با اعمال فشار بر شوراي امنيت انجام مي‌شود
تلاش چين و روسيه براي كاستن از تحريم‌هاي كرهشمالي
پكن و مسكو پيش‌نويس قطعنامه‌اي را به شوراي امنيت ارايه كرده‌اند كه در صورت تصويب، كرهشمالي از برخي تحريم‌ها مستثنا خواهد شد
آرمين منتظري
چين و روسيه تلاش مي‌كنند با اعمال فشار بر شوراي امنيت سازمان ملل متحد، در اقدامي مشابه آنچه در سال 2019 صورت داده بودند و به شكست انجاميد، برخي از تحريم‌ها عليه كرهشمالي را بردارند. به گزارش رويترز، پكن و مسكو پيش‌نويس قطعنامه‌اي را آماده كرده‌اند كه در صورت تصويب، برخي تحريم‌ها عليه كرهشمالي نظير صادرات مجسمه، غذاهاي دريايي و منسوجات برداشته شده و علاوه بر آن واردت مواد پالايشگاهي به اين كشور مجاز شمرده خواهد شد. خبرگزاري رويترز كه به نسخه‌اي از پيش‌نويس اين قطعنامه دست يافته، گزارش كرده كه چين و روسيه از 15 عضو شوراي امنيت سازمان ملل مي‌خواهند با هدف بهبود وضعيت زندگي غيرنظاميان در كرهشمالي به برداشته شدن اين تحريم‌ها راي مثبت بدهند. كرهشمالي از سال 2006 به‌واسطه فعاليت‌هاي هسته‌اي و برخورداري از برنامه توليد موشك‌هاي بالستيك خود تحت تحريم‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد قرار دارد. در پيش‌نويس ارايه شده توسط مسكو و پكن برخي موارد كه دو سال پيش نيز توسط اين دو كشور ارايه شده بود، درج شده است. مواردي نظير برداشته شدن تحريم كار كردن شهروندان كرهشمالي در خارج از كشور و مستثنا شدن پروژه‌هاي خطوط جاده‌اي و ريلي كرهشمالي از تحريم‌ها ازجمله اين موارد هستند. برخي ديپلمات‌هاي سازمان ملل متحد كه نخواستند نام‌شان فاش شود، گفته‌اند احتمال اينكه اين پيش‌نويس تازه با حمايتي از سوي اعضاي شوراي امنيت روبه‌رو شود، بسيار اندك است. در سال 2019، چين و روسيه دو دور گفت‌وگوي غيررسمي براي تهيه پيش‌نويس قطعنامه‌اي را برگزار كردند و اين قطعنامه هرگز براي راي روي ميز اعضاي شوراي امنيت سازمان ملل قرار نگرفت. ديپلمات‌ها گفته‌اند روسيه و چين هنوز تقويمي براي گفت‌وگو درباره قطعنامه پيشنهادي‌شان ارايه نكرده‌اند. هر قطعنامه‌اي در شوراي امنيت سازمان ملل براي تصويب به 9 راي اعضاي اين نهاد نياز دارد. ضمن اينكه كشورهاي امريكا، فرانسه، انگليس، روسيه و چين نيز اين قدرت را دارند كه با راي منفي خود هر قطعنامه‌اي را وتو كنند. هيات ديپلماتيك چين و روسيه در سازمان ملل متحد هنوز درباره متن قطعنامه جديدي كه از سوي اين دو كشور بين اعضاي شوراي امنيت توزيع شده، سخني نگفته‌اند. چانگ جون، سفير چين در سازمان ملل متحد ماه گذشته در گفت‌وگويي با خبرنگاران با تاكيد بر اينكه پيش‌نويس قطعنامه سال 2019 درباره كرهشمالي هنوز روي ميز است، گفت: «چين همواره از جامعه جهاني خواسته به موضوعات مربوط به جنبه انساني تحريم‌هايي كه توسط شوراي امنيت سازمان ملل اعمال مي‌شود، توجه شود.» در مقابل، سخنگوي هيات ديپلماتيك امريكا در سازمان ملل متحد ترجيح داد درباره پيش‌نويس قطعنامه جديد چين و روسيه موضعي اتخاذ نكند اما تاكيد كرد كه «همه اعضاي سازمان ملل متحد بايد توجه‌شان را معطوف كشورهايي كنند كه قصد نقض تحريم‌هايي را دارند كه شوراي امنيت اين سازمان بر كشورها اعمال كرده است. شوراي امنيت سازمان ملل متحد بارها اعلام كرده كه هر زمان كه كرهشمالي به تعهدات خود ذيل قوانين و نرم‌هاي بين‌المللي بازگشت، اين شورا تحريم‌هاي اين كشور را لغو خواهد كرد. البته افزودن، تعليق يا برداشتن كامل تحريم‌ها به رفتار كرهشمالي بستگي دارد. تا به اين جاي كار پيونگيانگ هيچ توجهي به پذيرش خواسته‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد درخصوص توقف برنامه هسته‌اي و موشكي‌اش، مبذول نداشته است.» البته شوراي امنيت سازمان ملل پيش از اين كرهشمالي را از برخي تحريم‌ها مستثنا كرده بود. ماه گذشته از وخيم شدن اوضاع در كرهشمالي به‌واسطه شيوع بيماري كوويد19، بازرسان سازمان ملل متحد خواستار مستثنا شدن كرهشمالي از برخي تحريم‌ها شدند و اعلام كردند تعليق برخي تحريم‌ها براي نجات مردم اين كشور از گرسنگي ضروري است. روسيه و چين پيشنهاد برداشته شدن تحريم‌هاي برخي صنايع كرهشمالي را مطرح كرده‌اند كه مي‌تواند براي اين كشور ميليون‌ها دلار درآمد ايجاد كند. اين تحريم‌ها در سال‌هاي 2016 و 2017 وضع شدند تا دسترسي پيونگيانگ به منابع مالي براي گسترش برنامه هسته‌اي و موشكي‌اش را محدود كنند. با اين حال در نيمه نخست سال جاري ميلادي، كرهشمالي در ادامه نقض قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل متحد، به گسترش برنامه هسته‌اي و موشكي خود سرعت داد. اين در حالي است كه اين كشور به لحاظ اقتصادي در شرايط بسيار دشواري به‌سر مي‌برد. كرهشمالي مدت‌ها است كه با از دست رفتن امنيت غذايي دست و پنجه نرم مي‌كند. تحليلگران معتقدند كه سوءمديريت اقتصادي در كنار وضع تحريم‌ها و در ادامه شيوع بيماري كوويد 19 كه موجب بسته شدن مرزهاي ديگر كشورها به روي كرهشمالي شده، وضعيت در اين كشور را اسفناك كرده است. در بخشي از پيش‌نويس قطعنامه پيشنهاد چين و روسيه آمده است: «شرايط دشوار اقتصادي و زندگي در كرهشمالي در سال‌هاي اخير، ضرورت توجه به نگراني‌هاي مشروع امنيتي، اطمينان حاصل كردن از رفاه، حفظ غرور و عزت و حقوق مشروع مردم كرهشمالي را بيش از پيش برجسته كرده است.»
چين و روسيه طي ماه‌هاي اخير تمايل زيادي براي همكاري درباره موضوع شبه‌جزيره كره از خود نشان داده‌اند. اين تمايل خصوصا با سردرگمي دولت بايدن در تدوين استراتژي جامعي درباره نحوه برخورد با مسائل منطقه، بيشتر نيز شده است. در اواسط ماه جولاي، وزارت خارجه چين اعلام كرد كه گفت‌وگويي ميان ليو ژيائومينگ، نماينده ويژه چين در امور شبه‌جزيره كره و ايگور مورگولوف، معاون وزير خارجه روسيه صورت گرفته و دو طرف به تبادل‌نظر درباره شرايط شبه‌جزيره كره پرداخته‌اند. در بيانيه وزارت خارجه آمده بود: «چين همكاري با روسيه درباره موضوع شبه‌جزيره كره را بخشي بسيار مهم از همكاري و شراكت جامع استراتژيك ميان پكن و مسكو در حوزه‌اي جديد به شمار مي‌آورد.» ليو ژيائومينگ نيز تاكيد كرد چين تمايل دارد ارتباط و هماهنگي‌هاي بيشتري با روسيه داشته باشد تا دو كشور بتوانند صلح و امنيت را در شبه‌جزيره برقرار كرده و نقشي سازنده در شكل‌گيري توافقات سياسي در شبه‌جزيره ايفا كنند.» در آن سو، مورگولوف نيز تاكيد كرد مواضع دو كشور كاملا با يكديگر منطبق است و همكاري با چين درباره موضوع شبه‌جزيره كره ثمربخش بوده است.» مورگولوف همچنين از آمادگي روسيه براي تقويت هماهنگي‌ها و همكاري‌ها با چين از طريق كانال دوجانبه و چندجانبه با هدف سوق دادن شبه‌جزيره كره به مسيري مثبت‌تر خبر داد. اين ديدار دو هفته پس از آن رخ داد كه بايدن در كاخ سفيد از مون جائه، رييس‌جمهوري كره‌جنوبي ميزباني كرد. اگر چه هر دو رييس‌جمهور بر اتحاد قديمي كشورهاي‌شان را تاكيد كردند اما مون جائه در سخناني از جو بايدن خواست تا روند متوقف شده‌اي را كه دونالد ترامپ در ديدارهايش را كيم جونگ اون در پيش گرفته بود، ادامه بدهد. تقريبا سه سال از ديدار تاريخي ميان ترامپ و كيم جونگ ايل مي‌گذرد. ديداري كه ميراثي مبهم و عجيب را براي بايدن به جاي گذاشت. بايدن كه در داخل با موضوعاتي نظير بحران اقتصادي، بحران سلامت عمومي و شكاف‌هاي اجتماعي روبه‌رو است و در سياست خارجي نيز مجبور است با موضوعاتي نظير رويارويي با چين، روسيه و ايران دست و پنجه نرم كند، نشان داده كه چندان تمايلي به عجله كردن در قبال كرهشمالي ندارد. در‌نهايت در ديدار بايدن و مون جائه، دو طرف بيانيه‌اي مشترك را امضا كردند كه در آن آمده بود «ائتلاف كره‌جنوبي و امريكا در ميدان نبرد شكل گرفته و دو كشور بيش از 70 سال است كه شانه به شانه در ميدان نبرد ايستادگي كرده‌اند.» جنگ كره در 25 ژوئن سال 1950 با حمله نيروهاي كرهشمالي به كره‌جنوبي آغاز شد. در آن زمان نيروهاي امريكايي در كنار ارتش كره‌جنوبي عليه تهاجم كرهشمالي كه در آن متحد اتحاد جماهير شوروي و چين بود، ايستادند. اين جنگ تا به امروز به لحاظ حقوقي پايان نيافته و كرهشمالي و كره‌جنوبي بيش از 60 سال است كه در قبال يكديگر در وضعيت آتش‌بس جنگي به سر مي‌برند.
تحليلگران معتقدند كه سوءمديريت اقتصادي در كنار وضع تحريم‌ها و در ادامه شيوع بيماري كوويد 19 كه موجب بسته شدن مرزهاي ديگر كشورها به روي كرهشمالي شده، وضعيت در اين كشور را اسفناك كرده است. در بخشي از پيش‌نويس قطعنامه پيشنهاد چين و روسيه آمده است: «شرايط دشوار اقتصادي و زندگي در كرهشمالي در سال‌هاي اخير، ضرورت توجه به نگراني‌هاي مشروع امنيتي، اطمينان حاصل كردن از رفاه، حفظ غرور و عزت و حقوق مشروع مردم كرهشمالي را بيش از پيش برجسته كرده است.»