زنان و شهر دانش

ماه مهر مبارك باد 
شهر در حالي ماه مهر را آغاز مي‌كند كه تردد دانش‌آموزان، دانشجويان، معلمان و اساتيد در سطح خيابان‌ها و معابر شهري رنگ باخته است. در واقع با شيوع بيماري كرونا و تعطيلي مدارس و دانشگاه‌ها و استفاده از ظرفيت فضاي مجازي، شهر ديگر آن شهر قبل نيست! شيوع بيماري كوويد 19 موجب غيرحضوري شدن آموزش در شهر شده است و شهر‌ها امكان استشمام بوي ماه مهر را ندارند. در گذشته در هر كوي و برزني مادران، دختران و كودكاني را مي‌ديديم كه در مسير عبور به سوي مراكز آموزش، با كوله‌باري از شور و عشق به آموختن، دست‌هاي خود را در هم گره زده بودند و مهر را به دانش تجربه مي‌كردند! تهران با داشتن نزديك به چهار هزار مدرسه دولتي و غيردولتي و جمعيت دانش‌آموزي بيش از يك‌ونيم ميليون نفر در مقاطع گوناگون به همراه جمع كثيري از دانشجويان بزرگ‌ترين مركز تجمع دانش‌آموختگي كشور محسوب مي‌شود. رنگ دانش در شهر تهران تصويري دلنشين از آگاهي براي همه دارد اما براي زنان اين موضوع تفاوت دارد! زنان شهر تهران چه در قامت دانش‌آموزي و چه در قامت دانشجويي و چه در قامت مادراني كه فرزندان را به محل آموزش هدايت مي‌كنند فرصت يگانه‌اي براي تصوير‌سازي از ضرورت و عشق به دانش را رنگ‌آميزي مي‌كنند. آنان چهره تهران را با آغاز سال تحصيلي جديد، به رنگ پنجره تازه‌اي به سوي آينده تصوير‌سازي مي‌كنند. در اين ميان الزاماتي براي آنان در شهر بايد مورد توجه قرار گيرد. آنان نيازمند حمل‌ونقل عمومي گسترده و باكيفيت هستند. از سويي، صف‌هاي طولاني اتوبوس‌ها و متروها، پياده‌روهايي كه در شهر كمتر مورد توجه قرار گرفته و از سويي ديگر، كمبود ظرفيت‌هاي ديگر وسايل حمل‌ونقل عمومي نظير تاكسي و تاكسي اينترنتي بيانگر محدوديت‌هاي جدي در سطح شهر براي تردد همه شهروندان و زنان است. در اين ميان بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي حمل‌ونقل ادارات كه در گذشته نيز مرسوم بود قابل تامل است. به خصوص كه بخشي از نيروهاي دستگاه‌هاي دولتي كه سرويس‌هاي ويژه براي كاركنان خود داشته‌اند اكنون مي‌توانند در اختيار حمل‌ونقل عمومي شهر قرار گيرند و محدوديت‌هاي ناشي از كمبود اتوبوس و... را تا حدي مرتفع سازند.  زنان كه اكنون در شهر گام برمي‌دارند به دنبال ظرفيت‌هايي هستند كه بتوانند با حداقل هزينه بيشترين امكان دسترسي را براي آنان فراهم كند. طرح‌هايي فراگير نظير مناسب‌سازي معابر شهري كه در دستور كار شوراي پنجم و شهرداري قرار گرفته بود امكاني تازه براي استفاده از مدل‌هاي مختلف تردد از جمله دوچرخه و پياده را فراهم كرد. بر اساس مصوبه ستاد مناسب‌سازي شهر تهران در آن دوره تا پايان سال 1401 بايد 1500 كيلومتر از معابر پياده شهر تهران مناسب‌سازي ‌شود كه تاكنون 500 كيلومتر آن انجام شده است. اين مهم بستر تردد در شهر را امن‌تر و آسان‌تر مي‌كند. زنان كه معمولا به دليل نامناسب بودن پياده‌روها مجبور به تردد از ميانه خيابان هستند، با مشكلات عديده‌اي نظير مراقبت از عدم تصادف، كيف‌قاپي و... روبه‌رو هستند كه مناسب‌سازي پياده‌روها فضاي حضور آنان را در شهر ايمن‌تر مي‌كند. در اين ميان با توجه به كوتاه شدن ساعات روشنايي روز در طول فصول پاييز و زمستان توجه به نور‌پردازي معابر و كوچه‌ها ضرورتي جدي است. دانش‌آموزان دختر يا زناني كه براي رساندن فرزندان به مدرسه و بازگشت از آن در اين معابر تردد مي‌كنند نيازمند ايمني نور هستند. نور در شهر يكي از ظرفيت‌هاي مهم براي امنيت و ايمني تردد در سطح شهر است. طي چند ماه گذشته به دليل كمبود امكانات انرژي برخي معابر شهري نور كمتر يا فاقد نور بودند كه بايد اين مهم با توجه به گشايش فصل دانش برطرف شود. براي صرفه‌جويي در انرژي بهترين كار اعمال محدوديت نورپردازي در بزرگراه‌ها است چرا كه معابر درون‌محله‌اي و درون‌شهري ظرفيتي است كه تردد پياده در آن امري ضروري و عادي است و زنان در اين ميان نيازمند تردد ايمن و امن در سطح معابر محلي و درون‌شهري هستند. اين توجه به آماده‌سازي و مناسب‌سازي فضاي شهري براي تردد زنان در نيمه دوم سال به دليل آغاز سال تحصيلي بايد از سوي مديريت شهري با دقت بيشتري پيگيري شود خصوصا اينكه با توجه به آغاز واكسيناسيون دانش‌آموزان و احتمال گشايش مدارس در آذرماه مديريت شهري مي‌تواند نسبت به آماده‌سازي فضاي شهري توجه خاص داشته باشد و با همكاري ادارات برق و ساير دستگاه‌ها فضاي مناسب براي تردد در شهر را بازبيني نمايد. در اين ميان نكته‌اي كه شايد كمتر به آن توجه شده است نشاط شهري با رنگ‌آميزي و نقاشي‌هاي ديواري و گل‌آرايي براي دلپذير كردن ماه مهر است. ماه كسب دانش با توجه به تاكيد آموزه‌هاي ديني براي اين مهم ضرورت توجه به دلنشين ساختن فضاي شهري به عطر ماه مهر را بيشتر مي‌كند. خصوصا اينكه زنان با اين فضا‌سازي بيشتر مي‌توانند رابطه تعاملي با شهر برقرار كنند و امكان توسعه ارتباطات و تعاملات انساني فارغ از خشونت بيشتر در شهر نمايان مي‌شود؛ لذا ماه مهر مي‌تواند فرصتي دوباره با رونق نمادهاي دانش در شهر و شور آموختن و آرامش زنان محسوب گردد.