گفت‌وگوي «اعتماد» با سخنگوي فراكسيون اقليت مجلس يازدهم درباره آينده افغانستان:
تعلل كرديم و نسبت به طالبان دچار خطاي راهبردي شديم
نشست غيرعلني ديروز مجلس با حضور فرمانده نيروي قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامي برگزار شد و اين درحالي است كه اگرچه نگاه غالب بر مجلس با تمركز بر خروج نيروهاي امريكايي از افغانستان، آنچه طي روزهاي گذشته در كشور همسايه شرقي مي‌گذرد را محدود به همين فقره درخصوص خروج امريكا در منطقه تفسير كرده و درنتيجه آن را مثبت و پيروزي خود تفسير مي‌كند، هستند نمايندگاني كه از زاويه‌اي ديگر به مساله نگاه مي‌كنند. غلامرضا نوري‌قزلجه، سخنگوي فراكسيون مستقلين مجلس يازدهم كه در جايگاه فراكسيون اقليت فعاليت مي‌كند، ازجمله اين گروه دوم ناظران است.
آقاي نوري! نشست غيرعلني ديروز مجلس با حضور فرمانده نيروي قدس سپاه برگزار شد؛ فارغ از آنچه در اين نشست مطرح شد، تحليل شما از مساله پيچيده اين روزهاي افغانستان چيست؟
تحولات افغانستان براي ما از جهاتي مختلف اهميت فراوان دارد. ملت افغانستان به عنوان ملتي كه مشتركات ديني و فرهنگي بسياري با ملت ايران دارد و همسايه شرقي ما هستند، همواره مورد احترام ما بوده و قطعا سرنوشت‌شان براي‌مان بسيار حايز اهميت است. ضمن آنكه سوابق و تاريخ روابط دو كشور نشان از عمق روابط دو كشور و دو ملت دارد و همين است كه باعث شده، همواره امنيت افغانستان براي ما داراي اهميتي وي‍ژه باشد. در چنين شرايطي اما تحليل شخصي من از اين قرار است كه متاسفانه مقداري نسبت به تحولاتي كه با سرعتي بالا در كشور همسايه شرقي رقم خورد و شكل گرفت، دچار تعلل شده و در محاسبات‌مان نيز مرتكب خطاهايي شده‌ايم. معتقدم كه نوع نگاه ما به طالبان و نوع برخورد با آنان، احتمال دارد در آينده مشكلاتي را در منطقه شاهد باشيم. مشكلاتي كه اين گروه قادر به ايجاد آن است. از طرفي برخوردهايي كه در روزهاي اخير از جانب طالبان صورت گرفته و مي‌گيرد، نشان داد كه برخلاف برخي ادعاها، طالبان چندان تفاوتي با گذشته نكرده و اگر تفاوتي هست، بيشتر به خاطر اين فاصله زماني 20 ساله است. درواقع اگر طالبان طي اين 20 سال بر سر قدرت بود هم امروز به فراخور تحولات جهان كمابيش به همين ميزان متحول شده بود. اما اين تغييرات ظاهري چندان نمي‌تواند امنيت آينده منطقه را تامين كند.
باتوجه به اينكه ظاهرا نگران آينده هستيد، مهم‌ترين نگراني‌تان چيست؟ توصيه‌تان براي مديريت اين فضا چيست؟
شرايطي كه در حال مواجهه با آن هستيم، مي‌تواند وضعيت امنيت را با مشكل مواجه كند و طبيعتا نگرانيم كه تروريست‌هاي شناسنامه‌دار طالباني بتوانند از اين خلأ استفاده كنند. به هر حال توصيه بنده اين است كه دستگاه‌هاي امنيتي و ديپلماسي با دقت بيشتر و به دور از مواضع احساسي با اين مساله برخورد كنند و صرفا به اينكه امريكا منطقه را ترك كند، دل خوش نكنند؛ چراكه اين خروج نيروهاي امريكايي، همه اهداف ما را تامين نمي‌كند. البته مراجع تصميم‌گير در نظام جمهوري اسلامي در اين موضوع نيز حتما هوشيارانه وارد شده و مسائل را با دقت تحليل مي‌كنند. اما پيچيدگي موضوع به قدري است كه شخصا لازم مي‌دانم بر هوشياري بيشتر و مضاعف تاكيد كنم.
درحالي كه ديروز مجلس در يك نشست غيرعلني به بحث افغانستان پرداخت، شاهد برگزاري تجمع‌هاي اعتراضي در تهران و مشهد بوديم. اين ميزان حساسيت و البته نگراني افكار عمومي نسبت به اين مساله را چطور ارزيابي مي‌كنيد؟
به نظرم اين حساسيت طبيعي است. رويكردهايي كه طالبان نشان مي‌دهد، برخوردهايي كه با برخي فعالان مدني انجام داده و نيز مواجهه‌شان با مسائل زنان، به‌طور طبيعي نگراني‌هايي را ايجاد كرده و اين درحالي است كه امروز مردم به مراتب از گذشته آگاه‌تر شده و با حساسيت و دقت مسائل را دنبال مي‌كنند. از طرفي باتوجه به دسترسي بيشتر مسوولان به منابع و اسناد دقيقي كه احتمالا همه مردم از آن باخبر نيستند، ممكن است نوعي تفاوت ديدگاه ميان مردم و حاكميت در قبال اين موضوع احساس شود كه اين هم طبيعي است. درمجموع معتقدم كه بايد ضمن بررسي كارشناسي و تصميم‌گيري عاقلانه در راستاي مصالح نظام، مطالبات مردم را نيز درنظر گرفته و اين مطالبه‌ها را در موضع‌گيري‌هاي‌مان لحاظ كنيم.
شما در فراكسيون مستقلين نگاهي متفاوت از اكثريت مجلس را دنبال مي‌كنيد؛ آيا فراكسيون مستقلين به اين بحث ورود خواهد كرد؟
البته ما هفته گذشته هم در جلسه فراكسيون در اين رابطه صحبت كرده و مواضع كلي خود را نيز در قالب مصاحبه‌هايي مطرح كرديم اما قطعا در ادامه راه نيز با دقت موضوع را در فراكسيون دنبال مي‌كنيم.
و پرسش آخرم درباره آينده افغانستان؛ طبيعتا پيش‌بيني آينده در اين شرايط متلاطم بسيار دشوار است اما دست‌كم در كوتاه‌مدت چه آينده‌اي را متصور هستيد؟
به نظر مي‌آيد كه طالبان هنوز راهبرد اصلي خود را در مورد شكل‌گيري حكومت مدنظر و نوع حكومت و سهمي كه به اقوام افغانستاني خواهد داد، روشن نكرده و طبيعتا تا اين راهبرد به‌طور صريح عنوان نشود، نمي‌توان پيش‌بيني روشني به دست داد. واقعيت اين است كه شخصا چندان خوشبين نيستم اما اميدواريم با ايجاد شرايطي همه گروه‌هاي افغانستاني امكان ورود به بحث تشكيل دولت جديد را پيدا كنند، در فضاي سياسي مشاركت داشته باشند و نيز آزادي براي آحاد ملت فراهم شود، روزهاي بهتري در راه باشد.