وندي شرمن به اروگوئه و پرو سفر مي‌كند
ماموريت مقابله با نفوذ چين در «حياط خلوت»
محمدحسين لطف‌الهي
امريكاي لاتين را با عنوان «حياط خلوت» ايالات متحده مي‌شناسند اما عدم توجه سياستمداران امريكايي به اين منطقه در كنار مشكلات بسياري كه مردم امريكاي لاتين با آن دست و پنجه نرم مي‌كنند و اغلب ريشه در اقتصاد دارد، باعث شده چين بتواند روابط خود را با كشورهاي اين منطقه بهتر كند و گام‌هاي بزرگي در راستاي گرفتن جاي امريكا بردارد. دوستان و متحدان منطقه‌اي امريكا معتقدند پس از سال‌ها بي‌عملي و اتخاذ سياست‌هاي نادرست درقبال امريكاي لاتين، ايالات متحده بايد شكست را در اين منطقه بپذيرد اما براي واشنگتن بازي هنوز تمام نشده و دولت بايدن تصميم دارد شرايط را تغيير دهد.
وزارت امور خارجه امريكا روز جمعه با صدور يك اطلاعيه مطبوعاتي اعلام كرد وندي شرمن، معاون وزير امور خارجه قصد دارد به دو كشور اروگوئه و پرو سفر كند. بر اساس اين اطلاعيه شرمن در سفر به مونته‌ويدئو كه از 7 تا 9 نوامبر انجام مي‌شود با مقام‌هاي ارشد دولتي در اروگوئه ديدار خواهد كرد. هدف او از اين ديدارها گفت‌وگو درخصوص «تلاش‌هاي مستمر براي توسعه دموكراسي و حقوق بشر در منطقه» و همچنين «تقويت همكاري‌هاي دوجانبه در حوزه‌هاي مختلف نظير اقتصاد، مسائل امنيتي، مبارزه با مواد مخدر و محيط‌زيست» خواهد بود. شرمن در اين سفر با تعدادي از تاجران فعال در حوزه انرژي‌هاي تجديدپذير نيز ديدار و گفت‌وگو خواهد داشت. او
9 نوامبر مونته‌ويدئو را به مقصد ليما ترك خواهد كرد تا در پرو طي ديدار با مقام‌هاي ارشد اين كشور با آنها درخصوص مساله مهاجران به خصوص طراحي فرآيندهاي مهاجرپذيري منظم و انساني، همه‌گيري بيماري كوويد 19 و بحران تغييرات اقليمي به بحث و تبادل‌نظر بپردازد.
هرچند مسائل و اهداف عنوان شده در بيانيه وزارت خارجه امريكا به‌طور حتم بخشي از اهداف سفر وندي شرمن به امريكاي لاتين را در بر مي‌گيرد اما اين همه ماجرا نيست. ايالات متحده از نفوذ چين در كشورهاي اين منطقه، حتي كشورهاي متحد خود نگران است و مي‌كوشد تا با به‌كارگيري يك ديپلماسي فعال، زمينه را براي تغيير دوباره شرايط در اين منطقه فراهم آورد. اكسيوس در اين باره مي‌نويسد: «چين روابط خود را با كشورهاي منطقه امريكاي لاتين به‌طور چشمگيري تقويت كرده و همكاري‌هاي اقتصادي گسترده‌‌اي با اقتصادهاي بزرگ منطقه دارد. اين موضوع به اهرم قابل توجهي در دستان پكن تبديل شده كه مي‌تواند هر زمان كه خواست از آن در امريكاي لاتين كه به‌طور سنتي حوزه نفوذ ايالات متحده بوده، استفاده كند.»
براساس گزارشي كه نيويورك‌تايمز در آوريل 2021 منتشر كرده، چين در حال حاضر دومين شريك تجاري بزرگ كشورهاي امريكاي لاتين است و به سرعت هم در حال تقويت همكاري‌هاي اقتصادي خود با كشورهاي اين منطقه است به نحوي كه طي سال‌هاي اخير توانسته به شريك اول تجاري برخي اقتصادهاي بزرگ امريكاي لاتين نظير برزيل، شيلي، پرو و اروگوئه تبديل شود. با در‌نظر گرفتن نفوذ امريكا، پكن در سال 2014 به تاسيس انجمن چين- سلاك (China-CELAC Forum) پرداخت تا به عنوان پلتفرمي به تبيين اهداف سياسي اصلي چين از جمله اهداف مربوط به طرح جاده و كمربند بپردازد. برخلاف برخي چالش‌ها، چين چه از طريق سرمايه‌گذاري در بانك‌هاي چندجانبه منطقه‌اي چه به عنوان ناظر در ديگر نهادها، به تعامل با سازمان‌هاي منطقه امريكاي لاتين ادامه داده است. ان‌پي‌آر هم در گزارشي روش نفوذ چين در امريكاي لاتين را آرام اما موثر توصيف كرده است: «براساس داده‌هاي موجود، در مجموع بانك توسعه و بانك صادرات چين از سال ۲۰۰۵ تا به امروز، بيش از ۱۳۷ ميليارد دلار وام به كشورهاي امريكاي لاتين و كاراييب داده‌اند. اين در حالي است كه ايالات متحده و ديگر كشورها معتقدند كه اين وام‌ها اغلب داراي شرايط مالي مشكوكي هستند كه مي‌تواند كشورها را با تعهدات و بدهي‌هاي كمرشكني روبه‌رو كند. چنانكه سرويس تحقيقاتي كنگره امريكا در ماه ژانويه مي‌نويسد: «چين تمايل دارد به جاي دريافت ديركرد بازپرداخت وام‌ها، مدت وام‌هاي خود را تمديد كند و با اين كار وابستگي‌هاي مالي طولاني مدت ايجاد مي‌كند.»
بيست سال پيش، ايالات متحده امريكا از ميان 12 كشور امريكاي لاتين با 9 كشور رابطه نظير تجاري داشت و بزرگ‌ترين تامين‌كننده كالاهاي مورد نياز آنها بود. حالا چين توانسته همه اين كشورها غير كلمبيا، اكوادور و پاراگوئه را در سبد خود بريزد و ممكن است به زودي به بزرگ‌ترين شريك تجاري كشورهاي امريكاي لاتين تبديل شود.
سفير اكوادور در امريكا در اين باره مي‌گويد: «چين همه جا حاضر است. آنها به همه مي‌گويند ما اينجا حاضر هستيم و به شما پول مي‌دهيم. آنها در ازاي اين پول مي‌خواهند كنترل برخي امور را در دست بگيرند اما هوشمندانه اين را به زبان نمي‌آورند.»
ايالات متحده براي مقابله با اين شرايط دو راهبرد اصلي را مدنظر دارد؛ اول جلوگيري از روي كار آمدن حكومت‌هايي كه با غرب زاويه دارند و از نگاه واشنگتن ذيل راهبرد «توسعه دموكراسي» تعريف مي‌شود و از سوي ديگر توسعه روابط اقتصادي با كشورهاي امريكاي لاتين به منظور جلوگيري از استفاده چين از اين حوزه براي افزايش نفوذ خود.
در راهبرد اول كه بر مسائل سياسي متمركز است امريكا توفيق چنداني نداشته و به‌رغم اعمال فشار همه‌جانبه بر كشورهايي نظير ونزوئلا، كوبا، بوليوي و نيكاراگوئه نتوانسته به اهداف خود در اين كشورها دست پيدا كند. در راهبرد دوم كه از زمان روي كار آمدن دولت بايدن در دستور كار واشنگتن قرار گرفته نيز اقدامات برنامه‌ريزي شده از سوي كاخ سفيد هنوز در حد و اندازه‌اي نيست كه بتواند نفوذ رو به رشد اقتصادي چين را به چالش بكشد. در يك نمونه، حدود يك ماه پيش جو بايدن رييس‌جمهور امريكا از اعطاي وامي ۱۵۰ ميليون دلاري براي حمايت از مشاغل زنان در اكوادور خبر داد؛ اقدامي كه كاخ سفيد آن را به عنوان نمونه‌اي از پروژه‌هايي مي‌بيند كه امريكا با هدف رقابت با «ابتكار كمربند و جاده» چين طراحي كرده است. در آن زمان، داليپ سينگ، قائم‌مقام مشاور امنيت ملي امريكا گفت: «ما بر پروژه‌هايي تمركز داريم كه ارزش‌هاي ما را نشان مي‌دهند؛ مشاغل تحت مالكيت زنان در كشورهاي در حال توسعه به كمك نياز دارند و ما اين كمك را ارايه مي‌دهيم.» اين اقدام واشنگتن هرچند گامي
در راستاي مقابله با نفوذ اقتصادي چين به حساب مي‌آمد، اما در مقايسه با 18 ميليارد دلار وامي كه از سوي پكن دراختيار اكوادور قرار گرفته ناچيز به نظر مي‌رسد.
چنين به نظر مي‌آيد كه سفر وندي شرمن نيز براي بررسي راه‌هاي توسعه همكاري به خصوص در حوزه تجارت باشد؛ توسعه همكاري‌هاي تجاري نه با هدف كسب سود بيشتر كه بلكه براي بستن راه نفوذ بيشتر چين.
انتخابات در نيكاراگوئه؛ امريكا به دنبال تحريم‌هاي جديد است
انتخابات سراسري نيكاراگوئه درحالي روز يكشنبه برگزار مي‌شود كه به اعتقاد تحليلگران، «دانيل اورتگا» رييس‌جمهوري كنوني اين كشور راهي هموار براي پنجمين پيروزي در انتخابات دارد. به گزارش رويترز، انتخابات سراسري نيكاراگوئه براي انتخاب رييس‌جمهوري، معاون رييس‌جمهوري و ۹۲ نماينده مجلس ملي اين كشور روز يكشنبه (۱۶ آبان) برگزار مي‌شود. طبق اعلام شوراي عالي انتخابات نيكاراگوئه، چهار ميليون و ۴۷۸ هزار و ۳۳۴ نفر واجد شرايط راي دادن در انتخابات هستند كه مي‌توانند در سه هزار و ۱۰۶ مركز و ۱۳ هزار و ۴۵۹ شوراي راي‌گيري، در ۱۵ استان و ۲ منطقه خودمختار آراي خود را به صندوق‌ها بريزند. در اين انتخابات بيش از ۳۰ هزار نيروي پليس انتخاباتي (از ميان داوطلبان مردمي) با هماهنگي وزارت كشور و پليس ملي براي برقراري نظم عمومي در طول برگزاري انتخابات آموزش ديده‌اند. در برگزاري انتخابات نيكاراگوئه ناظران سازمان كشورهاي امريكايي، اتحاديه اروپا و بنياد كارتر حضور نخواهند داشت. دولت اورتگا با تغييراتي كه در قانون انتخابات طي ماه‌هاي گذشته انجام داده، عنوان «ناظران انتخاباتي» را حذف و واژه «همراهان انتخاباتي» را وارد قانون كرده است كه در حال حاضر ۱۸۰ نفر با مليت‌هاي مختلف عمدتا از كشورهاي منطقه امريكاي لاتين، امريكا و اسپانيا با اين عنوان براي همراهي انتخابات وارد نيكاراگوئه شده‌اند. ايرنا نوشته، در كارزار انتخاباتي پيش‌رو دانيل اورتگا رييس‌جمهوري فعلي و روساريو موريو همسر و معاون وي، به عنوان نامزدهاي حزب حاكم جبهه ملي آزاديبخش ساندينيستي (FSLN) با نامزدهاي ۶ حزب ديگر شامل والتر اسپينوزا از حزب ليبرال مشروطه‌خواه (PLC)، گيجرمو اوسورنو از حزب راه مسيحيت نيكاراگوئه (CCN)، آلفردو مونتيل از حزب ائتلاف ليبرال نيكاراگوئه (ALN)، مائوريسيو اوروئه از حزب ليبرال مستقل (PLI)، ائتلاف براي جمهوري (APRE) و ياتما (حزب بوميان) به رقابت خواهند پرداخت. براساس نتايج نظرسنجي‌ها و به ادعاي تحليلگران غربي يا مخالف دولت، هيچ كدام از نامزدهاي ۶ حزب رقيب ياد شده شانس چنداني براي رقابت با زوج حزب حاكم ندارند، زيرا نامزدهاي سه حزب اصلي اپوزيسيون شامل حزب «شهروندان در جست‌وجوي آزادي» (CxL)، «حزب محافظه‌كار» (PC) و «حزب احياي دموكراتيك» (PRD) كه احتمالا بخت بيشتري براي رقابت با زوج اورتگا - موريو داشتند، در نتيجه اصلاحات قانوني انجام شده توسط دولت و مجلس ساندينيستي در ماه‌هاي گذشته و به اتهاماتي نظير اقدام عليه امنيت ملي يا خيانت به كشور و همدستي با بيگانگان، بازداشت و اكثر احزاب اصلي اپوزيسيون نيز خلع شخصيت حقوقي شدند. به ادعاي تحليلگران، اين امر مسير را براي چهارمين دور پيروزي متوالي اورتگا و (در مجموع پنجمين بار پس از پيروزي انقلاب ساندينيستي در جولاي سال ۱۹۷۹) در انتخابات پيش‌رو هموار كرده است. همچنين به گزارش خبرگزاري افه اسپانيا، براساس اعلام يك مقام ارشد امريكا، رييس‌جمهوري اين كشور با همراهي شركاي بين‌المللي خود در واكنش به انتخابات يكشنبه هفتم نوامبر رياست‌جمهوري نيكاراگوئه-با ادعاي تقلبي دانستن اين انتخابات- در حال آماده‌سازي تحريم‌هاي جديد عليه اين كشور است.