راي شوراي ششم به عليرضا زاكاني
شهردار شدن يك پزشك
نورا حسيني
قرار بود تا شهردار شدن عليرضا زاكاني، پيروز حناچي شهردار تهران بماند اما در همان روزي كه مهدي چمران اين خبر را به رسانه‌ها اعلام كرد در جلسه داخلي شوراي ششمي‌ها سرپرست شدن عليرضا جاويد نهايي شد. او زماني جوان‌ترين شهردار منطقه بود و مسووليت دو معاونت شهرسازي و عمران را در زمان قاليباف به عهده داشت. او هميشه مورد حمايت چمران بود تا آنجا كه شايعه شد او نسبتي نزديك با وي دارد كه بارها تكذيب شد. روز گذشته نيز قبل از انتخاب عليرضا جاويد به سمت شهرداري تهران چمران دقايقي از سابقه او در شهرداري تهران گفت و اينكه شايستگي شهردار شدن تهران را هم داشته اما خودش نپذيرفته كه در ليست كانديداهاي شهرداري تهران قرار گيرد.
عليرضا جاويد هم با آنكه قرار است تنها چند هفته‌اي مسووليت شهر تهران را برعهده گيرد در نطقي به چالش‌ها و اولويت‌هاي شهر تهران اشاره كرد. سخناني كه بيشتر به نطق يكي از گزينه شهرداري شباهت داشت.
عليرضا جاويد، سرپرست شهرداري تهران در اين جلسه گفت: در روزهايي به سر مي‌بريم كه از حضور بنده در مجموعه شهرداري بيش از 18 سال سپري شده است. بنده از خرداد 82 وارد شهرداري شدم و به فضل الهي به صورت پيوسته در مجموعه شهرداري و مديريت شهرداري توفيق خدمت داشته‌ام و فراز و نشيب‌هاي زيادي را در دوره‌هاي مديريتي تجربه كرده‌ام و اين تجربه به بنده اين را مي‌آموزد كه يكي از رموز موفقيت داشتن انگيزه است و نو شدن مديريت شهري خود مي‌تواند انگيزه‌بخش و اميدبخش باشد.
جاويد افزود: شهرداري جاي چترافكني براي خدمت است و چتر خدمت بر سر همه شهروندان بايد گسترانده و اين خدمت بي‌واسطه و مستقيم به مردم ارايه شود و تفاوت شهرداري با ساير سازمان‌هاي خدماتي اين‌گونه است.
به گفته او شهرداري مستقيما منابع مالي سالانه‌اش را بايد خود حاصل كند و كار بسيار دشوار مي‌شود و مانند ساير ارگان‌ها نيست كه از منافع ملي استفاده و هزينه‌هاي جاري و عمراني خود را تامين كند. اخذ درآمد شهرداري دومين پيچيدگي است كه شهرداري را متمايز مي‌كند با ساير دستگاه‌ها و ديگري ساختار پيچيده‌اي است كه شهرداري به دليل تنوع خدمات دارد. تنوع خدمات در شهرداري زياد است از موضوعات عمراني و دفن و كفن و ... ما در شهرداري وظيفه داريم آسايش شهروندان را تامين كنيم، اگر سرانه خدمات ورزشي و عمراني و سرانه عمومي خوب توزيع شود و به لحاظ كيفيت شرايط خوبي داشته باشد و شهروندان دسترسي مناسبي داشته باشند منجر به ارتقاي زندگي شهروندان خواهد شد. بعد از راي 21 نفر اعضاي شورا به جاويد، عليرضا زاكاني برنامه‌هاي خودش را ارايه كرد. زاكاني در اين جلسه آرام بود و به تمام دوربين‌ها لبخند مي‌زد انگار كه بخواهد تصوير تازه‌اي از خود به مخاطب منتقل كند. آغاز كلام او عذرخواهي از مردم قم بود؛ «در مسير خدمت‌رساني در كنار مردم خوب و شهيدپرور قم خواهم بود و از مجلس براي اينكه رفيق نيمه راه شده و جدا شدم، عذرخواهي مي‌كنم.»
او با اشاره به اهميت شهر تهران به عنوان ام‌‌القراي جهان اسلام گفت: امروز عرصه خدمت در شهر تهران فرصتي بي‌نظير براي خدمت به آحاد مردمي است كه در تهران زندگي يا به تهران سفر مي‌كنند.
او در همين راستا افزود: تهران نما و نماد نظام جمهوري اسلامي و انقلاب اسلامي است و لذا وظيفه ماست كه دست به دست هم داده و اين شهر را آن‌گونه كه شايسته انقلاب و مردم است، بسازيم.
زاكاني در خصوص اهميت تهران در دنيا خاطره‌اي نقل كرد و گفت: ۱۲ سال تلاش آقاي قاليباف شرايطي را ايجاد كرد كه يكي از مراجع تقليد در كربلا كه به نزد ايشان رفته بودم، اتوبان امام علي را نماد موفقيت مي‌دانستند. تهران آنقدر مهم است كه آيت‌الله اعرافي مي‌گفتند نام يكي از افراد فاضل معروف در صربستان تهران است؛ تهران خليل‌ويچ. شهردار منتخب تهران افزود: نيازمند يك حركت جدي در فرهنگ شهري با نگاه به فرهنگ ايراني - اسلامي هستيم و اين وجه متمايز‌كننده ما از ساير دوره‌هاي شهرداري است.
زاكاني به مساله كرونا هم اشاره‌كرد و گفت: مبارزه با كرونا يك موضوع جدي است و اگر بنده توفيق داشته باشم از همين امروز بايد قرارگاه مواجهه با كرونا را تاسيس و همه مسوولان مربوطه را پاي كار بياوريم و اين ظلم است كه مردم ما اين‌گونه پرپر مي‌زنند. متاسفانه برخي با موضوع كرونا اداري برخورد مي‌كنند. ما مقداري واكسن داريم اما تزريق آن به ميزان لازم نيست و برخي به شكل اداري كار مي‌كنند و ما بايد به يك مدل مشاركت مردمي پيش برويم و شهرداري در اين بخش مي‌تواند ورود پيدا كند و بايد آمار مبتلايان را كاهش بدهيم.
منتخب شهرداري تهران وعده داد با برنامه‌ريزي و همراهي سازمان‌هاي متولي و حضور تاثيرگذار شهرداري مي‌توانيم ۶ ماهه آسيب‌هاي اجتماعي شهر تهران مانند تكدي‌گري، معتادان متجاهر، كودكان كار و... را جمع‌آوري كنيم.
در ادامه اعضاي شوراي شهر سوالات خود را مطرح كردند .
ناصر اماني، عضو شوراي شهر تهران نگران ورود اتوبوسي نيرو به شهرداري بود. او گفت: بعد از انقلاب هميشه شهرداران از بيرون شهرداري وارد شدند و اين اشكالي ندارد و اين با راي نمايندگان بوده است شما با راي مردم شهردار خواهيد شد. اما شهرداري به شرايطي رسيده كه مي‌تواند كمك ويژه‌اي به شهردار داشته باشد. از آقاي زاكاني مي‌خواهيم موضع خود را نسبت به اين موضوع روشن بكنند ما به پرسنل شهرداري قول داديم كه به شما اعتماد داريم و بايد شما شهر را بسازيد و همان‌طور كه شهرداران گذشته با كمك شما ساختند و برخي توفيقات بالا و پاييني داشتند. او گفت: موضع خود را در خصوص اين موضوع و بدنه شهرداري روشن بكنيد و به بدنه شهرداري اعتماد كنيد. نيروهاي انقلاب به جوانان اعتماد دارند و شما نشان داديد ضد فساد و ضد رانت هستيد البته اين كافي نيست، مهم كار سنگين اجرايي است كه شما بعد از انتخاب در شهر تهران خواهيد داشت. خودتان را براي يك ميدان بزرگ پاسخگويي آماده كنيد و يك اطمينان خاطر هم به بدنه شهرداري بدهيد تا اين نگراني هم مرتفع شود.
عليرضا زاكاني پس از مطرح شدن سوالات گفت: ناظر به كاهش فاصله شمال به جنوب هستم. مقدمه اينها اين است كه ما براي تهران يك تصوير روشني را در ابعاد مختلف به صورت مشخص و مطلوب داشته باشيم و اين تصوير روشن موجود نيست و اين تصوير روشن بايد نسبت به مناطق با تحقق اين افق مشخص شود. از اين جهت مبتني بر آن تفسير، بنده معتقدم به سرعت به آن سند دست پيدا كنيم، ما بايد توجه ويژه‌اي به سرانه‌ها داشته باشيم و اين بي‌عدالتي و اين فاصله را كاهش دهيم. رشد شهر يك رشد كاريكاتوري است.
او قول داد از بيرون شهرداري مديراني كه نياز به كارآموزي براي تسلط به موضوعات شهري دارند، نياورد. زاكاني در ادامه به سوالات خبرنگاران هم پاسخ داد. او درباره كلان پروژه‌هاي شهرداري گفت: تهران تنها نيازمند كلان پروژه‌هاي عمراني نيست و نيازمند كلان پروژه‌هاي اجتماعي است. ظرفيت‌هاي بي‌نظيري هم وجود دارد يعني اگر شهرداري تهران قرارگاه اجتماعي را بزند بايد بتواند معتادين متجاهر را از شهر جمع و موضوع تكدي‌گري و كودكان كار را حل كند. او در ادامه در پاسخ به پرسش خبرنگاري درباره اينكه آيا راه‌حل اين قرارگاه جمع‌آوري معتادان و كودكان كار خواهد بود، گفت: قرارگاه اجتماعي كه مي‌گويم خاص معتادان متجاهر نيست، جمع مسووليت‌هاي مرتبط با حوزه اجتماعي است. او در ادامه درباره برنامه خودش و ضرب‌الاجل‌هاي برون‌رفت از حوزه آسيب اجتماعي گفت: استانداري و فرمانداري و بهزيستي و دستگاه‌هاي انتظامي و مجموعه‌هاي مختلف نيازمند اين هستند كه دور هم جمع شوند و در خصوص ساخت اجتماعي و سالم‌سازي اجتماعي بحث كنند. يعني اكنون قانون ظرفيت‌ها را تقسيم كرده و هر كسي ظرفيتي دارد و هيچ كس پاسخگوي رفع و پيشگيري يك معضل نيست و كمتر به آن اهميت مي‌دهد. زاكاني درباره 21 هزار معتاد متجاهر كه در برنامه خود هم به آنها اشاره كرده بود، گفت: اين معتادان با مجوز دستگاه قضايي بايد جمع‌آوري شوند، سم‌زدايي شوند، مهارت‌يابي شوند و به اجتماع برگردند، اشتغال‌شان تامين شود و با خانواده تعامل‌شان را برقرار كنند و پذيرش اجتماعي پيدا كنند. شش مرحله دارد، يكي از مراحل آن هم جمع‌آوري است كه مرحله اولش است و احتياج به مجوز دارد.
او در پاسخ به اين پرسش كه با اين برنامه و راهكار، شهرداري با دستگاه‌ها براي جمع‌آوري معتادان همكاري مي‌كند نيز گفت: قرارگاه كه شكل بگيرد بايد اين اتفاق رخ دهد. اما مرحله به مرحله مسيري بايد برويم كه ماحصلش پاك شدن چهره زشت شهر از شرايط تلخي است كه يكي از آن هم براي شهر زياد است، متاسفانه من عدد 21 هزار را شنيدم، ان‌شاءالله اين لكه ننگ از چهره شهر زدوده شود.
زماني كه زاكاني براي راي‌گيري صحن شورا را ترك كرده بود برخي از اعضا ابهاماتي در برابر قانوني بودن راي به زاكاني مطرح كردند. ناصر اماني، عضو شوراي شهر در اين باره اعلام كرد: نكته‌اي كه مي‌خواهم اعلام كنم، كاملا كارشناسي و حقوقي است و ربطي به برنامه آقاي دكتر زاكاني ندارد. دوستان هر نظري داشتند ما در خدمت‌شان هستيم. او خطاب به چمران ادامه داد: بنا بر مصوبه هيات وزيران مورخ 25/ 9/ 97 و با استناد به ماده 82 قانون تشكيلات وظايف و انتخابات شوراهاي اسلامي كشور آيين‌نامه اجرايي انتخاب سمت شهردار مشخص شده است. او در ادامه مواد مختلف اين آيين‌نامه را قرائت كرد: در اين آيين‌نامه رشته پزشكي نيامده است، آقاي دكتر زاكاني مي‌گويند بنده پزشك هستم. اماني بر انتخاب غيرقانوني زاكاني به عنوان شهردار تهران تاكيد كرد و گفت: مطابق با قانون او رشته تحصيلي مرتبط ندارد و هنوز به استعفايش در مجلس رسيدگي نشده است. البته او اعلام كرد براي تطابق مدرك نيازمند اصلاح قانون هستيم . اعضاي شوراي شهر تهران به هشدار غيرقانوني بودن اين راي‌گيري توجهي نكرده و تنها 5 نفر با تاخير راي‌گيري موافقت كردند. همزمان با طرح اين انتقادها در صحن شورا، زاكاني به اين ابهام در جمع خبرنگاران پاسخ داده و گفت: در بند يك ماده 80 مصوبه سال 1375 و آيين‌نامه داخلي دولت كه سال 97 تنظيم شده شرايط احراز شهردار ذكر شده كه داراي نقص است و بخشي از تخصص‌ها مانند تخصص‌هاي ناظر به حوزه پزشكي در آن نيامده است.
او ادامه داد: علاوه بر اين تخصص يك وجه قضيه است و بخش عمده موضوع، ويژگي‌هاي مديريتي فرد است. شهر از نظر كالبدي نياز به حوزه‌هاي فرهنگ، اجتماع، اقتصاد، امنيت و ساير فعاليت‌هاي شهري دارد و كسي كه اين كار را انجام مي‌دهد بايد مديري باشد كه فهم بالاي مسائل شهر را به عنوان يك دولت كوچك داشته باشد و با تدبير و استفاده از ساير افراد متخصص در حوزه‌هاي مختلف رشدي همگون را براي شهر فراهم كند.
شهردار منتخب تهران گفت: خروجي و پيام راي استمزاجي اعضاي شورا در روز چهارشنبه اين بود كه بنده را براي اين كار انتخاب كردند. پس از آن استعفاي خود را تقديم رياست مجلس كردم و طبق ماده 90، 91 و 92 آيين داخلي مجلس، هفته بعد از قرائت استعفا، اين موضوع به راي و نظر نمايندگان گذاشته خواهد شد كه طبق آن، امروز استعفا اعلام وصول و هفته آينده به بحث گذاشته مي‌شود. زاكاني ادامه داد: به كارگيري ظرفيت اجرايي كشور براي حل مشكلات يك اولويت اساسي است و پيشنهادهايي شد كه اين ظرفيت به اين حوزه آورده شود و اين مقدمه‌اي شد براي اينكه دولت و شوراي شهر تقاضا و نيازي را از بنده پيگيري كنند كه در دولت يا شهرداري خدمت كنم كه در نهايت به شرايط فعلي منجر شد.