهنگيان عزيز ايجاد شده كه بعد از 10 سال تاخير حتما اين كار در همين دولت انجام شود و شكل قانون به خودش بگيرد و باز دوباره تكرار مي‌كند كه عملي شدن آن 80 درصد از خواسته‌هاي اصلي و خط قرمزهاي آنهاست. 
يكي از نقدهايي كه به لايحه رتبه‌بندي معلمان وارد بود، كنار گذاشته شدن بازنشستگان از اين كلاس‌بندي حقوقي و حرفه‌اي بود. ايرادي كه به گفته كريمي‌نيا در ميان همان اصلاح 90 درصدي لايحه به نفع معلمان، مورد بازنگري قرار گرفته است: «بازنشسته‌ها در بند 8 لايحه جديد مشمول رتبه‌بندي مي‌شوند. اما سوالي كه ما از آقاي نوبخت و‌ اللهيار داشتيم، اين بود كه بودجه براي مشموليت اين گروه قرار است چگونه باشد كه به من گفته‌اند از محلي جداگانه تامين خواهد شد و از بودجه شاغلان آموزش و پرورش جدا خواهد بود.»
آنچه از نواقص لايحه مانده از نظر او بعدا قابل بحث و بررسي و اصلاح است. فعلا تمام مرزي كه ميان تحقق رتبه‌بندي با اجرا مانده، مساله بودجه است. مرزي پررنگ كه معلوم نيست دولت روحاني تا پيش از پايان كارش بتواند آن را از سر راه بردارد و به اين انتظار 10 ساله پايان دهد يا خير. مجلس براي تصويب نهايي اين لايحه و كسب موافقت شوراي نگهبان، به منبع بودجه‌اي دولت نياز خواهد داشت.