در هفتادوششمين نشست مجمع عمومي، كشورها خواستار تشكيل حكومت فراگير در افغانستان شدند
يكصدا عليه اقتدارگرايي طالبان
شهاب شهسواري
موضوع افغانستان، يكي از دستور كارهاي اصلي نشست امسال سران مجمع عمومي سازمان ملل متحد است كه از هفته پيش آغاز شده است. گزارشهاي منتشرشده از نشست وزراي امور خارجه ۵ كشور عضو دايم شوراي امنيت سازمان ملل متحد و نشست ۱۵ عضو شوراي امنيت در سطح نمايندگان، نشان ميدهد كه شوراي امنيت سازمان ملل متحد، قصدي براي به رسميت شناختن حاكميت طالبان بر افغانستان تا پيش از تشكيل يك حكومت فراگير با حضور ديگر گروهها و اقوام افغانستان ندارد. با اين حال شوراي امنيت سازمان ملل متحد با درخواست امريكا براي تعليق اجراي تحريمها عليه برخي رهبران طالبان موافقت كرده است. در ميان كشورهاي عضو سازمان ملل متحد، به نظر ميرسد كه تنها پاكستان است كه به صورت پيوسته از به رسميت شناختن طالبان به عنوان يك دولت مشروع در افغانستان حمايت ميكند، در حالي كه بسياري از ديگر كشورها بر تشكيل يك حكومت فراگير با حضور همه اقوام و مذاهب در قدرت تاكيد دارند.
پنج عضو دايم شوراي امنيت: در افغانستان
حكومت فراگير تشكيل شود
آنتونيو گوترش، دبير كل سازمان ملل متحد گفته است كه پنج كشور عضو دايمي شوراي امنيت سازمان ملل خواستار ايجاد يك دولت فراگير، صلحآميز و باثبات در افغانستان شدهاند. گوترش پس از گفتوگو با وزراي خارجه امريكا، روسيه، چين، فرانسه و بريتانيا در يك نشست خبري گفت كه اين كشورها خواهان افغانستان باثبات هستند، كشوري كه آماده پذيرش و توزيع كمكهاي بشردوستانه باشد و هيچگونه مشكلي فراراه امدادرسانان نباشد. در حاشيه هفتادوششمين نشست مجمع عمومي سازمان ملل در امريكا، دبير كل سازمان ملل گفته است دولتي بايد ايجاد شود كه همه شهروندان افغان در آن سهيم باشند. اعضاي دايمي شوراي امنيت سازمان ملل همچنان خواهان افغانستاني هستند كه نبايد محل امن براي تروريسم باشد. به گفته دبير كل سازمان ملل، حقوق زنان و دختران بايد احترام شود. گوترش گفت: «اعضاي دايم شوراي امنيت خواستار افغانستاني است كه در آن حقوق زنان و دختران احترام شود، پناهگاهي براي تروريسم نباشد و داراي يك حكومت فراگيرباشد كه از همه مردم نمايندگي كند.»
وزيران امور خارجه امريكا، بريتانيا، روسيه و فرانسه به صورت حضوري و همتاي چيني آنان از طريق ارتباط اينترنتي روز چهارشنبه در نشستي مشترك به دعوت وزير خارجه بريتانيا براي بررسي مساله افغانستان شركت كردند. به نوشته بيبيسي وزير خارجه چين كه به صورت آنلاين در جلسه شركت كرده بود، تنها در بخشي از آن حضور داشت. به گزارش بيبيسي يك مقام امريكايي گفتوگوهاي شركتكنندگان را «سازنده» و با «همگرايي زياد» توصيف كرد و گفت كه وزيران خارجه شركتكننده تاكيد داشتند كه طالبان بايد به حقوق زنان و دختران احترام بگذارند. اين مقام امريكايي گفت: «فكر نميكنم هيچكس، از جمله چينيها، از تركيب دولت موقت طالبان راضي باشد.» ژانگ جون، سفير چين در سازمان ملل، در گفتوگو با خبرگزاري فرانسه تاييد كرد كه پنج قدرت جهاني خواستار تشكيل يك دولت فراگير در افغانستان هستند و افزود: «در اين مورد وحدت نظر وجود دارد.»
استمرار تعليق تحريمهاي ۱۴ رهبر طالبان
براساس گزارش رسانهها گروه شبهنظامي طالبان كه بيش از يك ماه است بر خاك افغانستان سلطه كامل پيدا كرده است، در نامهاي به دبير كل سازمان ملل متحد خواسته بود تا نمايندهاي از اين گروه با شركت در نشست مجمع عمومي سازمان ملل متحد در نيويورك، براي سران كشورهاي ديگر جهان سخنراني كند. به گزارش رويترز، در نامه طالبان، امير خان متقي، سرپرست وزارت خارجه حكومت خودخوانده طالبان در افغانستان براي سخنراني در سازمان ملل متحد معرفي شده بود و سهيل شاهين، سخنگوي دفتر سياسي امارات اسلامي افغانستان (حكومت خودخوانده طالبان) در قطر، به عنوان جانشين سفير كنوني افغانستان در سازمان ملل متحد معرفي شده است. متقي كه به تازگي ارسال نامه او به دبير كل سازمان ملل متحد از سوي فرحان حق، سخنگوي دبير كل تاييد شده است، روز پنجشنبه خواستار به رسميت شناختن طالبان از سوي جامعه بينالمللي شد و گفت: «ما خواهان روابط دوامدار با كشورهاي جهان هستيم و نبايد ديگر بر ما فشار وارد شود چون ادامه اين فشارها نه به سود افغانستان است نه به سود كشورهاي جهان.»
امير خان متقي از جمله سران طالبان است كه از سالهاي پيش در فهرست تحريمهاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد قرار دارد، اما از دو سال پيش و در پي توافق امريكا با گروه شبهنظامي طالبان نام او موقتا از فهرست تحريمها به حالت تعليق درآمده است. براساس گزارش بيبيسي شوراي امنيت سازمان ملل متحد درخواست امريكا براي تعليق تحريم ۱۴ رهبر طالبان را به مدت سه ماه ديگر تمديد كرد. با اين تصميم شوراي امنيت سازمان ملل متحد، ممنوعيت سفر رهبران طالبان لغو شده است. در ميان اين ۱۴ عضو طالبان، ملا عبدالغني برادر آخوند، عباس استانكزي، سلام حنفي، اميرخان متقي، خيرالله خيرخواه و نورالله نوري نيز حضور دارند. اين افراد از سال ۲۰۰۱ تاكنون به دليل اقدامات تروريستي و خشونتآميز در فهرست تحريمهاي سازمان ملل قرار دارند.
پاكستان: طالبان را منزوي نكنيد
و واقعيت را بپذيريد
شاه محمود قريشي، وزير خارجه پاكستان، در حاشيه نشست مجمع عمومي سازمان ملل متحد گفتوگويي با خبرگزاري آسوشيتدپرس انجام داده است. اين خبرگزاري مطالبات پاكستان از جامعه جهاني در مورد طالبان را به اين شكل خلاصه كرده است: «واقعگرا باشيد، شكيبايي نشان دهيد، تعامل كنيد و از همه مهمتر آنها را منزوي نكنيد.» پاكستان خواستار تدوين نقشه راهي از سوي جامعه بينالملل براي شناسايي ديپلماتيك حكومت خودخوانده طالبان است. قريشي در مصاحبهاي كه روز چهارشنبه با آسوشيتدپرس انجام داده است، ميگويد: «اگر طالبان توقعات و انتظارات جامعه بينالمللي را عملي كرد، آنگاه ميتواند پذيرشي را كه ميتواند منجر به شناسايي رسمي حكومت آنها شود به دست بياورد. همزمان جامعه جهاني بايد از خودش بپرسد: راهحل جايگزين چيست؟ چه گزينههايي وجود دارد؟ اين واقعيت ميداني است و آيا ميتوان واقعيت ميداني را عوض كرد؟» بهرغم حمايت صريح وزير خارجه پاكستان از به رسميت شناختن حكومت خودخوانده يك گروه شبهنظامي خشن بر افغانستان، وي ميگويد در مورد مسائلي مانند صلح و ثبات افغانستان و ضرورت پايان حضور گروههاي تروريستي در افغانستان و اينكه طالبان تضمين دهد از خاك پاكستان عليه كشور ديگري استفاده نميشود، پاكستان كاملا با جامعه جهاني هماهنگ است. او گفته است: «اما ما ميگوييم كه رويكرد واقعبينانهاي داشته باشيد. راههاي خلاقانهاي براي تعامل با آنها پيدا كنيد. روشي كه تاكنون براي مواجهه با آنها استفاده شده است، تا به امروز جواب نداده است.» قريشي پيشنهاد داده است كه جامعه جهاني با ارسال كمكهاي بشردوستانه و سرمايهگذاري براي بازسازي افغانستان از جنگهاي چند دههاي، طالبان را به رعايت حقوق بشر، تشكيل حكومت فراگير و رعايت حقوق زنان تشويق كنند. وي از دولت امريكا و صندوق بينالمللي پول خواسته است تا پولهاي بلوكهشده دولت افغانستان بعد از اشغال قدرت توسط گروه شبهنظامي طالبان را فورا آزاد كنند.
امريكا: جهان در مورد فشار بر طالبان
متحد است
آنتوني بلينكن، وزير امور خارجه امريكا تاكيد كرد كه دولت جو بايدن بر عملكرد طالبان نظارت خواهد كرد و به همكاري با نهادهاي غيردولتي براي تسهيل در ارسال كمكها به مردم افغانستان ادامه ميدهد. به گزارش ايسنا، بلينكن در سخنراني خود در پايان مذاكراتش در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل متحد، اظهار داشت كه وي در جريان مذاكرات خود در نيويورك بر اتحاد جامعه بينالمللي در برخورد با جنبش طالبان تاكيد كرد. وزير خارجه امريكا افزود كه پيام واشنگتن به جامعه بينالمللي اين است كه هرگونه برخورد با طالبان بايد به اجراي تعهدات خود مرتبط باشد و تاكيد كرد كه تعهد طالبان به تعهدات خود فقط براي جلب رضايت جامعه بينالمللي نيست، بلكه براي ثبات افغانستان ضروري است. وي گفت كه معتقد است جهان در فشار بر طالبان متحد است. بلينكن به خبرنگاران گفت: «من فكر ميكنم وحدت بسيار قوي در رويكرد و هدف وجود دارد. طالبان ميگويد در تلاش است به مشروعيت و حمايت جهاني دست يابد و اين تنها به اقداماتي كه طالبان اتخاذ خواهد كرد، بستگي دارد.»
طالبان: با ايران مشكلي نداريم، خواستار توسعه روابط هستيم
معاون سرپرست وزارت فرهنگ و اطلاعرساني طالبان در گفتوگويي اختصاصي با اسپوتنيك روسيه، در خصوص رابطه اين گروه با كشورهاي ديگر گفت كه طالبان تلاش دارد روابط حسنهاي با جامعه جهاني برقرار كند و در خصوص رابطه با روسيه نيز گفت كه دولت طالبان تمايل دارد هياتي به مسكو اعزام كند. او گفت كه روسيه و تركيه و كشورهاي ديگر ميتوانند طرحهاي اقتصادي خود را در افغانستان به اجرا درآورند؛ او بخش آموزش و بهداشت را از جمله موضوعات مورد علاقه طالبان براي سرمايهگذاري ديگر كشورها عنوان كرد. ذبيحالله مجاهد در خصوص رابطه طالبان با ايران نيز گفت: «در حال حاضر اختلافي با تهران نداريم و تلاش ميكنيم روابط خود را با ايران توسعه دهيم.» او در بخش ديگري از سخنان خود بر مخالفت شديد طالبان با حضور هرگونه نيروي خارجي در افغانستان يا برپايي پايگاه نظامي تاكيد كرد و افزود: «ما با همه جهان حتي با امريكاييها تعامل ميكنيم، اما اين روابط بايد در چارچوب اصول خودمان باشد.» معاون سرپرست وزارت فرهنگ و اطلاعرساني طالبان تاكيد كرد كه اين گروه هرگز اجازه نخواهد داد تا از خاك افغانستان عليه كشور ديگري استفاده شود. ذبيحالله مجاهد در پاسخ به اين سوال كه چگونه و چه زماني قرار است در كشورهايي مانند پاكستان و چين سفيران جديد افغانستان تعيين شوند، گفت: «پس از اينكه آنها ما و دولت ما را به رسميت شناختند، ما سفيران خود را به آن كشورها ميفرستيم و اميدواريم اين امر به زودي اتفاق بيفتد.» وي در مورد تغيير رييس نمايندگي ديپلماتيك افغانستان در روسيه نيز خاطرنشان كرد كه پس از به رسميت شناختن دولت جديد افغانستان از طرف مسكو، سفير جديدي به روسيه اعزام خواهد شد.