ادامه از صفحه اول
فرونشست زمین مساله فوری استان تهران
زلزله‌ها نیز به نوبه خود باعث تشدید خسارت به ساختمان‌های روستایی و حاشیه‌نشین موجود در محدوده‌های فرونشست زمین خواهد شد، چراکه اکثر محدوده‌های فرونشست زمین به ویژه در استان تهران، محدوده گسل‌های فعال و پهنه‌های با خطر و ریسک بالای زلزله‌ها نیز هستند. فرونشست زمین ناشی از کاهش سریع آب‌های زیرزمینی باعث ایجاد مشکلات جدی برای اراضی کشاورزی و البته بناها و زیرساخت در استان تهران شده است. فرونشست زمین در درجه اول نتیجه بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و خشکسالی‌های پی‌درپی است. اثرات زیانبار بهره‌برداری بیش از حد شامل پیامدهای اجتماعی-اقتصادی قابل توجه و آسیب شدید به سفره‌های زیرزمینی است. اگر به دنبال راه‌حل برای کاهش ریسک فرونشست زمین هستیم کاهش فوری حتی 10درصدی پمپاژ از چاه‌هایی عمیق باعث کاهش و تثبیت افت آب زیرزمینی می‌شود و کاهش 30درصدی به تغذیه آبخوان کمک می‌کند. بین کاهش سطح آب زیرزمینی و فرونشست سطح زمین همبستگی معنی‌داری وجود دارد. حداکثر نرخ فرونشست 25 سانتی‌متر در سال در بیشتر نواحی دشت‌های استان تهران طی دوره 24 ساله گذشته و به صورت محلی بیش از 30 تا 50 سانتی‌متر در سال در دهه گذشته به ویژه در نقاطی در دشت‌های ورامین و شهریار رخ داده و ثبت شده است. این منطقه‌های فرونشست قابل توجه در گستره فضایی خود به زمین کشاورزی محدود شده است و تحت‌تاثیر بهره‌برداری بیش از حد در مقیاس بزرگ از منابع آب زیرزمینی در منطقه است. روابط زمانی و مساحتی فرونشست و داده‌های سطح آب زیرزمینی نشان می‌دهد که بخش قابل‌توجهی از فرونشست مشاهده شده در استان تهران ناشی از برداشت شدید آب‌های زیرزمینی است که منجر به تراکم گسترده در قسمت‌های بالایی سفره آب زیرزمینی تا رقوم منهای 300 متری شده است. تجزیه و تحلیل اجتماعی-اقتصادی و نقشه خطر فرونشست نشان می‌دهد که حدود 5 میلیون نفر در استان تهران به‌طور کلی در معرض خطر فرونشست هستند و بیش از دو میلیون نفر در خانه‌هایی زندگی می‌کنند که مستقیم و در میزان‌های مختلف بر اثر فرونشست زمین آسیب‌هایی را تحمل کرده یا کاملا تخریب شده است. از سوی دیگر زیرساخت اجتماعی-اقتصادی مانند خدمات عمومی در معرض خطر آسیب ناشی از فرونشست زمین هستند. مدیریت یکپارچه منابع آب و استخراج همچنان ادامه‌دار از آب‌های زیرزمینی می‌تواند بر سرعت فرونشست در مناطق در معرض فرونشست زمین در استان تهران اثر مستقیم بگذارد. آسیب‌پذیری در مناطق دارای بهره‌برداری بیش از حد از آب‌های زیرزمینی مهم و قابل توجه است.
نگرانی برای فرزندان‌مان ضروری است
لوازم بهداشتی برای خانواده‌ها به چالشی مالی مبدل خواهد شد و اختیار دادن به مدیران مدارس برای اجرای آن، رهاوردی نخواهد داشت مگر اجرای نصفه و نیمه این دستورالعمل و مخاطرات جانی برای همه که نهایتا به درگیری مجدد کشور با پیک‌های جدید کرونا خواهد بود.
اما در پایان ذکر دو نکته ضروری است:
۱- تجربیات متعدد در کشور نشان داده که عموما نظارتی بر قوانین و دستورالعمل‌ها اعمال نشده و درنهایت یا اجرا نمی‌شوند یا به صورت سلیقه‌ای اعمال خواهند شد. به همین دلیل لازم است نهادهای مردمی به عنوان نمونه سازمان بسیج کشور بر اجرای این پروتکل در مدارس نظارت داشته باشد.
۲- با درنظر گرفتن اینکه فرض محال، محال نیست، در صورت بروز هرگونه اتفاق به آلوده شده دانش‌آموزان به این ویروس و از دست رفتن، مسوولیت مستقیم با چه نهادی است؟