دوگانه روز فوتبال ایران: صنعتی یا دولتی؟

در یک روز خاص (شنبه) هم فرهاد مجیدی و هم یحیی گل‌محمدی سرمربیان دو تیم استقلال و پرسپولیس از رقم‌های پیشنهادی بازیکنان در بازار نقل و انتقالات ابراز تعجب کردند. مجیدی گفت: «رقم‌های عجیب و غریبی را شاهد بودیم که من اگر با چشم خودم نمی‌دیدم، باور نمی‌کردم. اگر باشگاه به من می‌گفت، باور نمی‌کردم اما با چشم خودم این پیشنهادهای عجیب را دیدم.» اگر تا دیروز قطب مخالف صنعتی می‌شد سنتی، این روزها در فوتبال دوگانه صنعتی-دولتی شکل گرفته است. 
این اظهار نظر در حالی مطرح شد که هر دو تیم برخی بازیکنان خود را از دست داده‌اند و در فرآیند جذب بازیکنان جدید و تمدید قرارداد با بازیکنان فعلی با مشکل مواجه شده‌اند. در کانال‌های طرفداری دو تیم،اعضا رقیب را به داشتن منابع نامحدود مالی و بریز و بپاش متهم می‌کنند. با این حال به نظر می‌رسد بریز و بپاش‌ها جای دیگری در حال انجام است. در بالا رفتن قیمت بازیکنان داخلی چند عامل موثر بوده. یکی ممنوعیت خرید بازیکن خارجی در سال گذشته، دو دلالیسم در فوتبال ایران، سه صعود چشمگیر هزینه‌های زندگی و چهارم حضور برخی تیم‌ها در بازار نقل‌وانتقالات که توازن بازار را به هم می‌زنند. مورد چهارم همان موردی است که فوتبال اروپا هم با آن درگیر است. کارشناسان و رسانه‌ها در چند سال گذشته از حضور پاری‌سن‌ژرمن و منچسترسیتی و چلسی که به چاه‌های نفت و گاز متصل هستند و هیچ وقت کسری بودجه نداشته‌اند به عنوان عامل برهم زننده بازار نام برده‌اند. در ایران تیم‌های نفتی چنین وضعیتی ندارند و صنعت نفت و نفت مسجد سلیمان با هزار و یک مشکل مالی مواجهند اما تیم‌های صنعتی با پشتوانه کارخانجات بزرگ همان نقش پی‌اس‌جی و من‌سیتی را در بازار نقل‌وانتقالات فوتبال ایران بازی می‌کنند.  چند روز پیش اکبر محمدی، مدیرعامل باشگاه پیکان در گفت‌وگو با رادیو ورزش پیرامون هزینه‌های تیم‌های صنعتی گفت: «تیم‌های معدنی و تیم‌های فلزی پول‌های آنچنانی هزینه می‌کنند. من خیلی نگران هستم. من اسم هم می‌برم؛ سپاهان،‌ فولاد، ذوب‌آهن، گل‌گهر و مس ظاهرا پول‌های‌شان تمام نمی‌شود.» جز اظهارنظر محمدی سایر فعالان بازار نقل‌وانتقالات فوتبال ایران هم به همین تیم‌ها به عنوان برهم زننده توازن بازار اشاره می‌کنند. تیم‌هایی که با ارائه پیشنهادات وسوسه‌برانگیز قیمت بازیکنان را تا سه برابر هم افزایش می‌دهند. این در حالی است که از بین این تیم‌ها فقط سپاهان است که همیشه در کورس قهرمانی حضور دارد. یحیی گل‌محمدی روز شنبه در واکنش به جمله یکی از خبرنگاران که گفت: «به پرسپولیس تیم حکومتی گفته می شود ولی تیم های صنعتی می‌توانند بازیکنان سرخپوشان را هوایی کنند»، پاسخ داد: «خیلی خوب توضیح دادید.» 
در شرایطی که مشکلات مالی در کشور بیداد می‌کند، تولید پایین آمده و بسیاری از افراد اخراج یا تعدیل می‌شوند و مهم‌تر از همه تیم‌های صنعتی نتایج قابل قبولی هم به دست نمی‌آورند، می‌توان این سوال را مطرح کرد که توجیه چنین هزینه‌هایی چیست؟ چطور ممکن است تیم‌هایی با میلیون‌ها هوادار و برندهای پرارزش نظیر پرسپولیس و استقلال که همیشه مدعی عنوان قهرمانی‌اند و در آسیا به مراحل حذفی می‌رسند و از این میان پرسپولیس دو بار به فینال لیگ قهرمانان آسیا رسیده توان رقابت با تیم‌هایی که بعضا تازه از دسته پایین‌تر به لیگ برتر آمده‌اند را نداشته باشند؟ اخیرا سازمان بازرسی کل کشور با دعوت از مدیران باشگاه‌‌های صنعتی از آنها خواسته بود از ولخرجی و عقد قراردادهای هنگفت خودداری کنند، اما گویا این درخواست چندان با اقبال مواجه نشده و تیم‌های صنعتی همچنان در بازار تخته‌گاز می‌تازند. آخرین مورد هم برمی‌گردد به هوایی شدن شهریار مغانلو برای پیوستن به سپاهان. بحثی نیست که متقاعد کردن مغانلو برای جدایی از مدافع عنوان قهرمانی، یکی از پرطرفدارترین تیم‌های آسیا و شانس قهرمانی در قاره کهن باید حسابی برای سپاهان خرج برداشته باشد، طوری که پرسپولیس توان رقابت را از دست بدهد. 
نکته مهم در مورد تیم‌های صنعتی این است که آنها گرچه در نهایت دولتی محسوب می‌شوند اما چندان علاقه‌ای به پیروی از قوانین ندارند. نه در بحث استفاده از مدیران بازنشسته که باعث شد محمدرضا ساکت بتواند مدیرعامل سپاهان شود و گرشاسبی که مجبور شده بود از پرسپولیس برود مدیرعامل فولاد شد، چه در بحث هزینه‌ها و چه در بحث کارهای عجیب و غریب مثل دادن حواله میل‌گرد به بازیکنان! کاش سازمان و نهادی پیدا شود و مدیران عامل باشگاه‌های صنعتی را مورد پرسش قرار دهد تا بالاخره همه بفهمند پولی که به قول مدیرعامل باشگاه پیکان هیچ وقت تمام نمی‌شود از کجا تامین می‌شود؟