رايزني‌هاي جدي براي تشكيل دولت در عراق، چهار هفته پس از انتخابات
صدر شخصا دست به كار شد
شهاب شهسواري
احزاب و جريان‌هاي پيشتاز انتخابات عراق با برگزاري جلسات دوجانبه، اقدامات براي تشكيل ائتلاف اكثريت در پارلمان جديد عراق را وارد مرحله تازه‌اي كردند. در روزهاي گذشته جلسات متعددي از جمله از طرف مقتدي‌صدر، رهبر جريان سائرون، اصلي‌ترين فراكسيون پارلمان عراق با ۷۳ كرسي برگزار شده است. درحالي‌كه پيش از اين مقتدي‌صدر، كميته‌اي از نمايندگان كه جريانش را به رياست حسن العذاري براي گفت‌وگوهاي تشكيل دولت تعيين كرده بود، بعد از ناتواني اين كميته از نزديك كردن عقايد احزاب رقيب، شخصا دست به كار شده است تا كار ائتلاف براي تشكيل آنچه او «دولت اكثريت ملي» مي‌خواند، آغاز شود. مقتدي‌صدر، روز گذشته با حيدر العبادي، رهبر فهرست نصر، عمار حكيم، رهبر جريان ملي حكمت و محمد الحلبوسي، رييس پارلمان كنوني و رهبر جريان تقدم، فراكسيون دوم پارلمان جديد از اهل تسنن ديدار و گفت‌وگو كرد. به نوشته شفق‌نيوز، بعد از ناتواني هيات تشكيل‌شده توسط جريان سائرون براي تشكيل يك ائتلاف فراگير، مقتدي‌صدر شخصا وارد عمل شده است تا با رهبران سياسي براي تشكيل يك ائتلاف بزرگ ملي گفت‌وگو كند. به نوشته شفق‌نيوز، مقتدي‌صدر كه تا روز پنجشنبه خارج از بغداد بود، پنجشنبه به پايتخت عراق بازگشت تا در اين گفت‌وگوها شركت كند. اين خبرگزاري پيش‌بيني كرده است كه امروز شنبه ممكن است نشستي ميان صدر و هادي عامري، رهبر جريان فتح هم برگزار شود. با اين حال همزمان حسن العذاري، يكي از نمايندگان ارشد جريان مقتدي‌صدر نيز با هوشيار زيباري فرستاده حزب دموكرات كردستان عراق براي رايزني‌هاي تشكيل دولت گفت‌وگو كرد. زيباري بعد از گفت‌وگو با نماينده جريان صدر، با نوري مالكي، رهبر جريان ائتلاف دولت قانون رايزني كرد.
درحالي‌كه مقتدي‌صدر با ۷۳ كرسي همچنان اصلي‌ترين جريان پارلمان عراق شناخته مي‌شود، اما پيش از اعلام نتايج قطعي انتخابات و پيش از اعلام تشكيل فراكسيون بزرگ‌تر پارلمان، همچنان معلوم نيست كه آيا او موفق به جمع‌آوري متحدان كافي براي عقب زدن بقيه رقبا براي معرفي نخست‌وزيري از جريان منتسب به خود مي‌شود يا نه. در برابر نوري مالكي، نخست‌وزير پيشين عراق هم كه جريان تحت رهبري‌اش با ۳۴ كرسي، فراكسيون سوم پارلمان است، رايزني‌ها براي تشكيل يك ائتلاف بزرگ‌تر را از همان نخستين روزهاي پس از انتخابات عراق آغاز كرده است.
به نوشته رسانه‌هاي عراقي، بعد از برگزاري ديدارهاي روز پنجشنبه و جمعه، ميان صدر و گروه‌هاي سياسي ديگر، اين احتمال وجود دارد كه جريان صدر، امروز شنبه نتيجه اين ديدارها و تشكيل ائتلافي جديد را اعلام كند. يكي از مهم‌ترين ديدارهاي روز گذشته مقتدي‌صدر با محمد حلبوسي، رهبر جريان تقدم بود كه با ۳۷ كرسي، دومين فراكسيون بزرگ پارلمان را در اختيار دارد. جزييات زيادي از ديدار حلبوسي و صدر منتشر نشده است، اما به نوشته شفق‌نيوز يكي از مهم‌ترين شروط حلبوسي براي ائتلاف با صدر، موافقت جريان صدر با تشكيل اقليم سني در خاك عراق و همچنين تقسيم «منصفانه» پست‌هاي كابينه با جريان اوست.
نشست‌هاي صدر
مقتدي‌صدر، روز پنجشنبه شخصا براي رايزني با گروه‌هاي رقيب در انتخابات وارد عمل شد. عصر روز جمعه مقتدي‌صدر به ديدار حيدر عبادي، نخست‌وزير اسبق عراق رفت. همزمان بر اساس بيانيه‌اي كه عمار حكيم رهبر جريان ملي حكمت منتشر كرده است، او نيز روز جمعه با مقتدي‌صدر ديدار و گفت‌وگو كرده است. پيش از اين ديدار، مقتدي‌صدر براي نشستي با محمد حلبوسي، رييس پارلمان عراق و رهبر جريان اهل سنت تقدم رفته بود.
عمار حكيم با انتشار پستي در شبكه‌اي اجتماعي خبر داد كه در ديدارش با مقتدي‌صدر در مورد مسائل جاري در عراق، نتيجه انتخابات و شرايط پس از انتخابات گفت‌وگو كرده است. به گفته عمار حكيم در اين ديدار مقتدي‌صدر گفته است كه «بايد منافع عمومي نسبت به منافع شخصي در اولويت قرار بگيرد و بايد با بهبود خدمات عمومي در عراق، مشكلات مردم حل‌وفصل شود.» در اين ديدار دو طرف همچنين بر اين تاكيد كرده‌اند كه رييس دولت بعدي بايد در خدمت شهروندان باشد. عمار حكيم كه در اين انتخابات با فرستادن فقط ۲ نماينده به پارلمان با شكست سختي مواجه شده است، در مورد اعتراضات به نتايج انتخابات هم گفته است: «بايد به اهميت به‌كارگيري روش‌هاي قانوني و مسالمت‌آميز براي اعتراض به نتايج انتخابات توجه شود و كميسيون عالي انتخابات و دستگاه قضايي مسوول اين هستند كه شكايت‌ها و فرجام‌خواهي‌ها را با دقت رسيدگي كنند تا اعتماد عمومي شهروندان به جريان‌هاي سياسي و فرآيند انتخابات تقويت شود.» يك مقام نزديك به عمار حكيم، به شفق‌نيوز گفته است كه اين جريان فعلا و تا پايان مراحل رسيدگي قانوني به شكايات انتخاباتي كه ممكن است تا دو هفته ديگر طول بكشد، علاقه‌اي به اعلام نتايج گفت‌وگوها و تشكيل ائتلافي براي معرفي نخست‌وزير ندارد.
مقتدي‌صدر، عصر روز پنجشنبه هم به ديدار محمد حلبوسي، رييس پارلمان كنوني و رهبر جريان تقدم رفت. در اين ديدار، مقتدي‌صدر در جريان شروط جريان تقدم براي همكاري با جريان سائرون در تشكيل دولت قرار گرفته است. به نوشته رسانه‌هاي عراقي يكي از اصلي‌ترين شروط حلبوسي، ايجاد منطقه خودمختار اقليم اهل سنت در عراق است. دو طرف در اين ديدار درباره تشكيل دولت جديد عراق رايزني كردند. اين ديدار كه در خانه حلبوسي در بغداد برگزار شد، مهم‌ترين ديدار در نوع خود پس از انتخابات عراق و اعلام نتايج آن محسوب مي‌شود.
هيات كردي براي آرام كردن اوضاع
رايزني‌ها براي تشكيل ائتلاف بزرگ‌تر در حالي در بغداد آغاز شده است كه هنوز بسياري از احزاب شيعه به ويژه گروه‌هاي نزديك به حشدالشعبي به نتيجه انتخابات اعتراض دارند و معتقدند كه تقلب‌هاي گسترده‌اي در اين انتخابات انجام شده است. روز پنجشنبه حزب دموكرات كردستان عراق، اعلام كرد كه هياتي را با هدف «آرام كردن اوضاع و ايجاد زمينه گفت‌وگو ميان احزاب سياسي» به بغداد اعزام كرده است. هيات حزب دموكراتيك كردستان عراق به رياست هوشيار زيباري، وزير خارجه پيشين عراق پنجشنبه با حسن العذاري نماينده جريان سائرون، در دفتر مركزي اين جريان در بغداد ديدار و گفت‌وگو كرد و روز جمعه به ديدار نوري مالكي، رهبر جريان ائتلاف دولت قانون رفت. به نوشته شفق‌نيوز، جريان‌هاي كردي علاقه‌مند هستند كه هرچه سريع‌تر ائتلافي بزرگ از ميان گروه‌هاي شيعه با همكاري دو حزب دموكرات و اتحاديه ميهني تشكيل شود تا اين ائتلاف رييس‌جمهور، نخست‌وزير و سهيمه احزاب كردي در كابينه آينده را مشخص كند. حزب دموكرات كردستان با ۳۳ كرسي در حال حاضر در حال رايزني با جريان صدر با ۷۳ كرسي و جريان تقدم با ۳۸ كرسي است؛ مجموع نمايندگان چنين ائتلافي ميان احزاب شيعه، كرد و سني به ۱۴۴ نامزد مي‌رسد كه با همكاري برخي احزاب كوچك‌تر مي‌توانند اكثريت پارلمان را از آن خود كنند.
خشونت‌ها در تظاهرات اعتراض به
نتايج انتخابات
همزمان با رايزني‌ها در دفاتر جريان‌هاي سياسي پيشتاز انتخابات، خيابان‌هاي عراق شاهد تظاهرات ادامه‌دار معترضان به نتايج انتخابات است. روز جمعه نيز تعداد زيادي از معترضان به نتايج انتخابات در بغداد در نزديكي منطقه سبز تجمع كردند. به نوشته رسانه‌ها بعدازظهر جمعه بعد از تلاش گروهي از تجمع‌كنندگان براي ورود به منطقه امنيتي سبز بغداد، اين تظاهرات به خشونت كشيده شد و نيروهاي امنيت در مقابل تظاهرات اقدام به شليك گاز اشك‌آور و گلوله كردند. به نوشته شفق‌نيوز دست‌كم ۲۴ معترض بر اثر اين درگيري‌ها مجروح شده‌اند. موازين‌نيوز از كشته شدن يك يا دو نفر بر اثر درگيري‌ها در نزديكي منطقه سبز خبر داده است.
نوري مالكي، نخست‌وزير پيشين و رهبر جريان ائتلاف دولت قانون با انتشار پيامي در شبكه اجتماعي توييتر از تظاهرات‌كنندگان خواسته است كه از خشونت خودداري كنند و با نيروهاي امنيتي درگير نشوند. او خواستار شفافيت از سوي نهادهاي ناظر بر انتخابات شده است و خطاب به تظاهرات‌كنندگان گفته است: «ما با شما در راستاي رسيدن به خواسته مشروع رسيدگي منصفانه به شكايت‌ها همراهيم.» پنجشنبه شب گذشته گروهي غيررسمي با نام «كميته تظاهرات مخالفان نتايج انتخابات» با انتشار بيانيه‌اي خواستار مشاركت در «تظاهرات مسالمت‌آميز» با شعار «جمعه، فرصت نهايي» شد و تاكيد كرد كه پس از آن وارد فاز تازه‌اي از اعتراضات مي‌شود. همزمان خطيب جمعه مسجد كوفه نزديك به جريان مقتدي‌صدر، جريان‌هاي معترض به نتايج انتخابات را به «نتايج ناخوشايند» در صورت ادامه اعتراضات تهديد كرده است. به گزارش شفق‌نيوز، هادي ديناوي، امام جماعت مسجد كوفه گفته است: «گروه‌هايي كه فرزندان عراق را براي اعتراض به نتايج انتخابات به خيابان‌ها مي‌فرستند، دست از اين كار بردارند چرا كه اگر اين كار را نكنند نتايج خطرناكي در پي خواهد داشت.» چهار هفته پس از برگزاري انتخابات عراق، همچنان اعتراض‌ها نسبت به نتايج اين انتخابات ادامه دارد. به گزارش ميدل‌ايست‌نيوز، قيس الخزعلي، دبيركل عصائب اهل الحق، از جمله گروه‌هاي معترض گفته است كه انتخابات از جانب بخش اعظم نيروهاي سياسي عراق مردود دانسته شده است. وي با مطرح كردن اين ادعا كه ائتلاف فتح «به علت تقلب در انتخابات ۴۸ كرسي را از دست داده» گفت كه اعتراض‌ها به نتايج انتخابات با شواهد و ادله همراه است. او گفت كه مخالفان از جايگاه سياسي قدرتمندي برخوردارند و تحصن‌ها و تجمع‌هاي اعتراضي تا زمان بازگشت «حق به حق‌دار» ادامه پيدا خواهد كرد. الخزعلي افزود كه حجم تقلب در انتخابات اخير «نامعقول و غير قابل قبول» بوده است و تاكيد كرد كه در صورت عدم تغيير نتايج انتخابات «گزينه‌هاي متعددي پيش روي خود داريم.»