سلامت روان و سرمايه اجتماعي
زهرا جنت
پاندمي كرونا، تأثير زيادي بر سلامت رواني افراد در سراسر دنيا و همه جوامع داشته است. در اين شرايط، سلامت رواني برخي گروه‌ها، از جمله كاركنان بهداشت و درمان و ساير افراد در خط مقدم مبارزه با اين بيماري، دانشجويان، افرادي كه تنها زندگي مي‌كنند و افرادي كه از قبل داراي مشكلات رواني بوده‌اند، به صورت گسترده‌تري در معرض آسيب قرار گرفته است. از طرف ديگر به خاطر شرايط خاص مقابله با بحران پاندمي، خدمات مربوط به اختلالات رواني، به‌طور قابل توجهي مختل شده است.
سلامت روان، تنها به معني عدم وجود مشكلات بهداشت رواني قابل تشخيص نيست؛ بلكه در معناي وسيع خود با توانايي فرد در بيان و مديريت طيف وسيعي از احساسات (اعم از مثبت و منفي) در حين ايجاد و حفظ روابط خوب با ديگران مشخص مي‌شود.
سلامت رواني و عاطفي مي‌تواند تضميني باشد كه ما از حداكثر توان خود استفاده كرده و به خود و جامعه كمك كنيم. با اين حال، ممكن است مواقعي وجود داشته باشد كه هر يك از ما احساس كنيم تحمل و مديريت مشكلات زندگي براي‌مان دشوار شده است. هريك از ما متفاوت هستيم و با روش‌هاي متفاوتي با اين روزهاي سخت كنار مي‌آييم. برخي مي‌توانند به مشكلات و بحران‌هاي زندگي غلبه كنند و برخي مغلوب آن مي‌گردند. براي برخي گذر از زمان سختي و دوران تلخ زندگي، به سرعت حاصل مي‌شود و براي برخي اين زمان‌ها به كندي مي‌گذرد و براي برخي ديگر ممكن است گذري در كار نباشد و حتي اگر مشكل و گرفتاري بيروني حل شود در درون، اسير آن شرايط باقي بمانند. روز جهاني سلامت رواني، زماني براي يادآوري اهميت اين بعد از سلامت براي همه افراد و توجه ويژه به تفاوت‌هاي فردي در اين زمينه است و فرصتي است كه علاوه بر تصديق اين تفاوت‌ها، به تشويق مردم براي توجه ويژه به خصوصيات رواني خود و تلاش براي كسب سلامت در اين بعد از وجود خود پرداخته شود.
در دوره‌هاي مختلف زندگي، همه ما شاهد بحران‌هاي سلامت رواني و عاطفي بوده‌ايم اما تعداد اندكي از ما براي اين مشكل، كمك جدي و تخصصي گرفته‌ايم در حالي كه به خوبي مي‌دانيم كه حتي سلامت جسمي ما به‌شدت تحت تاثير عوامل رواني است و بدون سلامت روان، سلامتي جسمي كاملي حاصل نمي‌شود. هدف كلي روز جهاني بهداشت رواني، افزايش آگاهي از مسائل مربوط به سلامت روان در سراسر جهان و بسيج تلاش‌ها در حمايت از اين سلامت است.
براي حفظ و دوام سلامت جامعه و افراد، نياز به افزايش خدمات بهداشت رواني با كيفيت در همه سطوح جامعه و براي همگان وجود دارد و لازم است كه اين خدمات به صورت گسترده ارايه گردد. در قدم اول، توليد محتواهاي مستند اما به زباني ساده در مورد نحوه مراقبت از سلامت روان خود و ارايه حمايت از ديگران مي‌تواند شروع توجه به اين نياز ضروري باشد.
براي اطمينان از سلامت رواني جامعه، لازم است خدمات بهداشت رواني در سيستم سلامت ادغام شوند. بهبود وضعيت در اين زمينه، مستلزم تلاش يكپارچه با مشاركت فعال و همكاري افراد و نهاد‌هاي آگاه و مسوول در جامعه است. اولويت‌بندي نيازهاي رواني-اجتماعي گروه‌هاي آسيب‌پذير براي سرمايه‌گذاري يك كشور در سرمايه انساني بسيار مهم است.
در جامعه ما، سلامت و بهداشت روان، به اندازه بهداشت جسم، جدي گرفته نمي‌شود و حتي در مواردي به عمد هم كنار گذاشته مي‌شود زيرا افراد اين هراس را دارند كه به خاطر مشاوره و كمك رواني گرفتن، برچسب بخورند. اين روز فرصتي است كه از همه افرادي كه با وجود اين نگاه شكاك و بدبين، در زمينه مسائل رواني كار مي‌كنند تقدير و تشكر شود و رسانه‌ها فرصتي را فراهم كنند تا اين افراد، در مورد كار خود صحبت كنند و آگاهي جامعه درباره اين بعد از سلامتي بالا برود.