بخشي از دست پنهان
اثربخشي دارو نيز نيازمند مطالعات مفصلي است ولي فرصت اين كار نبود و بيماران را بايد با دارو يا حتي دارونما راضي مي‌كردند. در اين ميان دو دارو بيش از بقيه جدي تلقي شد. رمدسيوير و فاويپيراوير به عنوان دو داروي موثر براي اين بيماري شناخته شد. ماده اوليه آن وارد و در داخل توليد و هر عدد رمدسيوير 700000 تومان فروخته شد! در مقاطعي قيمت آن در بازار سياه و غيرقانوني به 50 ميليون هم رسيده بود! ظاهرا با ورود نهادهاي بازرسي قيمت به 340 هزار تومان كاهش يافت. فارغ از اين وضعيت بغرنج چند نكته بسيار مهم در اين ماجرا وجود دارد. اول اينكه شركت‌هاي توليدكننده اين داروها در ايران كدام هستند و صاحبان سهام و ذي‌نفعان آنها چه كساني هستند؟ اين شركت‌ها ذاتا هيچ كار بدي نكرده‌اند، دارو توليد و عرضه مي‌كنند و اين به نفع مردم است البته سود هم مي‌برند اشكالي هم ندارد. ولي چرا دارويي كه تا چند ماه پيش از آن داروي بيمارستاني محسوب مي‌شد، به يك باره و هنگامي كه تاريخ مصرف آن در حال تمام شدن است در داروخانه‌ها توزيع شد؟! چه كسي دستور اين كار را داد؟ و چه اثري بر قيمت آن داشت؟ و او چه سهمي از كارخانه توليد اين دارو را داشته است؟ مساله ديگر و مهم‌تر اينكه اين دو دارو در ابتدا براساس شواهد و قراين اوليه به بيماران تجويز شد ولي چرا تجويز آن ادامه يافت؟ در حالي كه بايد گزارش‌هاي علمي و معتبر اثربخشي داروها تهيه و منتشر مي‌شد. چرا در حالي كه بسياري معتقد بودند؛ اين داروها به ويژه فاويپيراوير اثربخشي ندارد، صدها ميليارد تومان از مواد آن وارد و در اينجا تبديل به دارو و به خورد مردم و بيماران داده شد. گفته مي‌شود كه فروش رمدسيوير فقط در سال 1399، بيش از 2140 ميليارد تومان بوده است. شركت اكتوور چه نقشي در توليد اين داروها داشته و آقاي سعيد نمكي چه نقش يا سهمي در اين شركت دارد؟ شركت (سبحان انكولوژي) بركت در توليد اين دارو چه نقشي داشته است؟ آيا تاخير در واردات واكسن ربطي به اين پاسخ‌ها ندارد؟ همچنين جزييات قرارداد توليد واكسن اسپوتنيك شركت اكتوور با روس‌ها چرا متفاوت از واقعيت آن اعلام شد؟ به‌طور كلي اعضاي كدام يك از شركت‌هاي دارويي در شوراها و كانون‌هاي تصميم‌ساز حضور دارند كه بتوانند در تصميمات نظام درماني و دارويي كشور اثرگذار باشند؟ تعداد زيادي داروساز، ويرولوژيست، ايمنولوژيست و اپيدميولوژيست هركدام طرف قرارداد يا عنصر اصلي توليد يك يا چند دارو و واكسن با شركت‌ها و دستگاه‌هاي حكومتي يا خصوصي هستند. اصل اين كار ايراد ندارد. ولي حضور آنان در كميته‌هاي علمي و تصميم‌سازي موجب تعارض منافع و ايراد است. شايد پاسخ به اين پرسش‌هاي روشن، به ما نشان دهد كه آيا دستي پنهان در ماجراي عدم واردات واكسن بوده است يا خير؟ به‌طور كلي بايد يك تحقيق كامل از سياست دارويي در ماجراي كرونا صورت پذيرد تا خيلي از ابهامات رفع شود.