در پيچ‌وخم انديشه‌هاي فيلسوف عاشق

«خود شدن با نيچه» عنوان ترجمه‌اي است از كتابي از جان كاگ، نويسنده امريكايي كه به تازگي منتشر شده است. اين كتاب كه عنوان اصلي آن Hiking with Nietzsche: On Becoming Who You Are است، در ترجمه‌هاي پيشين به كوهنوردي با نيچه، همگام با نيچه، پياده‌روي با نيچه و راهنوردي با نيچه برگردانده شده بود. آثاري كه مترجمان آنها به ترتيب: مريم پيمان، سميرا فرهادي، امير فخرايي و مريم خراساني هستند. با اين حال، ترجمه جديد، فارسي پاكيزه‌تر و جلايافته‌تري دارد و خواندنش كيف وافرتر. ايمان مختار، مترجم تازه كتاب جان كاگ كه دستي هم در شاعري دارد، جمله‌ها و توصيف‌ها درباره زندگي نيچه شاعرمسلك را ‌مفهوم‌تر از آب درآورده است. اين‌چنين است كه ربط و بسط افكار نيچه با ديگران و نظر ديگران درباره مرد آلماني، در ترجمه تازه روشن‌ترند. در واقع متن فارسي ترجمه جديد همچون ريسماني به هم پيوسته خواننده را به فهم زندگي، شخصيت، انديشه و فلسفه «فردريش ويلهلم نيچه» مي‌رساند؛ بي‌آنكه دستش را در پيمودن گام‌به‌گام پيچ‌و‌خم‌هاي صعب كوه‌هاي سوييس رها كند.
ايمان مختار معتقد است كه جمله‌هاي كمتر مفهوم و بي‌ربط، آن‌هم در كتابي درباره انديشه‌هاي يك فيلسوف، چشم اسفنديار ترجمه خواهد بود. خواه اين جمله‌ها مرتبط با حواشي زندگي او باشد، خواه بيان مستقيم انديشه‌هايش.
زمان دو ساله‌اي كه مترجم براي ترجمه اين كتاب صرف كرده، گوياي تلاش او براي رسيدن به اين مهم است. مختار سعي كرده تا نقل‌قول‌هاي نيچه در كتابِ كاگ را از ترجمه‌هاي مترجمانِ نامي آثار نيچه در فارسي استخراج كند تا اين‌گونه كتاب هر چه بيشتر به برگردانِ بزرگانِ ترجمه نزديك باشد و استنادكردني. افزون بر آن، او همچون يك نمونه‌خوان، متن فارسي را واو به واو با متن انگليسي مقابله و به تعبيرِ خود، كتاب را دو بار ترجمه كرده است. اما چرا كتابِ «كوهنوردي با نيچه» با وجود حجم كوه‌وارِ كتاب‌ها درباره اين فيلسوفِ كاريزماتيك آلمان، همچنان مهم است؟ سوا از اينكه جان كاگ براي نوشتن آن كانديداي جايزه كتاب سال امريكا بوده است، «خود شدن با نيچه» از روشن‌ترين متون براي فهمِ افكار و افق‌هاي انديشه‌اي فيلسوفِ شهيرِ ژرمن‌ها به ‌حساب مي‌آيد. چه به لحاظ تاريخي و سير افكار، چه به لحاظ شخصيت، روحيه، مزاج و روابطش با ديگران و اثرگذاري آنها بر پديدآيي انديشه و فلسفه نيچه. از چرايي تاثير اساطير يوناني مانند دينوزوس گرفته، تا نقش پررنگ ريچارد واگنر، موسيقيدان پر‌آوازه آلمان بر روح و روانِ نيچه. متعاقب آن، تاثير فلسفه نيچه بر تمدنِ مدرن و مظاهر آن نيز بر ايمان عيان مي‌شود. تاثيري كه گاهي يافتنِ آبشخورها را براي درك دنياي نو و چرايي‌ به وجود ‌آمدنش، براي‌مان دشوار و گنگ مي‌كند.
تاثير نيچه بر هرمان هسه، تاثير او بر افكار تئودور آدورنو و بسياري ديگر، رهنمودي است كه احتمالا تنها در كتاب «خود شدن با نيچه» به آن اشاره شده است. اين امر به لطف نثر شرح‌ حال‌گونه و ملموس كتاب نيز هست كه به آن ساختاري متفاوت در قياس با ديگر كتاب‌هاي فلسفي داده است. هر چه هست، پاسخگوي يكي از دغدغه‌هاي دوستدارانِ نيچه به يافتن سرچشمه‌هاي انديشه او بوده است. جان كاگ كه خود مدرس فلسفه است، توانسته بدون پيچيدگي اين سرنخ‌ها را به دست خواننده علاقه‌مند به نيچه‌ بدهد. خاصه زماني كه اجازه مي‌دهد خواننده همچون يك دوست، با زندگي شخصي‌اش و گمان‌هايش درباره زيستن در دنياي جديد و... همراه ‌شود. از طرف ديگر ايمان مختار نيز با تكيه بر نثري روان و به دور از كژتابي‌هاي معمول در ترجمه‌ها، توان خود را مصروف انتقال درست آن كرده است. نيچه كه بود و چگونه مي‌انديشيد و چرا اين‌گونه مي‌انديشيد؟ احتمالا «خود شدن با نيچه در گذر از كوهساران» موشكافانه‌ترين پاسخ‌ها را به اين پرسش‌ها مي‌دهد.