ظهور طالبان و تحريم‌هاي بين‌المللي عليه اين گروه، مردم افغانستان را دچار بحران كرده است
14 ميليون افغان در آستانه خطر گرسنگي
آرمين منتظري
ك ماه و نيم پس از سقوط دولت افغانستان و قدرت يافتن دوباره طالبان در اين كشور، جهان با اين مشكل مواجه شده است كه چطور مي‌تواند به داد مردم فقير افغانستان برسد. مشكل اينجاست كه چطور مي‌توان چنين كاري صورت داد بدون اينكه اين كار به طالبان نيز كمك كند. اين مساله در حال حاضر مهم‌ترين مساله در خصوص تحولات بشردوستانه افغانستان است.
پس از سقوط دولت افغانستان، جهان روابط بانكي و مالي خود را با اين كشور قطع كرد تا طالبان نتواند از اين روابط به نفع خود استفاده كند. حالا نهادهاي بشردوستانه در داخل و خارج از افغانستان براي دريافت منابع مالي و لجستيكي مورد نياز خود براي كمك به افغان‌ها با مشكل مواجه شده‌اند. نتيجه اين شده كه در ميانه همه‌گيري ويروس كرونا و پس از بيست سال حضور نظامي امريكا در اين كشور، امروز مردم افغانستان علاوه بر بحران بيكاري، با مشكل تامين غذا نيز روبه‌رو هستند. برخي گروه‌هاي بشردوستانه در افغانستان درخواست كمك كرده‌اند اما كمك‌هاي ناچيزي به دست‌شان رسيده است. مشكل اينجاست كه تنها پول نمي‌تواند مشكل را حل كند. با توجه به قحطي‌اي كه افغانستان در سال گذشته با آن مواجه بوده، حالا اين كشور با كمبود محصولات كشاورزي نظير ذرت و گندم نيز روبه‌رو است. برآوردها نشان مي‌دهد كه 40 درصد محصول كل بخش كشاورزي افغانستان به واسط قحطي از بين رفته است. بنابراين اين كشور غذاي مورد نياز خودش را نيز نمي‌تواند تامين كند. تنها راه اين است كه غذاي مورد نياز مردم افغانستان زميني به اين كشور وارد شود. اگر غذا به افغانستان نرسد اين احتمال وجود دارد كه تعداد بسيار زيادي از مردم افغانستان درگير بحران گرسنگي شوند. علاوه بر اين زمستان نيز به زودي از راه خواهد رسيد و در كابل و برخي ايالت‌هاي شمالي افغانستان دما به زير صفر خواهد رفت و مردم به سرپناه نياز خواهند داشت. اقلامي نظير پتو، لباس گرم، سوخت و ديگر كمك‌هاي زمستاني براي افغان‌ها جزو نيازهاي ضروري است و همه اين اقلام تا قبل از زمستان بايد تامين شوند.
برنامه جهاني غذاي سازمان ملل متحد نيز اعلام كرده ميليون‌ها افغان با خطر گرسنگي مواجه هستند. اين سازمان تاكيد كرده كه اين خطر در مقايسه با خطرات ديگر از اهميت بسيار بيشتري برخوردار است. اين سازمان اعلام كرده تا پايان سال جاري ميلادي براي كمك‌رساني به مردم افغانستان حداقل به 200 ميليون دلار منابع مالي نياز دارد تا بتواند عمليات كمك‌رساني‌اش به افغانستان را ادامه دهد. ديويد بيزلي، مدير اجرايي اين سازمان در گفت‌وگو با شبكه الجزيره اعلام كرده كه بيش از 14 ميليون شهروند افغان كه يك‌سوم جمعيت اين كشور را تشكيل مي‌دهند در معرض به خطر افتادن امنيت غذايي‌شان هستند. از اين 14 ميليون نفر، دو ميليون را زنان و كودكاني تشكيل مي‌دهند كه هم‌اكنون با سوءتغذيه دست و پنجه نرم مي‌كنند.
بيزلي مي‌گويد: «ما به سرعت به منابع مالي نياز داريم، چراكه زمستان در راه است. چهار ميليون نفر از افغان‌ها در مناطق صعب‌العبور كوهستاني زندگي مي‌كنند كه چنانچه زمستان از راه برسد، دسترسي به اين مناطق بسيار دشوار خواهد شد».
علاوه بر اين با مشكلاتي نظير قحطي و همه‌گيري ويروس كرونا، افغانستان در حال حاضر با خطر فروپاشي اقتصادي نيز مواجه است، چرا كه كشورهاي خارجي و نهادهاي مالي‌شان اعلام كرده‌اند كه پس از به قدرت رسيدن طالبان در افغانستان، دسترسي اين كشور به مسيرهاي پولي و بانكي را قطع كرده‌اند. برنامه جهاني اعلام كرده اگر كشورهاي جهان اقدامي صورت ندهند، ذخيره غذايي افغانستان به زودي به پايان خواهد رسيد.
يكي از مهم‌ترين موانع كمك به مردم افغانستان، تحريم‌هايي است كه عليه طالبان وجود دارد و نگراني اين است كه مردم طالبان هزينه عملي اين تحريم‌ها را بپردازند. البته ايالات متحده امريكا اعلام كرده است در نظر دارد گام‌هايي براي تسهيل كمك به مردم افغانستان بردارد. وزارت خزانه‌داري امريكا اعلام كرده دو گواهي عمومي براي دولت امريكا و ان‌جي‌اوها و برخي نهادهاي بين‌المللي خاص نظير سازمان ملل متحد صادر كرده تا آنها بتوانند با همكاري طالبان و شبكه حقاني كه هر دو تحت تحريم‌هاي امريكا هستند، كمك‌هاي لازم به مردم افغانستان را مهيا كنند. وزارت خزانه‌داري امريكا در نظر دارد يك مجوز ديگر براي صدور اقلام غذايي، دارويي و ديگر موارد ضروري به افغانستان صادر كند.
اخيرا آنتونيو گوترش، دبيركل سازمان ملل متحد اعلام كرده كه افغانستان در آستانه گرفتار شدن يكي از فجيع‌ترين بحران‌هاي انساني است. گوترش اعلام كرده براي نجات مردم افغانستان چاره‌اي جز گفت‌وگو و همكاري با طالبان ندارد. پيش از اين، صندوق كودكان سازمان ملل متحد (يونيسف) از تمام كشورهاي دنيا خواست در شرايط كنوني افغانستان و نياز بيشتر براي كمك، كودكان افغان را تنها نگذارند. يك مقام ارشد اين سازمان اعلام كرد كودكان افغان اكنون بيش از هر زماني به كمك احتياج دارند و دنيا بايد در كنار اين كودكان بايستد. جورج لاريي آدجي، مدير منطقه‌اي يونيسف در آسياي جنوبي گفت: كودكان در هفته‌هاي اخير با افزايش ناامني و درگيري در افغانستان بهاي زيادي پرداختند. آنها نه تنها مجبور به ترك خانه، مدرسه و دوستان‌شان شدند بلكه از امكانات پزشكي و بهداشتي كه از آنها در برابر بيماري‌هايي نظير فلج اطفال، كزاز و ديگر بيماري‌ها محافظت مي‌كرد نيز محروم شدند.
وي هشدار داد: اكنون با توجه به بحران امنيتي و حمله‌هاي موشكي، قيمت بالاي مواد غذايي و خشكسالي جدي، شيوع همه‌گيري ويروس كرونا و زمستاني سخت كه در پيش است، كودكان افغانستان در معرض خطري جدي قرار دارند. بر اساس پيش‌بيني يونيسف، اگر شرايط موجود در افغانستان ادامه پيدا كند يك ميليون كودك زير ۵ سال با مشكل جدي سوءتغذيه مواجه خواهند شد كه تاثيري مخرب بر تمام زندگي پيش روي آنها خواهد گذاشت. طبق گزارش يونيسف بيش از ۴ ميليون كودك شامل ۲ ميليون و ۲۰۰ هزار دختر از برنامه تحصيلي و مدرسه خارج و حدود ۳۰۰ هزار نفر نيز مجبور به فرار از خانه‌هاي‌شان شدند.
جو بايدن، رييس‌جمهوري امريكا نيز اعلام كرده به‌رغم اينكه واشنگتن طالبان را به عنوان يك گروه تروريستي ذيل تحريم‌ها خود قرار داده است اما از هر تلاشي براي كمك‌هاي انساني به مردم افغانستان حمايت خواهد كرد. تحريم‌هاي امريكا همه منابع مالي طالبان را در امريكا مسدود كرده و شهروندان امريكايي را از هرگونه معامله تجاري با اين گروه منع مي‌كند. اين معاملات تجاري حتي شامل غذا و خدمات نيز مي‌شوند. در حال حاضر 9 ميليارد دلار از منابع مالي افغانستان در بانك ذخاير ارزي در نيويورك و بانك جهاني مسدود شده است و صندوق بين‌المللي پول و اتحاديه اروپا نيز اعلام كرده‌اند كه سرمايه‌گذاري روي پروژه‌ها در افغانستان را تعليق كرده‌اند. اگر دولت موقت طالبان در افغانستان نتواند به اين منابع مالي دسترسي داشته باشد، حتي قادر نخواهد بود هزينه واردات كالا از پاكستان را نيز پرداخت كند. پاكستان نيز اخيرا هشدار داده كه افغانستان احتمالا به بحران انساني دچار مي‌شود، چراكه ميليون‌ها تن از افغان‌ها هم‌اكنون به صورت فوري به كمك‌هاي بشردوستانه نياز دارند. منير اكرم سفير پاكستان در سازمان ملل در جريان نشست شوراي امنيت اين نهاد گفت: جهان بايد از وخامت اوضاع در افغانستان جلوگيري كند، چون اين مساله مي‌تواند به بحران مهاجرتي و پناهجويي بزرگي دامن بزند و روند صلح و ثبات و امنيت در منطقه زير سوال برود.سفير پاكستان در سازمان ملل همچنين گفت: بيش از يك ميليون افغان در نتيجه چهار دهه نبرد در افغانستان كشته، زخمي و معلول شده‌اند و اقتصاد اين كشور نيز به شدت شكننده شده است. افغانستان امروز در چهارراهي بحراني قرار دارد. مردم افغان مي‌توانند با كمك و حمايت جامعه بين‌الملل صلح خود ابقا كرده و دورنماي توسعه را احيا كنند.