تصويب لايحه كمك مالي ايالات متحده به سامانه گنبد آهنين اسراييل
پس از كشمكش‌هاي فراوان
دردانه‌اي كه شايد ديگر دردانه نباشد
محمدحسين لطف‌الهي
لايحه كمك مالي ايالات متحده به سامانه گنبد آهنين اسراييل هرچند روز جمعه به وقت محلي با راي اكثريت قريب به اتفاق اعضاي مجلس نمايندگان امريكا تصويب شد اما وجود موانع بسيار بر سر راه اين طرح و استمرار گروه‌هاي ترقي‌خواه در مخالفت با كمك نظامي به اسراييل نشان داد كه آينده روابط واشنگتن و تل‌آويو چندان بر وفق مراد اسراييلي‌ها نخواهد بود.
اين لايحه در ابتدا بخشي از لايحه بودجه موقت دولت كه كاخ سفيد به مجلس نمايندگان ارايه كرد، بود و دموكرات‌هاي راست‌گرا و مركزگرا اصرار داشتند كه لايحه ذيل لايحه ارسالي دولت بررسي و در خصوص آن راي‌گيري شود، اما پافشاري گروهي از جريان چپ‌گراي حزب دموكرات موسوم به ليبرال‌ها باعث شد اين اتفاق نيفتد و روز سه‌شنبه كمك يك ميليارد دلاري امريكا به پروژه «گنبد آهنين» اسراييل، از مصوبه بودجه موقت دولت در مجلس نمايندگان حذف شود.
در نتيجه اين كشمكش‌ها لايحه اختصاص يك ميليارد دلار به گنبد آهنين اسراييل به صورت لايحه جداگانه‌اي در دستور كار قرار گرفت و روز پنجشنبه اين لايحه با ۴۲۰ راي موافق در برابر ۹ راي مخالف به تصويب رسيد. اين نتيجه در حالي حاصل شد كه ترقي‌خواهان حزب دموكرات، اسراييل را به نقض حقوق بشر متهم مي‌كردند و ساير نمايندگان از جمله رهبران دو حزب از وضعيتي كه پديد آمده بود، وحشت‌زده شده بودند. روزنامه نيويورك‌تايمز در توصيف فرآيند طي شده براي تصويب لايحه كمك يك ميليارد دلاري به اسراييل مي‌نويسد: «دو طرف اتهامات تلخي را عليه هم مطرح مي‌كردند و هر يك از طرف‌ها موضع خود را صحيح و انساني مي‌ناميد. دموكرات‌هاي مترقي دولت اسراييل را يك دولت آپارتايدي مي‌خواندند و جمهوري‌خواهان و گروهي از دموكرات‌هاي راست‌گرا، مخالفان اين لايحه را به يهودي‌ستيزي متهم مي‌كردند.»
طي اين نزاع يك هفته‌اي، نسل جديد دموكرات‌ها كه اغلب رنگين‌پوست هستند، تاكيد داشتند ايالات متحده بايد از كمك‌هاي بي‌قيد و شرط به اسراييل پرهيز كند و ديگر به تل‌آويو چك سفيد امضا براي اعمال هر سياست خطرناكي عليه فلسطينيان ندهد. جريان مقابل در حزب دموكرات و همچنين قريب به اتفاق جمهوري‌خواهان مجلس نمايندگان اما بر اين باور بودند كه ايالات متحده در دفاع از منافع اسراييل نبايد هيچ ترديدي به خود راه دهد و منافع اسراييل همان منافع امريكاست.
بعضي تحليلگران معتقدند اين نزاع درون گروهي ميان دموكرات‌ها در زمان بدي رخ داده و آنها كه براي به تصويب رساندن طرح‌ها و برنامه‌هاي اساسي دولت بايدن به اتحاد و يكپارچگي نياز دارند، سرنوشت دولت بايدن را به خطر مي‌اندازند. با اين وجود برخي ديگر از تحليلگران عنوان مي‌كنند يكي از اصلي‌ترين پايگاه‌هاي راي حزب دموكرات زنان و جواناني هستند كه با اتخاذ رويكردهاي مترقي در راستاي تغيير وضع موجود تلاش مي‌كنند و اقدامات جريان چپ‌گراي حزب مي‌تواند در جذب آراي آنان موثر باشد.
رشيده طليب، عضو ترقي‌خواه حزب دموكرات در مجلس نمايندگان روز پنجشنبه در اين خصوص گفته بود: «من از قانوني حمايت نمي‌كنم كه امكان انجام جنايت‌هاي جنگي، نقض حقوق بشر و خشونت را فراهم كند.» او افزود: «در شرايطي كه فلسطيني‌ها تحت يك آپارتايد خشونت‌آميز زندگي مي‌كنند و بر اثر آنچه ديدبان حقوق بشر جنايت جنگي مي‌خواند، جان خود را از دست مي‌دهند ما نمي‌توانيم تنها نگران امنيت اسراييلي‌ها باشيم.»
چند ماه قبل، زماني كه هنوز جنگ 11 روزه اسراييل عليه غزه جريان داشت نيز وضعيت مشابهي تكرار شد و جرياني كوچك اما جدي در درون حزب دموكرات، ترجيح دادند در محيط كاملا دوقطبي سياست ايالات متحده، از عملكرد دولت در دفاع از اسراييل انتقاد كنند و اين انتقادها به جرياني بي‌سابقه در كنگره تبديل شد كه طي آن تعدادي از نمايندگان شديدترين انتقادها را نسبت به اسراييل مطرح كردند. دانشگاه مريلند در پژوهشي كه بين 22 ژوئن تا 11 جولاي انجام داده پاسخ چرايي اين تغيير رويه نسبت به گذشته در ميان بخشي از حزب دموكرات را مي‌دهد. بر اساس اين پژوهش، در حالي كه بايدن رويكرد جانبدارانه‌اي را اتخاذ كرده بود بسياري از اعضاي حزب دموكرات به ويژه جوانان معتقد بودند تقصيرات بيشتر بر عهده اسراييلي‌هاست تا فلسطيني‌ها. اين دانشگاه همچنين از پژوهش خود نتيجه گرفته كه پس از جنگ اخير غزه اقليتي در حزب دموكرات كه در تامين پايگاه راي اين حزب در انتخابات نقش مهمي ايفا مي‌كنند، ترجيح مي‌دهد در تقابل ميان اسراييل و فلسطين، ايالات متحده كنار فلسطيني‌ها بايستد.
در يك نظرسنجي ديگر كه انتهاي ماه ژوئن از سوي آسوشيتدپرس انجام شده، 51 درصد دموكرات‌ها گفته‌اند كه ايالات متحده به اندازه كافي از فلسطين حمايت نمي‌كند. اين رقم در ميان دموكرات‌هايي كه خود را ليبرال معرفي مي‌كنند نزديك به 62 درصد است و نشان مي‌دهد بر خلاف گذشته كه حمايت از اسراييل موضوعي بود كه هر دو حزب اصلي ايالات متحده روي آن اتفاق نظر داشتند، اكنون شرايط تغيير كرده و در ميان دموكرات‌ها اين دگرگوني به خوبي قابل مشاهده است. جان زاگبي، يك تحليلگر آماري كه براي دهه‌ها ديدگاه ايالات متحده در مورد خاورميانه را رديابي كرده در آن زمان گفته بود: «اين تغيير چشمگير و زمينه‌اي است به ويژه، نسل جوان به‌طور قابل توجهي دلسوز فلسطيني‌ها هستند و اين تفاوت نسل‌ها در حزب دموكرات كاملا نمايان شده است.»
با اين وجود همچنان برخي دموكرات‌هاي راست‌گرا و مركزگرا در حزب در برابر اين تغيير مقاومت مي‌كنند. به گزارش رويترز، روزا دلورو، رييس كميسيون تخصيص بودجه در مجلس نمايندگان ايالات متحده از حزب دموكرات در اين خصوص گفت: تصويب اين لايحه بيانگر اين است كه تعهد كنگره به كشور دوست و متحد اسراييل، موضع مشترك هر دو حزب است. مركز تحقيقات كنگره امريكا گزارش داده ايالات متحده از حدود يك دهه پيش حمايت مالي خود را از توسعه سيستم گنبد آهنين اسراييل آغاز كرد و حدود يك ميليارد دلار و ۶۰۰ ميليون دلار براي توليد و نگهداري آن اختصاص داده است. اين سيستم براي رهگيري و انهدام موشك‌هاي كوتاه بردي كه به سمت اسراييل شليك مي‌شود، طراحي شده است. روزا دلورو همچنين مدعي شده است، براساس يادداشت تفاهم سال ۲۰۱۶ ايالات متحده با اسراييل، واشنگتن متعهد شد كه كمك مالي براي تعمير و نگهداري گنبد آهنين را به عهده بگيرد و چنين كمك ارايه شده توسط ايالات متحده، «محدود به يك سيستم كاملا دفاعي است.»
نفتالي بنت، نخست‌وزير اسراييل در واكنش به تصويب كمك يك ميليارد دلاري به اسراييل در مجلس نمايندگان امريكا گفته است: «تصويب اين لايحه پاسخ محكمي به كساني بود كه در حمايت واشنگتن از تل‌آويو ترديد داشتند.» او افزود: «اين بودجه به تكميل ذخاير موشك‌هاي گنبد آهنين اسراييل اختصاص داده مي‌شود.»
از نكات جالب توجه در روز راي‌گيري لايحه كمك يك ميليارد دلاري به سامانه گنبد آهنين اسراييل، اين بود كه الكساندريا اوكازيو كورتز از نمايندگان مخالف اين لايحه كه صحبت‌هاي او در مخالفت با آن جنجالي شده بود، در آخرين لحظات تصميم گرفت نظر خود را تغيير دهد و به جاي راي مخالف، راي خود را ممتنع اعلام كند.
با اين حال، پس از آنكه مجلس نمايندگان امريكا مصوبه قبلي لغو كمك مالي اين كشور به تجهيزات دفاع ضد موشكي اسراييل موسوم به «گنبد آهنين» را ناديده گرفت، الكساندريا اوكاسيو كورتز، نماينده حزب دموكرات، رو به دوربين‌هاي تلويزيوني كرد و گريست.