عضويت ايران در پيمان شانگهاي نهايي ميشود
پس از حدود 15 سال، عضويت ايران در پيمان شانگهاي به تصويب رسيد. اگرچه كه خبر را علي شمخاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي روز پنجشنبه در صفحه شخصي خود منتشر كرد و در توضيح آن نيز نوشت: «ساعتي قبل در گفتوگو با دوست و همكارم جناب آقاي پاتروشف دبير شوراي امنيت ملي روسيه تحولات افغانستان، سوريه و خليج فارس را بررسي كرديم. خوشبختانه موانع سياسي براي عضويت ايران در پيمان شانگهاي برداشته شده و با طي تشريفات فني، عضويت ايران نهايي خواهد شد.» از سال 2008 تاكنون پرونده عضويت ايران در اين پيمان بدون نتيجه باقي مانده بود تا اينكه اواخر هفته گذشته شمخاني از حل و فصل شدن موانع پيوستن ايران به اين پيمان خبر داد. البته به نظر ميرسد وخيم شدن وضعيت افغانستان و نفوذ طالبان در شهرهاي مهمي همچون هرات، باعث شده تا كشورهاي عضو اين سازمان به حضور ايران براي حل آنچه در منطقه رخ ميدهد نيز، واقف شوند.
سازمان همكاري شانگهاي به صورت جدي از 2001 فعاليت خود را در چارچوب پاسخي مشترك به مساله توازن قوا در برابر نفوذ نيروهاي ناتو و امريكا در منطقه آغاز كرد. اگرچه كه دو عضو روسيه و چين از مهمترين كشورهاي عضو اين سازمان بودند، اما حضور ايران در اين سازمان پس از اعلام خبر شمخاني ميتواند تاثير زيادي بر آنچه در منطقه در حال رخ دادن است، بگذارد. علاوه بر كشورهاي چين، روسيه، قزاقستان، قرقيزستان، تاجيكستان و ازبكستان كه اعضاي اصلي بودند، در سال 2004مغولستان و از سال 2005 نيز كشورهاي ايران، پاكستان، هند و افغانستان نيز به عنوان اعضاي ناظر در اين سازمان پذيرفته شدند. با وجود اينكه يك سال پس از اينكه ايران به عنوان عضو ناظر در اين سازمان پذيرفته شد، اما به دليل مشكلاتي همچون دو بار تحريم در كمتر از ده سال، عضويت دايم در اين سازمان بعيد به نظر ميرسد. تا اينكه دو روز پيش دبير شوراي عالي امنيت ملي از برطرف شدن موانع براي عضويت ايران همزمان با پيشروي طالبان در افغانستان خبر داد. اگرچه كه پيش از وقوع بحران در افغانستان بسياري از كارشناسان تداوم وضعيت ايران در اين سازمان را نيز به عنوان يكي ديگر از چالشهاي دولت رييسي برميشمردند كه ميبايست براي آن چارهاي انديشيد. با وجود اينكه پس از امضاي برجام، مهمترين و اصليترين مانع براي حضور ايران در اين پيمان عملا از بين رفته بود، اما حضور ترامپ در كاخ سفيد و تغيير در رويههاي سياسياش با دو كشور روسيه و چين كه مهمترين اعضاي اين سازمان هستند، آينده عضويت ايران در اين پيمان را در هالهاي از ابهام فرو برد و پس از بازگشت تحريمها در سال 2018 ميتوان ادعا كرد كه پرونده حضور ايران در اين سازمان تقريبا بسته شد تا اينكه در تابستان 99 روسيه ضمن حمايت از عضويت دايم ايران در اين سازمان، خواستار بررسي پرونده كشورمان شد تا اينكه خبرها حاكي از پذيرش عضويت دايم در اين سازمان است. پيمان شانگهاي از آن جهت مهم است كه ميتواند نقش كشور را در جاده ابريشم افزايش دهد. بهرهگيري ايران از اين پروژه به دليل تحريم بسيار كاهش يافته بود كه انتظار ميرود از آنجايي كه كشورهاي زيادي منافعشان در قالب احياي اين جاده به يكديگر پيوند ميخورد، حضور ايران در پيمان شانگهاي نيز علاوه بر منفعتهاي سياسي، بر روابط تجاري و اقتصادي نيز تاثيرگذار است.