عبور طالبان از خط قرمز

محمدحسين  لطف‌الهي

شبه نظاميان طالبان با تيراندازي به سوي كشاورزان ايراني آغازگر يك درگيري مرزي با نيروهاي ايراني شدند و با حركت به داخل مرزهاي ايران، به تعدادي از پاسگاه‌هاي مرزي كشورمان يورش بردند.
از زمان تشديد درگيري‌ها ميان دولت پيشين افغانستان و گروه طالبان نگراني‌هاي زيادي در خصوص آينده اين كشور و تاثير حاكميت احتمالي طالبان بر افغانستان روي امنيت مرزهاي ايران وجود داشت. كمتر از چهار ماه پس از تصرف كابل از سوي طالبان و تسلط اين گروه بر افغانستان اين نگراني‌ها رنگ واقعيت به خود گرفت. در حالي‌كه طي اين مدت تلاش زيادي از سوي برخي گروه‌هاي سياسي انجام شده بود تا ثابت شود «طالبان تهديدي عليه ايران نيست»، شبه نظاميان طالبان ظهر روز چهارشنبه با شليك به سوي گروهي از كشاورزان ايراني كه در داخل مرز ايران در حال سركشي به زمين‌هاي خود بودند، آغازگر درگيري نظامي با نيروهاي مرزباني جمهوري اسلامي ايران  شدند.
خبرگزاري افغانستاني آماج كه اولين بار خبر درگيري ميان نيروهاي طالبان و جمهوري اسلامي ايران را منتشر كرد، به نقل از منابع آگاه خود اعلام كرد كه در اين حملات نظاميان طالبان به تعدادي از پاسگاه‌هاي ايراني حمله كردند. به نوشته اين منبع، در پي درگيري‌ها در ولسوالی کنگ ولایت نیمروز «چندین پاسگاه مرزبانان ایرانی به‌ دست طالبان افتاده است.» 
يك منبع آگاه در گفت‌وگو با «اعتماد» زمان آغاز درگيري‌ها را نزديك ساعت دو بعد از ظهر اعلام كرده است. به گفته اين منبع، جرقه تبادل آتش از سوي شبه‌نظاميان طالبان و با هدف قرار دادن كشاورزان ايراني آغاز شده است.
به گزارش «اعتماد»، ايران براي جلوگيري از ورود اشرار به خاك خود در اين منطقه مرزي ديواري به طول چند كيلومتر كشيده كه اين ديوار دقيقا در نقطه صفر مرزي كشيده نشده است و در برخي مناطق در عمق خاك ايران است. طالبان ادعا مي كند كه ديوار كشيده شده نقطه صفر مرزي ايران است و به همين دليل كشاورزان ايراني را كه طبق روال هميشه براي سركشي به زمين‌هاي خود در حد فاصل ديوار تا نقطه صفر مرزي رفته بودند هدف قرار داده است. بلافاصله پس از اين اقدام تهاجمي نيروهاي طالبان ، مرزباني ايران اقدام به پاسخ كرد. يك منبع آگاه ديگر به «اعتماد» خبر داد كه درگيري‌ها نزديك ساعت 6 بعداز ظهر روز چهارشنبه پايان يافت. 
خبرگزاري تسنيم محل وقوع درگيري مرزي اخير را منطقه شغالک در نزدیک ولایت نیمروز اعلام كرده و آن را ناشي از «يك سوءتفاهم مرزي» معرفي مي‌كند. به نوشته اين خبرگزاري، این درگیری‌ها پایان یافته و ایران در حال «توجیه» طالبان نسبت به خط مرزی است. تسنيم همچنين به نقل از يك مقام آگاه، روايت‌هايي را كه از تصرف پاسگاه‌های مرزی ایران از سوي گروه طالبان خبر مي‌دادند «كذب» خواند.
يك مقام آگاه به «اعتماد» گفت كه «هيچ نقطه‌اي از مرز ايران در حال حاضر در اختيار طالبان نيست». به گفته او، «هجوم طالبان با  پاسخ چندبرابري نيروهاي ايراني روبه‌رو شد و نيروهاي طالبان عقب رانده شدند.»
«آماج» با تصاويري كه طي ساعات اوليه درگيري منتشر كرد مدعي بود كه پاسگاه‌های دوست محمد و بالا‌سیاه‌چشمان به تصرف طالبان در آمده است. در اين تصاوير نيروهاي طالبان كه با جنگ افزارهاي امريكايي به‌جاي‌مانده از ارتش افغانستان به سوي مرز ايران در حركت بودند ديده مي‌شدند. همچنين تصاويري در خصوص شليك توپخانه ايران منتشر شده است.
خبرگزاري فارس در گزارشي كه شامگاه چهارشنبه منتشر شد، مهاجمان به مرز ايران را «اشرار مسلح» ناميده و به نقل از خبرنگار خود در افغانستان مدعي شده است كه «مرزبانان رسمی طالبان هنوز در اين منطقه مستقر نشده‌اند.» وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران نيز از اين درگيري‌ها با عنوان «درگيري ميان مرزنشينان» ياد كرده كه «با هماهنگی مرزبانان دو طرف موضوع مدیریت شده است.»
يك مقام ارشد در آخرين ساعات شامگاه چهارشنبه با تاكيد بر پايان يافتن درگيري در مرز به «اعتماد» گفت كه اين تبادل آتش ميان نيروهاي مرزباني ايران و طالبان، كشته و مجروح نداشته است. 
خبرهاي تكميلي از اين ماجرا نيز از تشكيل جلسه مرزباني با نيروهاي طالبان در منطقه حكايت دارد.
معاون امنيتي انتظامي استاندار سيستان و بلوچستان در توضيح جزييات درگيري روز چهارشنبه مي‌گويد: «در حوزه شهرستان هيرمند در سيستان يك ديوار امنيتي وجود دارد كه احداث آن در سال 1382 شروع شد و اين ديوار نقطه حائلي است ميان جمعيت و نقطه صفر مرزي. در فاصله ميان ديوار و نقطه صفر مرزي زمين‌هاي كشاورزي متعلق به مردم منطقه وجود دارد. جمعيت مستقر شده در ولايت نيمروز، اطلاعي از وضعيت مرزي نداشتند و نمي‌دانستند اين ديوار نقطه صفر مرزي نيست. آنها به سوي كشاورزان ما تيراندازي كردند، پاسگاه مرزي ما پاسخ داد و درگيري متقابل شكل گرفت.» به گفته او، اين درگيري‌ها تا زمان آغاز مذاكرات طرفين ادامه داشت.