درمان يا شناسايي درد؟

«صداوسيما محكوم به تحول است.» اين جمله را شايد بتوان چكيده سخنان و مسائلي دانست كه پيمان جبلي هفدهم مهرماه و در مراسم معارفه خود به عنوان رييس جديد سازمان صداوسيما مطرح و تاكيد كرد كه آنچه به عنوان «دوره تحولي صداوسيما» مورد نظر دارد، جز با همكاري نخبگان درون و بيرون صداوسيما محقق نخواهد شد. حالا حدود يك ماه پس از اعلام آن سخنان، صداوسيما با راه‌اندازي يك پايگاه اينترنتي، از «عموم مردم» خواسته كه «ايده‌هاي‌شان براي تحول در رسانه ملي» را از طريق اين درگاه به اطلاع مسوولان اين سازمان بگذارند. اين درگاه اينترنتي در دسته‌بندي «ايده‌هاي حوزه پيام» از پيشنهاددهندگان خواسته كه ايده‌هاي تحولي‌شان را به‌ تفكيك در خصوص «توليدات تلويزيوني»، «توليدات نمايشي»، «خبر و توليدات سياسي»، «توليدات راديويي»، «شبكه‌هاي استاني»، «مخاطبان»، «شبكه‌هاي برون‌مرزي و بين‌الملل»، «محتواي پيا‌م‌هاي بازرگاني»، «فضاي مجازي و تنظيم‌گري» و «موسيقي» ارايه كنند. اين در حالي است كه چگونگي طرح اين ايده‌ها به اين ترتيب تدوين شده كه پيشنهاددهنده پس از اعلام مشخصات هويتي و درج شماره ملي و البته اعلام اينكه كارمند صداوسيما هست يا نه، ابتدا وضعيت موجود را تشريح كند و در ادامه پس از توضيح وضعيت مطلوب، نسبت‌ به تشريح «ايده تحولي خود براي رسيدن به وضعيت مطلوب» اقدام كند.  البته واقعيت اين است كه صداوسيما نخستين نهاد و سازماني نيست كه طي مدت اخير اقدام به فراهم كردن چنين فضايي براي دريافت نظر عموم شهروندان به ‌منظور اهدافي از اين دست كرده است، چرا كه طي اين چند ماهي كه پيرو برگزاري انتخابات 28 خردادماه 1400، شاهد روند انتخاب رييس‌جمهوري جديد و تغيير دولت و همچنين انتخاب اعضاي شوراهاي اسلامي شهر و روستا در سراسر كشور و متعاقبا انتخاب و جابه‌جايي شهردارها بوديم، اقداماتي مشابه رقم خورد و مسوولاني كه در بخش‌هاي مختلف آغاز به كار كردند مسائلي از انتخاب وزيران جديد و مديران ارشد در حوزه‌هاي مختلف اجرايي تا شناسايي مشكلات و معضلاتي كه در بخش‌هاي گوناگون گريبانگير ملت و مملكت شده و همچنين راهكارهايي براي بهبودبخشي به وضعيت نظام قضايي كشور را مورد تاكيد قرار داده و اغلب از عموم شهروندان و بعضا از نخبگان خواستند تا در اين مسير به آنان كمك كنند. اين در حالي است كه به عنوان نمونه در همين بحث «تحول در صداوسيما»، طي دهه‌هاي گذشته بسياري از نخبگان و كارشناسان كاركشته و زبده مسائل سياسي، فرهنگي و اجتماعي به شيوه‌هاي مختلف به نقد وضع موجود، تشريح وضع مطلوب و ارايه راهكارها و ايده‌هاي تحولي براي حركت از وضع موجود به وضع مطلوب پرداخته و از قضا همواره از اينكه مسوولان كمتر به اين پيشنهادها توجه كرده و صداي‌شان را شنيده‌اند، گلايه كرده‌اند. نكته‌اي كه همزمان برخي ناظران در واكنش به سفرهاي استاني رييس دولت سيزدهم مطرح كرده و ضمن استقبال و تقدير از اين حضور ميداني شخص اول اجرايي مملكت، تاكيد دارند كه دست‌كم براي شناسايي مشكلات نياز نيست يك مقام ارشد اجرايي شخصا به گوشه و كنار سفر كند و اين سركشي‌ها مي‌تواند با اهدافي جز نفس شناسايي مشكلات انجام شود. چنانكه رييس فراكسيون مستقلين ولايي مجلس يازدهم ديروز با اشاره به عملكرد دولت در 100 روز نخست، نسبت ‌به بالا گرفتن انتقادهاي اصولگرايان حامي دولت در صورت ادامه وضع موجود هشدار داده است. غلامرضا نوري‌قزلجه معتقد است: «اينكه رييس و اعضاي دولت به سفر‌هاي استاني مي‌روند تا با مردم ارتباط بگيرد خوب است، اما نمي‌شود يك مسوول عالي بگويد ما سفر استاني مي‌رويم كه مشكلات را كشف كنيم؛ كشور با بحران روبه‌رو و مشكلات مشخص است.» اين در حالي است كه طبيعتا حل مشكلات كلان بيش از آنكه به فراخوان عمومي نياز داشته باشد، نيازمند دريافت نظرات كارشناسي است و واقعيت آن است كه براي شنيدن نظر عموم مردم نيز فارغ از آنكه حضور ميداني يا ارايه فراخوان عمومي همچون آنچه حالا صداوسيما انجام داده، به‌ هر حال محدوديت‌هايي را پيش‌روي دو طرف قرار مي‌دهد، به ‌نظر مي‌رسد در شرايطي كه با گسترش شبكه‌هاي اجتماعي ارتباط ميان بدنه جامعه و حاكميت بسيار پيشرفت كرده، احتمالا مي‌توان با استفاده از اين ظرفيت‌ها از نظر بخش گسترده‌تري از جامعه مطلع شد.