انتظار تا اطلاع ثانوي

نشست خبري سخنگوي شوراي نگهبان ديروز درحالي برگزار شد كه سال‌ها حضور عباسعلي كدخدايي در اين جلسات باعث شده چندان منتظر شنيدن پاسخ صاف و پوست‌كنده نباشيم و تلاش‌مان را بر اين معطوف كنيم كه اگر به عنوان خبرنگار در جلسه حاضريم، چطور سوال كنيم كه به‌جاي شنيدن پاسخ تكراري و حتي روخواني قوانين، چيزي عايدمان شود و اگر هم مخاطب مشروح اين جلساتيم، از لابه‌لا و بين‌سطور سخنان آقاي سخنگو، دريابيم در هر ماجرا و غائله مورد بحث، داستان از چه قرار است. البته كه اين اواخر باتوجه به آنكه كدخدايي تريبون سخنگويي شوراي نگهبان را تحويل جوان‌ترين حقوقدان عضو شوراي نگهبان داده بود، انتظار مي‌رفت تحولي در اين فضا رقم بخورد و از سخنگوي جديد شوراي نگهبان پاسخ‌هايي صريح‌تر بشنويم. به‌خصوص آنكه درپي اين تغيير و تحول در شوراي نگهبان از اين پس قرار بود فردي پاسخگوي پرسش‌هاي خبرنگاران و اصحاب رسانه باشد كه اگرچه تنها 3 ماهي است كه در جايگاه سخنگوي شوراي نگهبان فعال شده اما بخش عمده‌اي از بازه زماني 2 ساله نخستِ حضورش در اين نهاد را نيز به‌رغم آنكه وظيفه‌اي در راستاي اطلاع‌رساني تصميمات اين نهاد برعهده نداشت اما از طريق صفحه شخصي‌اش در اينستاگرام در اين راستا تلاش مي‌كرد. 
آنچه اما در اين بازه زماني 3 ماه اخير و در چند نشست خبري كه هادي طحان‌نظيف در قامت سخنگوي شوراي نگهبان روبروي خبرنگاران حاضر شده، در عمل شاهد بوديم، نشان از اين دارد كه انتظارمان نابجا بوده و انگار اين جايگاه و اين تريبونِ سخنگوي شوراي نگهبان است كه بر كيفيت پاسخگويي به پرسش خبرنگاران اثر مي‌گذارد؛ چه آنكه حالا همان شكل و شيوه پاسخگويي را از زبان طحان‌نظيف شاهديم كه پيش از اين، از كدخدايي سراغ داشتيم. هرچند اگر منصفانه به ماجرا نگاه كنيم، بايد اعتراف كنيم كه بخشي از اين مشكل ناشي از نوع عملكرد ما خبرنگاران و اصحاب رسانه است و نحوه طرح پرسش‌مان در نشست خبري و البته موضوعاتي كه سوژه پرسش‌هاي‌مان قرار مي‌دهيم. چنان‌كه اگرچه با مروري بر متن پرسش و پاسخ خبرنگاران و سخنگوي شوراي نگهبان درمي‌يابيم كه يك چهارم تا يك‌سوم متن گفت‌وگوها، خالي از يافته و خبري تازه است اما واقعيت آن است كه بخشي از اين وضعيت ناشي از پرسش‌هايي است كه ازسوي خبرنگاران مطرح شده است؛ پرسش‌هايي كه بعضا به طرح‌هايي از مجلس مربوط است كه هنوز در دستور كار پارلمان هم قرار نگرفته و احتمالا سخنگوي مجلس هم در مواجهه با آن، جز اينكه بايد منتظر تصميم نهايي نمايندگان در صحن علني بمانيم، پاسخي نخواهد داشت و طبيعتا در اين شرايط نمي‌توان انتظار پاسخي متفاوت از سخنگوي نهادي را داشت كه در انتهاي چرخه قانون‌گذاري قرار دارد و صرفا وقتي مي‌تواند درباره سرنوشت طرح يا لايحه‌اي اظهارنظر كند كه اين طرح يا لايحه به تصويب صحن علني مجلس رسيده باشد. 
به بيان ديگر علت اين را كه پرسش‌هايي درباره سرنوشت طرح‌هايي چون «اصلاح قانون نظارت بر رفتار نمايندگان»، طرح جنجالي و بحث‌انگيز موسوم به «صيانت از حقوق كاربران فضاي مجازي» و البته طرح «اصلاح قانون انتخابات» كه يا همچون دو مورد نخست هنوز در نوبت بررسي صحن علني قرار نگرفته يا همچون مورد آخر، هنوز حتي در كميسيون‌هاي تخصصي پارلمان هم تعيين‌تكليف نشده، با پاسخي ناروشن مواجه مي‌شوند، بيشتر بايد در نحوه طرح پرسش‌ها جست‌وجو كرد تا چگونگي پاسخگويي سخنگوي شوراي نگهبان. 
اما واقعيت اين است كه همه مشكل هم به نحوه طرح پرسش‌ها از جانب ما خبرنگاران مربوط نيست و بخشي از اين مشكل اتفاقا ناشي از سياست و راهبرد سخنگوي شوراي نگهبان در مواجهه با اصحاب رسانه است و نمونه بارز اين فقره در نحوه پاسخگويي سخنگوي شوراي نگهبان به پرسش خبرنگار اعتمادآنلاين قابل رويت است. آنجا كه خبرنگار با اشاره به پرسش چندماه پيش خود ارجاع داده و از سخنگوي شوراي نگهبان مي‌خواهد بالاخره پس از چندماه به آن پرسش پاسخي درخور بدهد و سخنگوي شوراي نگهبان كماكان موضوع را به آينده‌اي نامعلوم موكول مي‌كند. 
بر اين اساس وقتي خبرنگار با اشاره به يكي از آخرين نشست‌هاي خبري كدخدايي در خردادماه امسال و پيش از برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري سيزدهم، پرسشي را يادآوري مي‌كند كه آن زمان درباره حواشي بررسي صلاحيت مرحوم آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني مطرح كرده و با اين پاسخ سخنگوي وقت مواجه شده كه «در زمان مناسب، فيلم جلسه بررسي صلاحيت آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني منتشر خواهد شد.» خبرنگار در ادامه با تاكيد بر اينكه حدود 4 ماهي از آن مقطع گذشته، مي‌پرسد كه بالاخره زمان مناسب انتشار آن ويديو كي فرامي‌رسد و با اين پاسخ عجيب سخنگوي شوراي نگهبان مواجه مي‌شود: «در همان زمان مناسب منتشر خواهد شد!»
طحان‌نظيف البته در ادامه توضيحاتي را در تكميل اين پاسخ ابتدايي ارايه كرده اما آنچه پيداست او خود نيز مي‌داند كه شيوه پاسخگويي‌اش به اين پرسش تا چه ميزان، مصداق پاسخگويي و شفاف‌سازي است و به چه اندازه، نوعي فرافكني! سخنگوي شوراي نگهبان در تكميل آن يك جمله نخست گفته است: «صحبت‌هاي آقاي مصلحي همان زمان توسط اعضاي مختلف شوراي نگهبان كه در آن جلسه حضور داشتند، نفي شد. آقاي كدخدايي هم بر اساس همين موضوع گفتند كه بحث‌هاي جلسه روشن است و حتي فيلم آن را مي‌توانيم منتشر كنيم.» او سپس با اشاره به بي‌اطلاعي خود نسبت ‌به اين غائله كه البته در همان خردادماه امسال سر و صداي بسياري در فضاي رسانه‌اي به راه انداخت، تاكيد مي‌كند كه موضوع را از طريق سخنگوي پيشين شوراي نگهبان پيگيري خواهد كرد اما باز همان يك جمله ابتدايي را تكرار و تاكيد مي‌كند كه ويديو «در همان زمان مناسبي كه تعيين شود، منتشر خواهد شد.» بدين‌ترتيب سخنگوي شوراي نگهبان حدود 4 ماه پس از طرح يك پرسش ساده، در حالي بي‌اطلاعي‌اش از يك موضوع را به عنوان امري طبيعي در يك «نشست خبري» به اطلاع افكار عمومي مي‌رساند كه حتي حاضر نيست دست‌كم يك تاريخ مشخص را براي عملي كردن وعده‌اي كه پيش‌تر از سوي اين نهاد مطرح شده، اعلام كند. با اين حساب به نظر مي‌رسد از اين پس نه‌تنها بايد منتظر بمانيم تا بالاخره «زمان مناسبِ» انتشار ويديوي جلسه ردصلاحيت آيت‌الله هاشمي فرا برسد، بلكه در عين حال بايد انتظار بكشيم تا ابتدا زمان مناسب براي «تعيين و اعلام زمان مناسبِ» انتشار ويديوي جلسه ردصلاحيت آيت‌الله هاشمي» فرابرسد و اين يعني، فعلا به جاي انتظار براي ديدن ويديوي جلسه شوراي نگهبان، بايد منتظر زمان مناسبي باشيم كه سخنگوي شوراي نگهبان در آن تاريخ، زمان مناسبِ انتشار ويديوي مورد بحث را اعلام كند؛ پس تا اطلاع ثانوي چاره‌اي نيست جز انتظار!