رسانههاي خارجي گمانهزني كردهاند
بحران آب در جهان به جنگ ميانجامد؟
خشكسالي در جهان و به ويژه در خاورميانه آنقدر جدي است كه نشريههاي شاخص خارجي نيز به آن اشاراتي داشته و پيشبيني كردهاند اگر تنشهاي آبي ادامه يابد و تشديد شود چه بسا به بروز جنگ در اين منطقه بينجامد. به عنوان مثال اينديپندنت در گزارشي با اين مضمون نوشت: «اين جمله كه جنگ در آينده بر سر آب خواهد بود نه نفت، با گذشت زمان به يك واقعيت وحشتآور تبديل شده است، مخصوصا در سراسر خاورميانه و شمال آفريقا كه در مركز بحران جوي دنيا قرار دارند.» در بخشهاي ديگري از گزارش آمده كه«آب مخصوصا در سال جاري تبديل به يك منبع ناياب شده است و جنگها، نابودي زيرساختها و در برخي موارد فروپاشي بيسابقه اقتصادي، قطعي برق را در بسياري مناطق به بار آورده كه باتوجه به افزايش دماي هوا بسيار فاجعهآميز است.كمبود آب باعث ناآرامي در برخي كشورها مثل سودان و ايران شده و درگيريهاي بين مرزي به وجود آورده است و مطمئنا اين شرايط با وجود فصل تابستان بدتر هم خواهد شد.شرايط نامناسب جوي در سراسر دنيا به همراه همهگيري ويروس كرونا وضعيت اضطراري ايجاد كرده است، چون اگر مردم دسترسي به آب سالم نداشته باشند، توقف گسترش ويروس كرونا هم سختتر خواهد شد.» در قسمتهاي ديگري از اين گزارش نيز آمده كه«با اوج موج دوم و سوم ويروس كشنده كرونا در سراسر جهان، ديگر نميتوان برنامههاي مربوط به آب و بهداشت مردم را ناديده گرفت. در بسياري از كشورها كه واكسيناسيون در 2022 يا حتي پس از آن آغاز ميشود، اين برنامهها تنها راه دفاعي در برابر كرونا هستند.» يونيسف تخمين ميزند در صورت نابودي سيستم عرضه آب در لبنان، هزينه آب 200 درصد در ماه براي خانوادهها افزايش يابد و مجبور شوند آب را از منابع ديگري مثل عرضه كنندگان خصوصي به دست آورند. اين هزينه براي بسياري از خانوادههاي آسيبپذير لبناني بسيار بالاست و تقريبا دوونيم برابر متوسط درآمد ماهانه آنها را تشكيل ميدهد.در اين گزارش به كشورهاي ايران و عراق نيز اشاره شده كه بحران آب ميتواند براي آنها نيز به بدي جنگ بر سر آب باشد؛ آن سوي مرزهاي ايران، در عراق هم كمبود آب مردم را مخصوصا در جنوب اين كشور به خيابانها كشيده است. اين مساله باعث تقابل عراق و تركيه بر سر رودخانههاي مشترك بين دو كشور شده است. سازمان ملل در مورد خشكسالي شديد در سوريه هشدار داده كه بيشتر نتيجه پايين آمدن سطح رودخانه فرات است. سوريه جنگزده در حال حاضر در ليست 191 كشوري كه در خطر فجايع انساني و طبيعي قرار دارند، در رتبه هفتم است.يك راهحل جامع براي از بين بردن تاثير بحران جوي، حل و فصل درگيريها و پايان دادن به فساد است تا منطقه را از اين كابوس بيرون آورد. ولي در كوتاهمدت و در بحبوحه همهگيري ويروس كرونا، بيش از همه بايد قبل از اينكه دير شود بر برنامه آب، بهداشت و تصفيه آب سازمان ملل سرمايهگذاري كرد. هفته گذشته نيز اكونوميست ضمن بررسي خشكسالي در خاورميانه و شمال آفريقا اذعان داشت كه«بانك جهاني ميگويد كشاورزي سهم قريب به اتفاق آب شيرين منابع آب زيرزميني يا سطحي در سراسر جهان را تشكيل ميدهد. سهمي كه بالغ بر حدود 70درصد است و اين نسبت در خاورميانه و شمال آفريقا حتي بيشتر است و به حدود 80درصد ميرسد. چگونگي محصولات در مناطق خشك كاملا به آبياري بستگي دارد و مقامات ميگويند كه حمايت از كشاورزي، مبناي مهاجرت روستايي است و نياز به استفاده از ارز سخت براي واردات مواد غذايي را كاهش ميدهد.»
در سال 98 بررسي شده بود كه از ميان ۱۷ كشوري كه به سوي بحران آب پيش ميروند ۱۲ كشور در خاورميانه و شمال آفريقا قرار دارند كه ايران هم در ميان آنها حضور داشت.بنابراين در آن سال حدود يك ميليارد و ۸۰۰ ميليون نفر يا معادل يكچهارم از جمعيت جهان به سوي بحران آب پيش ميرفت كه به نظر ميرسد در سال جاري به آن مرحله وارد شده است. طبق گزارش موسسه منابع آب جهان، كشورهايي كه با استرس آبي فوقالعاده بالا روبهرو هستند هر سال از ۸۰درصد آبهاي سطحي و زيرزميني خود استفاده ميكنند و حتي شوكهاي خشكسالي كوچك كه به دليل تغييرات جوي افزايش پيدا ميكنند، ميتوانند اثرات شديدي داشته باشند.